Соны ман бирге бизим окытувшыларымыз бир заманда да бизден бир зат та даьмелемегенлер эм бизди бир де корламаганлар. Биз оьз заманымызда окытувшыды соьгуьв, ога яман соьзлер айтув тувыл экеш, оны ман маскаралавды коьзимиз алдына келтирип те болмаганмыз. Окытувшыдынъ аты, окытувшы оьзи бизим уьшин айлак та бек баалы эди – ол зат бизим юреклеримизге баьри оьлшемлерде де: уьйде де, китаплерден, газеталардан, фильмлерден де киргистилип келген.
Эндигиси 70 йылдан артык заман оьтип туры мен мектебти окып кутарганлы, ама оьзимнинъ баьри окытувшыларымды да атлы-аты ман эсимде тутаман. Меним мектебте окув шагым согыс заманына келди – фронттан келетаган кайгылы билдируьвлер, бомбалавлар, ашлык, аьдемди йоьнъкитетаган куллык. Ама окытувшылар эм балалар – биз бир аьел эдик. Биз, кеделер, бавлар тепкенмиз, окытувшыларымызга ералма шашканмыз эм соларды йыйнап оларга элтегенмиз, отынларын пышканмыз. Биз оларды оьзимиздинъ экинши ата-аналарымыздай коьргенмиз, олардынъ акында каьр шеккенмиз. Олар болса, бизим акымызда, бизим янларымыз акында каьр шеккенлер, соларды тазадан таза эте бергенлер, бизде соьзге, дурыс илмилерге кызыксынувлык тувдырганлар.
Мен эндигиси окытувшыдынъ сыйы кайзаман туьсип баслаган, окытувшыдынъ кесписи кайзаман туькеншидинъ яде делдекшидинъ кеспилери мен бир сырага салынып, аьдем буйымларын битируьвшидинъ оьлшемине тенълестирилген заманды дурыс айтып болмайман. А ол сондай да аьлемет кеспи! Тап врачтынъ кесписиндей аьлемет кеспи. Солардынъ биреви бизим яшавымызды куткарады, экиншиси янларымызды эм сав элимиздинъ келеектегисин кеплендиреди. Сергей Михалков айтканлай, «буьгуьн биз балалар – танъла биз халк».
Ама буьгуьнлерде мен патшалыгымызда окытувшыларды сондай оьлшемге коьтермеге, биз оларга тагы да тоьменнен бийикке карагандай дережеге келтирмеге суьйимлик барлыгын сезбеймен. Педагоглар уьшин оькпелегенликтен менде мунавдай сыдыралар тувганлар: «Окытувшыларды мутып койманъыз, Яшав олар исине болсын тийисли. Окытувшылар ман данъкланады Россия, Окувшылар элге оьрмет аькелсин». Тек оьсип уьйкен болган сонъ мен окытувшы деген ол шынтысы ман ким экенин анъладым. Ол сага тек кайдай ды бир билимлер беретаган инсан тувыл, – ол сени Аьдем этетатаган аьдем.
Андрей Дементьев, шаир, СССР Патшалык баргысынынъ лауреаты.
