Янъыларда биз, Кумлы авыл администрациясынынъ аькимбасы Сакинат Магомедовна Елманбетова ман йолыгысып, оьткен йыл ишинде Кумлы авылында кайдай куллыклар этилингени, кайдай маьселелер аьли де шешилмей калганы акында соравымызга мунавдай явап алдык:


Янъыларда биз, Кумлы авыл администрациясынынъ аькимбасы Сакинат Магомедовна Елманбетова ман йолыгысып, оьткен йыл ишинде Кумлы авылында кайдай куллыклар этилингени, кайдай маьселелер аьли де шешилмей калганы акында соравымызга мунавдай явап алдык:

– Мектебте окыган йылларымда тувган тилди окымаганга, ногай шаирлерин эм язувшыларын билмегенге мен бир туьйир де кыйналмайман, – деп, коькирегин керип, соьйлейди яс йигит. – А мен болсам, – деп йоьплейди онынъ соьзин баскасы, – ногайша тегаран бир окыйман эм окыганымнынъ коьбисин туьсинмеймен.

Оьткен йылдынъ казан айынынъ 12-нши куьнинде Терк аьскерлик казаклар ямагатынынъ Кизлярдынъ айырым межелик округы бойынша 18 оьз ыхтыяры ман кеткенлерден 17 аьдем Аталыгымыздынъ межелерин коршаламага йол алдылар. Уьстимиздеги йылдынъ канътар айынынъ 17-нши куьнинде согыс спецоперациясында ортакшылык эткен оьз ыхтыяры ман кеткен казакларды Кочубей авылында шатлыклы аьлде хош алдылар.

Россия эм дагестан аьеллерининъ коьбисинде Тувган Элди коршалав кесписин энъ де керекли аьскер эстафетасы кебинде атайлардан балаларына беруьв аьдети эндиги данъклы аьдетлердинъ бириси болады. Сондай аьеллер бизим Ногай районында да бар. Солардынъ бириси – Терекли-Мектеб авыл яшавшылары Ярикбаевлердинъ аьели.

Марат Анварбек увылы Абдулжалиев 1972-нши йыл Ногай районынынъ Червленные Буруны авылында тувган. 1989-ншы йылда мундагы орта мектебти окып кутарган. 1990-1992-нши йылларда Россия Аьскер сырасында куллык эткен. 1992-1994-нши йылларда «Червленные буруны» ГПЗ-да, 1994-нши йыл район АТП-да водитель, «Черномортранснефть» ООО-да, сонъ Червленные Буруны авыл подстанциясында энергетик болып куллык эткен. 2021-нши йылда «село Червленные Буруны» СП МО аькимбасы...

2022-нши йылдынъ карагыс айынынъ сонъында Терекли-Мектебтинъ маданият уьйинде ногай маданиятынынъ эм «Айланай» Ногай патшалык фольклор-хореографиялык ансамблининъ баалавшыларына деп «Той Танъирдинъ казнасы» деп аталган фольклор этнографиялык коьрсетуьви сахнага оьнерли салынып шыгарылды. Коьрсетуьвде «Айланай» ансамблининъ художестволык етекшиси, Дагестаннынъ ат казанган артисти коьрсетуьвди анъ ягыннан кеплендируьвши М.Ваисов, солист А.Кокоева, балетмейстер постановщик, ДР ат казанган маданият артисти А.Тунгатарова, «Дагестаннынъ...

Аьр бир аьдемнинъ тувган уьй ошагы, юрты – баьриннен де баалы. Ол Эли алдында (эр кисилер акында соьз) киели борышын толтырувдан баска болып, ана суьтин де акламага борышлы болады. Олай дегенимиз, эр кисиге йогарыдан – анады, сайлаган косагын, оьзиннен тувган балаларыннан баска болып, элге яв шапканда карсы шыгув борышы да Алладан эмир болып, тапшырылган деп...

Меним аьелимдей аьеллер Россияда, Дагестанда, бизим Ногай шоьллигимизде бек коьп. Ювык аьдемлеримнинъ суьйимлиги эм каьр шегуьви, аьел ошагымыздынъ йылувы мага мен наьсипли аьдем экенмен деп ойламага ыхтыяр береди. Мен оьсемен эм бирер шакта меним аьелим аьвелде кайтип яшаган экен деп ойланаман. Уьйимизде аьел реликвиялары – суьврет альбомлары, эски документлер сакланады. Эски суьвретлерден бизге карт атайлар...

Дагестан Республикамыздынъ власть органлары колайсыз яшайтаган гражданлары акында дайым каьр шегип келеди. Айтпага, ДР Правительствосынынъ кабыл этилинип алынган токтасына (06.04.2022й., №69) коьре республикамыздынъ айырым гражданлары уьйлерине газ оборудованиесин салув эм ер участогына газ бургыларын тартув уьшин эткен карыжларын тоьлевге акшалай бир кере берилетаган социаллык ярдамы ман пайдаланмага болады. Соны ман, социаллык яклав амаллары ман тоьмендеги...

Россия элимизде аьр йыл сайын 25-нши январьде РФ Президентининъ Указы ман (№75, 25.01.2005-нши йыл) токтастырылган, а 2007-нши йылда федераллык законы ман келисте Россиядынъ эстеликли байрам куьнлерине киритилип, Россия Студентлер куьни («Татьянин день») белгиленеди. Ама онынъ тарихи эм байрамшылав ман байланыслы аьдет йорыклары 18-нши оьмирден басланады. Сол куьн 1755-нши йылда элимиздинъ патшасы Елизавета Петровна «Москва университетининъ...