Сондайлардынъ бириси, бир соьзсиз де, авылэлинде оьз алдына сыйабырайы болган Каирбек Асан увылы Межитов болады. Оны авылдасларымыз оьз исине эм берген соьзине алал, билимли эм яваплы етекши, ийги аьдем деп биледилер.

Каирбек Асан увылы районымызда коьп йыллардан бери эндигиси коьп ерлерде бузылып тайган район сувгарув тармакларын оьзи мен бирге яклап келген басшы деп белгили. Ол 35 йыл узагында район сувгарув тармаклар управлениесининъ начальниги болып ислеген (баьриси мунда 47 йыл куллык этеди). Онынъ сол шаклы йыллар ийгиликке сенимлиги эндиги акланып баслады демеге керек, ызгы заманларда Оькимет авыл хозяйстводы оьрлентуьвге айырым маьне бергендей болады. Айтпага, быйыл республика Оькимети районымыздынъ татавылларын тазалавга 10 миллион маьнет акша карыжын шыгарады.

– Бу карыж алдынгы йыллардыкына коьре артык демеге керек, неге десе бу маьнели ислерге коьп дегени 2-3 миллион маьнет шыгарылып келген, – дейди К.Межитов.

Былтыр казан айында оны сол шаклы йыллардан сонъ етекши ис орынында янъы, яс, билимли эм куватлы Сафар-Али Сарсеев авыстырды. Аьли Каирбек Асан увылы онынъ орынбасары болып куллык этеди.

– Каирбек Асан увылы – аьр бир затты шегип билетаган етекши, каьмбил, уьйкен ис эм яшав сулыбы, бай иш дуныясы болган аьдем, – дейди онынъ акында С.Сарсеев.

– Коллективке басшы болып яс аьдем келгенин дурыс деп санайман, – дейди онынъ акында К.Межитов ак юрегиннен.

– Бизде, ветеранларда, сулып бар. Яс аьдемлердинъ куваты ман ясуьйкенлердинъ сулыбы косылса, ис оьр юреди дер эдим.

Каирбек Межитовтынъ атасы – Асан Межит увылы (яткан ери ярык болсын) данъклы Сталинградтынъ аьскершиси. Ол сондагы отлы согыс яханнемнинъ арасыннан яраланып кайтса да, аман кайткан. Асан Межит увылы уьйленип, аьелдеги уьйкени увыл болса экен деп мырат эткен эди. Онынъ мырады акланып, биринши аьвлети Каирбек 1949-ншы йылдынъ 29-ншы март куьнинде тувады.

Каирбек аьли де ерли А-Х.Джанибеков атындагы мектебте окыятып, анасы онынъ медик болганын суьйген. Оьзи болса курувшы болмага ымтылатаган эди. Ама баьри зат та авылдасы Марина Нукаевадынъ (сонъында Буланбаевадынъ) маслагаты ман онъланды. Ол аьли 10-ншы класста Каирбекке газетада мелиоративли институтлар акында билдируьвлер бар, соларды окып кара деп кенъес берген. Соны ман 1967-нши йылда К.Межитов Новочеркассктеги гидромелиоративлик институтына окувга туьседи. Соны 1972-нши йылда кутарып, йол кагыты бойынша Ногай районынынъ сувгарув тармаклар управлениесине участок инженери этилинип йибериледи. Совет Аьскер сырасыннан келген сонъ К.Межитов алдынгы ис орынында куллык этпеге де болаяк эди. Тек ол конъысы Кизляр каладагы ПМК-14 эсабындагы «Кизляррисводстрой» трестинде геодезист-мастер болып ислемеге кетеди. 1974-нши йылда ол Махачкаладагы СПМК-18 эсабындагы «Корводстрой» трестинде мастер, прораб болып куллык эткен. Мундагы Октябрь революциясы атындагы татавылды ярастырув ислеринде катнаскан. Сол йыл Каирбек Асан увылынынъ яшавында яркын саьвлели оьзгерис болады: ол оьзи мен бир класста окыган, сонъ окытувшы кесписин алган Фатима Тоьлеген кызына уьйленеди.

1976-ншы йылда К.Межитов тувган районына кайтады эм Ногай УОС-та бас инженер болып 1983-нши йылга дейим ислейди.

