Бу куьн бизде уьйкен байрамга айланды. Музей алды бир аьлемет байрам майданы эди. Келген конаклар 40-тан артык экспонатлар алып келдилер. Сол экспонатлар акында, аьр бирисин коьрсетип, Багратион атындагы музейининъ тамада илми куллыкшысы Лев Николаевич Серебряков бек кызыклы хабарлады. Оны уьйкен сейирли кызыксынувлары ман Кадрия атындагы мектебининъ окытувшылары, окувшылары, районымыздынъ туьрли учреждениелерининъ куллыкшылары тынъладылар.

Бу куьн коьрсетилген экспонатлардынъ аьр бирисининъ тарихи эм таварыйхы да бар эди. Йыйылган конаклардынъ коьнъиллерин Кизляр каласыннан келген «Казачьи песни» деген ансамблининъ занъыраган йырлары коьтердилер. Оларга хош келди соьзин уьлке танув музейининъ етекшиси, Дагестан Республикасынынъ ат казанган маданият куллыкшысы Каирбек Бальгишиев айтты эм оьзининъ соьзин «Ногайский район» МР Депутатлар йыйынынынъ председатели Руслан Насыровка берди.

– Буьгуьн бизде уьйкен оьзгерис: биринши кере бизим уьлке танув музейимизде, «Казачий быт и традиции» деп аталып, Кизляр каласындагы П.Багратион атындагы музейининъ фондыннан экспонатлар аькелинип, выставка уйгынланып туры.

Бир неше оьмирлер узагыннан белгили болганлай, Сырт Кавказ оьзининъ конаксуьерлиги мен, туьрли миллетлердинъ тыпаклыкта яшап болувы ман, туьрли тиллерде соьйлеселер де, бир-бирисин анълавы ман баскаланып келгенлер. Аьли де коьп йыллар татымлыкта яшаягына да шекленмеймиз.

Ногайлар ман Казаклар бир неше оьмирлер авылдас болып яшап келедилер. Бу ерде белгилеп озбага керек болады, донской казаклардынъ биринши атаманы ногай Сары-Озман болган. Ногайлар ман казаклар араларында савдалык та юритилип турган кыйын йылларда бир-бирисине ярдамлары да тийген. Аьвелгиде, орыс тилине уьйретер уьшин, ногайлар казакларга балаларын тургызбага да беретаган болганлар. Тиллеримизде де ортак кулланылатаган соьзлер бар. Айтпага, бешмет, казан, каракуль, караул, майдан эм сондай баскалар. Бу соьзлер казак тилине ногай тилиннен кирген деп саналады. Ашайтаган асларымызда да ортакшылык бар. Бу эки миллетлер араларында кыз берип, кыз алган ювыклыклар да бар, – деди Руслан Насыров.

Ол, оьзининъ соьзин тамамлай келип, бу эки миллетлер араларында куьнненкуьнге, йылдан-йылга дослык беркип баратаганы, буьгуьнги оьзгерис сол дослыкты беркитуьвдинъ бир себеби экени акында айтып кетти. Келген конакларга оьз саламын бизим ердесимиз Арслан Бекмурзаев те берди.

Оннан баскалай, бу куьнги шарада келген конакларга да соьз берилди. Келген конакларга Россия Федерациясынынъ казачьи партиясынынъ регионаллык боьлигининъ етекшиси, Нижне-Терский Кизляр ямагатынынъ атаманы Владимир Старчак, Терский аьскерлик казак ямагатынынъ атаманы Виктор Коваленко да оьз соьзлерин айттылар эм бизим музейге ногай ярыкландырувшысы, окытувшы Муса Курманалиевтинъ портретин савгаладылар.

Келген конакларды йылы йолыкканлары уьшин Багратион атындагы музейининъ етекшиси Любовь Мстиславская оьзининъ разылык соьзин айтты эм ювык арада олар бизим музейди оьзлеринде хош коьрип алаягы акында билдирди.

Конакларга бизим келеектегимиз – яслардынъ оьнерлери де коьрсетилди. Айна Мавлимбердиева келген конакларга бек терен сезимлери мен ятлав окыды, а яс домбырашы Башир Мусаев усташа домбыра сазын шалды. Йолыгыс бек толы коьнъилде, йылы хабарласув аьлинде оьтти. Бу куьн бизим район тарихимизде ийги белгиси мен кетти.

Г.Сагиндикова.