Куьздинъ шуваклы йылы куьни астында яйылып салынган ер берекети йыл узагында район фермерлерининъ ис аьрекетининъ сырагыларын коьрсетеди. Авыл хозяйство ярмалыгы ол, дурысын айтканда, оьстирилген онъыска халк ягыннан белги беруьв демеге де болады. Соны ман бирге авыл хозяйство товарларын болдырувшылар оьзлери ара ис сулыплары ман боьлиспеге, халктан да кайбир йоравларды эситпеге амал табадылар.
Бу йолгы ярмалыкта, айтпага, тувар эм кой этлерин Кара-Сув авылдан фермер Оразманбет Копиев, Кумлы авыл администрациясы, Арсланбек авыл администрация ериндеги «Мурзабек» эгинши-фермер хозяйствосынынъ басшысы Мухтар Манкаев, Куьнбатар авылыннан «Адам» эгинши-фермер хозяйствосынынъ басшысы Махмуд Акмурзаев бийдай, Карагас авылыннан Нуковлардынъ фермер аьели оьз емис бавынынъ онъысын эм ералма, Эдиге авылыннан балык саттылар. Солай ок ярмалыкта бав эм бакша культуралары да сатылды.
Бириншилей, мундай ярмалыклардынъ куьз айларында оьткерилуьви халк уьшин, бир соьзсиз, пайдалы. Авылдасларымыздынъ бириси (атын, тукымын язбаска тиледи) сондай ярмалыклардынъ районымызда куьзде тек бир кере оьткерилетаганы аз экенин айтып белгиледи. «Ярамай ма экен ярмалыкларды йыйы озгармага?» – деди ол. Дурысында да, район яшавшылары ералма, соган, баска туьрли ясылша-емис продукциясын сатып алув уьшин бирерде тап Кизлярдагы базарга дейим барадылар. Халк тилеги: ярайтаган болса, ярмалыкларды йыйы озгармага. Оннан сонъ, ярмалыкларга келгенлердинъ коьбиси эт продукциясын сорайды, сол себептен этти коьп этип сатув керек болар. Районда юзлеген КФХ-лар, ЛПХ-лар, кой отарлары бар, солардынъ аьр экиншиси сама бирер малдынъ этиннен аькелсе де хыйлы эт болаяк. Биздеги кайсы ярмалыкта да аьдемлер этти таласып, юлкысып аладылар демеге болады. Оннан сонъ ярмалыкта сатылган кайбир авыл хозяйство продукцияларынынъ баалары туькенлердикиннен де йогары эди. Ярмалык дегенде сатылатаган затлардынъ баалары бираз сама колай болмага керек тувыл ма экен?
Экиншилей, оьткен ярмалыкта газетамыздынъ оьз хабаршысына неге мунавдай маьнели авыл хозяйстволык шарасында районымыздынъ баска фермер эм байыр ярдамшы хозяйстволары да катнаспайдылар экен деген сорав да берилди. Ол заманда, олардынъ ойы ман, сатып алувшыларга туьрли продукция ишиннен сайлап алмага амал болаяк. Бу да дурыс айтылган ой.
Уьшиншилей, бу зат коьзге йорык ок та илинмей болмады, биздеги ярмалыклардынъ уйгынсыз аьлде оьткерилуьви. Ол зат алдынгы йылларда да маьселе болган болса, эндиги де маьселе болып калады. Соны ман бирге биз неше кере де республика орталыгы Махачкалада оьткерилетаган авыл хозяйстволык ярмалыкларында болганмыз. Солардынъ кайдай аьлинде басланувын, озувын эм кутылувын, соларда кайдай тийисли йорык тутылувын да коьргенмиз. Неге бизге оьзимизде де сондай ийги йорык-йосыкларды тутып, мундай маьнели авыл хозяйстволык шараларын шынты ярмалык кебинде озгармаска? Этип болаякпыз ба? Элбетте, болаякпыз! Бизде ийги фермерлер де, авыл хозяйство специалистлери де, акыл балык етекшилер де бар. Тек сондай яваплы шараларды бираз эртерек белгилеп, ийги аьзирлик коьрилип, куьнибурын тийисли куллык юритилмеге тарык. Мине сондай ойларды, йоравларды айттылар бизге ярмалыкта болган ердеслеримиз.
М.Ханов.
Суьвретте: ярмалыктынъ ярык шуваклы куьнинде.