Тоьгерек столды Ногай район орталык китапханалар тармагынынъ директоры Сабират Казгереевна Абубекерова юритти. Ол шарадынъ темаларын белгиледи эм катнасувшыларды хабарласувга шакырды. Энъ де маьнели соравлар – балалар уьшин ана тилинде шыгармалар аз шыгады, ногай драматургия йокка эсап, ана тилинде язатаган шаирлеримиз, язувшыларымыз оьз шыгармаларын баспалап болмайдылар, ана тилинде ясларымыз, балаларымыз соьйлемейдилер. Сол соравларды шешуьв уьшин кайдай амаллар алынмага керек деген соравга явап излеп, аьр бир катнасувшы оьз ойын айтты, маслагат берди. Китапхана куллыкшылары да ногай адабиатынынъ маьселелери акында айттылар, коьплеген авторлардынъ китаплери китапханаларда йок, бир-бир китаплерди кайтадан баспаламага кереклигин белгиледилер.
Белгили ногай шаиримиз Мурат Авезов буьгуьнлерде ана тили соравы оьткир туратаганын ашык кепте айтты, аьлиги заманда бизим халкымыздынъ аьли кайдай экенин эситтирди, бу сорав бойынша санлар эм билдируьвлер келтирди.
– Бизим балалар орысша соьйлейдилер, неге десе куллык йоклыктан ясларымыз баска якларга ислемеге кетедилер. Тек кырдагылар тувыл, авылда оьскен балалар да ногай тилине маьне бермей, шет эллер тиллерин уьйренмеге шалысадылар. Ногай тилин билген аьдем туьрк куьбине киретаган баска тиллерди де анълайды, мен оьзим сол тиллерде соьйлеп те, язып та боламан, – деди язувшы.
Соьзди Султан Магрупович Джумаев алды. Ол тек янъыларда «Ногай Эл» ФНКА Йогары миллет совети туьзилгенин айтты эм онынъ келеекте этпеге ниетленетаган куллыкларын белгиледи. Ол адабиат соравларын шешпеге де заман эм амал болар деп сендирди. ФНКА председателининъ орынбасары яс язувшыларга шыгармаларын баспаламага, белгили язувшыларымыздынъ китаплерин кайтадан шыгармага коьмек этермиз деп айтты, энъ де баслап Хали Байрашевтинъ колязбаларын баспаламага ниет этетаганын билдирди.
«Шоьл тавысы» республикалык газетасынынъ бас редакторы Эльмира Кожаева аьлиги заманда ана тилин саклав уьшин окытув китаплерин баспаламага керегин белгиледи, ногай тилинде шыгатаган газетага язылув кампаниясы акында хабарлады.
Магомед-Али Ханов оькиниш пен аьлиги заманда яс шаирлер, язувшылар йок экенин айтты.
– Бизге критика керек, онсыз бир адабиат та болмайды, язувшыларга да, олардынъ язган шыгармаларына да критика керекли, сол заманда сапатлы болар адабиатымыз, яшувшылар ийги этип язбага шалысар. Он йыллар артта редакцияга балалар ятлавларын баспаламага аькелетаган эдилер, олардынъ сапаты акында хабар баска, ама язатаган балаларымыз бар эди, ызгы заманда ондай балалар йок, – деди шаир.
Коьплеген маьселелер акында айтылды, аьлиги заманда баспаланмай Мурат Авезов туьзген соьзлик, Тахир Акманбетовтынъ фольклор китаби ятыр. Яс язувшылар да баспаланып болмайдылар, баспаланса да, оьзлери карыжлар шыгарадылар, сонъ китаплерин сатадылар.
– Мен соьзимди журналист болып баслайым. Балалар акында соьз болды, дурыс балалар уьшин язбага керек, мен коьплеген йыллардан бери газетамыздынъ бетлеринде «Карлыгашлар» балалар уьшин бетин шыгараман. Ызгы заманда сол бет тез-тез шыксыншы деген тилек келеди школалардан, балалар бавлардан. Яратувшылык аьрекети мен каьрлейтаган аьдем болган сонъ, бир эки авыз соьз адабиатымыз акында да айтып озайым. Драматургия йокка эсап деген маьселе бойынша бизим редакция коллективимиз Магомет Кожаев газетады етекшилеген заманда Ногай драмалык театрынынъ етекшиси Байсолтан Джумакаев эм театр актерлары ман йолыгыс озгарган эди, ашык кепте коьплеген соравлар сол йолыгыста айтылды эм шешилмеге салынды. Ана тилине де багыслап сол заман биз бек ийги тоьгерек стол озгардык, маьселеди шешуьв йоллары белгиленди, – деп соьйледи «Шоьл тавысы» республикалык газетасынынъ боьлик редакторы Г.Бекмуратова. Ол яратувшылык интеллигенцияга буьгуьнлерде бирев де маьне берип карамайтаганын белгиледи.
Салимет Майлыбаева ана тилинде окытув китаплер йоклыгы, сол маьселе акында айтылады, ама сорав шешилинмейтаганын айтты. Йыйналганлар коьтеринъки коьнъил мен Айнара Нургишиевадынъ оьз язган йырларын, Мурат Авезовтынъ ана тилине багысланган орысша язылган ятлавын тынъладылар.
Тоьгерек столда аьр бир катнасувшы коьринип турган, кыйнап турган маьселе акында соьйледи. Сол маьселелер шешилинсе экен деген ойга келди олар. Коьплеген ой-маслагатлар да берилди. Аьр бир язувшы, шаир китапханага баспалаган китабининъ биревин савкатламага токтасты. Г.Бекмуратовадынъ айтувына коьре, йылдынъ басында шаир Магомет Кожаевтинъ баславы ман район еринде яшайтаган язувшылар, шаирлер союзын туьзбеге ниет этилинип, олардынъ списогы да аьзирленген эди. Сол ис буьгуьнлерде алдыга бардырылса экен деген маслагат этти ол. С.Абубекерова язувшылардынъ, шаирлердинъ шыгармаларын окув бойынша адабиат конкурслар радиода озгарув керегин айтты. Биринши конкурс 15-нши декабрьде Кадриядынъ, Г.Аджигельдиевтинъ, М.Авезовтынъ ятлавларын окув бойынша озгарылаяк.
Тагы да бир маьнели соравга багысланган тоьгерек стол озгарылды. Сол шарадынъ катнасувшылары да, уйгынлавшылары да бу тоьгерек стол босына кетпес, маьселеди шешуьвге каратылган амаллар алынар деп сенедилер.
Бизим хабаршы.
Суьвретте: тоьгерек стол катнасувшылары.