Янъы 1983-нши йылдынъ басланувы ман ол район сувгарув тармаклар управлениесининъ начальниги этилинип беркитиледи. Сол йыл ок КПСС членине кандидат этилинип алынады. Соннан бери коьп йыллар оьтип, алдынгы элимиз бузылса да, ол кабинетинде аьли де В.И.Лениннинъ суьвретин илип койыпты. Совет йылларында мелиорация деген куьшли зат эди: сонынъ ишине турак уьйлер, балалар ойын майданларын, телефон байланысынынъ линияларын курув ислери де киретаган болган.

Соьйтип, К.Межитовтынъ заманында район орталыгында УОС-тынъ куьнтуварында 4 турак уьйлер курылып, сав бир Водная деп аталган орам да туьзилди. Сонда балалар ойын майданын да курган эдилер. Тек оннан сонъ бузылув йыллары басландылар…

Совет власти тайдырылган сонъгы йыллар – ол басты аман саклав заманы эди. Сондай шакта коьз алдынъда баьри затты да онъга-солга талап турганда, учреждение болып калмага, техникады сакламага бек кыйын эди. Каирбек Асан увылы саклады: район сувгарув тармакларын да, онынъ меканын да, техникасын эм, энъ де маьнелиси, сондай ийги район ис коллективлерининъ бирисин де.

Мунда буьгуьнлерде 27 аьдем куллык этеди, солардынъ ишинде механизаторлар, водительлер де бар. Аьлиги заманда организация «Минмелиоводхоз РД» ФГБУ-нынъ Ногай филиалы деп аталады.

– Бу заманда бизде сакланган техника – ол эндигиси коьп ягыннан тарих музейине берилмеге тийисли техника болса да ярайды. Бизде буьгуьнлерде 1 бульдозер, тележкалы трактор, экскаватор, «Волга» автомашинасы сакланган. Сога косым деп, юк тасувшы «Газель» автомобилин де сатып алганмыз, – дейди К.Межитов.

Совет йылларында сувгарув тармаклар управлениеси район эгиншилерин сув ман тийисли оьлшемде аьжетсизлеп келген эм эндиги де аьжетсизлейди. Тек Каирбек Асан увылы аьлиги заманда районда ерлерди, боьтен де сувгарылатаган ерлерди иелери суьйген кепте тийиссиз аьлде кулланатаганына яны авырыйды. «Бизден сорамай, татавылларды суьйген кепте йырадылар, сувды оьзлерине керек якка бурып йибередилер. Сол тийиссизликлерге алдынгыдай тергев салмага эбимиз йок», – дейди ол.

К.Межитов совет йылларында Ногай район депутатлар советине депутат болып сайланган. Сол ок йылларда район сувгарув тармаклар управлениеси бир неше кере Социалист базласувдынъ енъуьвшиси деген вымпелларды да казанган.

Каирбек Асан увылы узак заман авыл хозяйство куллыкшылар профсоюзынынъ район комитетининъ агзасы болган, Россия профсоюзларынынъ 100 йыллыгы ман байланыста Сый грамота ман савгаланган.1999- ншы йылда ога Дагестан Республикасынынъ ат казанган авыл хозяйство куллыкшысы деген оьрметли ат берилген.

Оннан баскалай, 2008- нши йылда К.Межитовка Россия авыл хозяйство министерствосы атыннан да Сый грамотасы тапшырылган. Йогарыда белгиленгенлей, Каирбек Асан увылы ян бийкеси Фатима Тоьлеген кызы ман татым коьримли аьелин де туьзген. Ильяс, Алавдин эм Аслан увылларын тийисли тербия берип оьстиргенлер эм олар баьри де йогары билимин алып, туьрли ерлерде ислейдилер.

Буьгуьнлерде Межитовлардынъ 10 уныклары да бар. Каирбек Асан увылы янъыларда тувганлы 70 йыллыгын белгиледи. Сол йыллардынъ яртысыннан коьбиси – оьзи яслай сайлаган исине берилген йыллар, тувган ерин ийги ягына туьрлентпеге эм сога эндиги де сенимликти туьз юрегинде саклаган яшав оьмири. (Ол коьп ислерди этпеге уьлгиреек эди, эгер заманлар авыспаган болса). Сондай суьйимликти эм сенимликти оьзинде сав яшавы узагы сийрек ким саклап болады.

М.Ханов.

Суьвретте: Каирбек Межитов.