1945-нши йылдынъ 1-нши май куьнинде Рейхстагка Енъуьв байрагы салынган. Сол узактагы согыс йыллардагы суьвретлерге, кызыл байракка коьзлеримди тигемен, эм Енъуьв уьшин янларын курман этип, каны тоьгилген куьнасиз аьдемлерди, давдан оьз увылларынынъ келуьвин куьтип турган аналардынъ коьзясларын, ата-аналарсыз калган мынълаган оьксиз балаларды, бактылары бузылган коьплеген инсанларды коьремен. Коьремен мен 18 ясында оьз эрки мен фронтка кетип,...
Мага Енъуьв байрагынынъ кайдай маьнелиги бары акында айта берип, мен, халкымыздынъ тарих бетлерине коьмилип, согыс йылларда болган каты урыслар акында хабарламага ниетленмей, меним юрегиме тийген, ян тоьримде ыз калдырган уьйкен атайымнынъ бактысы акында айтар эдим.
Меним уьшин Енъуьв байрагы – ол бизди фашистлерден коршалаган аьдемлер акында уллы эстелик. Уьйкен атайым оьзининъ увылы, меним атама айткан хабарын эсиме аламан. Ол колындагы энъ де ызгы кишкей кесек оьтпек пен боьлискен авыр куьнлери, немецлер калаларга эм авылларга бомбалар таслаганлары, аьдемлер концлагерьлерде корланганы акында айткан хабарларын эсиме аламан. Мен оьз элим, енъуьв уьшин оьз...
Согыс майданларында аз оьзгерислер болмаган. Биревлер белгили болып калган, баскалары сонда калган йигитлер мен кеткенлер. Уллы Енъуьв куьни келгенли бу йыл 77 йыл толады. Арамызда сол каарлы согыста катнаскан йигитлеримиздинъ биревси де йок. Тек олар акында йырланган йырлар, ятланган ятлавлар бизге олардынъ йигитлиги акында билдирип турадылар. Арада бир тек коьп болмаган аьдемлерге белгили болып калган...
Уллы Аталык согысы басланганда Совет Союзынынъ баьри миллетлери де элин душпаннан коршалавга турдылар. Элимизге коркыныш тувганда, бир затка да карамай, увыллары аналарын, эрлер суьйген хатынларын, аталары аьзиз саьбийлерин юртта калдырып, колларына савыт-садак алып, фронтка йолландылар. Кара булыт болып тувган ерге яв шапканда, биринши сырада коршалавга баска халклар ман бирге ногайлар да шыктылар. Караногай районыннан фронтка...
Мен Дагестан Республикасынынъ Тарумов районынынъ Ново-Дмитриевка авылында яшайман, ерли мектебте 8-нши класста окыйман. Мен тынышлы заманда тувганман эм яшайман. Аьлиги заманда ядыралардынъ атылувын, куьллелердинъ сызгырувын эситпеймиз, сол – уьйкен наьсип, неге десе кавга – оьлим, кайгы.
Уллы Аталык согысы йылларында аьр биревдинъ эткен йигитлиги бизим юреклерде дайым болмага керек: оьлимге коркынышсыз карап барган аьскершидинъ, куьндиз эм кеше демей, эгинлерде эм заводларда ислеген тыл куллыкшыларынынъ эм уьйкенлер мен бирдей болып ислеген балалардынъ. Бизим киели борышымыз сол авыр йыллардагы акыйкатлыкты сакламага эм несилден- несилге коьширмеге.
Уллы Енъуьвдинъ 77-нши йыллыгын байрамшылав сыйына районымыз бойынша автоювырув озгарылаяк. Ол туьнегуьн, 5-нши май куьнинде,автоювырув катнасувшыларынынъ эртенъги 8.30 саьатте Терекли-Мектебте район администрация меканынынъ касында йыйылувыннан басланды.
Ногай яс пан танысып хабарласканда, меним соравыма ойланмай, алмай-салмай: «Билесинъиз бе, юрегим балалай суьйди йыр йырламага!» – деди ол мага. Сонъ хабар барысында, ол мага булай айтты: «Яслай мен йырлар йырланатаган телеберуьвлер карамага суьетаган эдим. Боьтен де, сол телеберуьвлерде меним суьер артистлерим Батырхан Шукенов, «А-Студиясы» деген ансамбли йырлаган йырлары мага айлак та ярайтаган эдилер!» –...
Тарихши, Дагестан Республикасынынъ Ногай районында краевед эм географиялык козгалысынынъ негизин салувшы Бальбек Аджибайрамович Кельдасов (яткан ери ярык болсын) савлай оьмирин оьз халкы уьшин аьрекетлевге багыслаган. Онынъ ойлары, ниетлери халкынынъ аьвелгиси, аьлигиси эм келеектегиси мен байланыслы болган. Быйыл сыйлы яслар насихатшысы тувганлы 90 йыл болды. «Ногайский район» МР администрациясы ман уьстимиздеги 2022-нши йыл Бальбек Кельдасовтынъ йылы...
