– Барият Саллыбаевна, сизди кеспи байрамынъыз бан кутлаймыз. Халкка керекли аьрекетинъиздинъ эм районымызда ЗАГС органларынынъ курылувынынъ тарихи акында бир эки авыз соьз айтканынъызды суьемиз.
– Ногай районында ЗАГС боьлигининъ туьзилуьви акында шайытлаган кагытлар, оькинишке, калмаган. Ама ЗАГС боьлигининъ архивинде биринши актлар язылувы сакланады эм оларга таянып, боьлик 1935-1936-ншы йылларда курылган демеге болады.
Аьр бир аьдем яшавында бир кере болса да, ЗАГС органларынынъ эсигин ашкан. Мунда олар энъ де маьнели документлер уьшин келедилер, айтпага: баладынъ тувувын шайытлав, аьел туьзуьв, тагы да атасынынъ атын балаларына беруьв, тукымын, атын, атасынынъ атын авыстырув, кайтадан шайытламалар алув, гражданлык аьлининъ актынынъ язылувына туьзетуьвлер косув соравлары бойынша эм ювыгынынъ дуныядан кешуьвин шайытлаган кагытын алмага. Солай ок, боьликте шатлыклы аьлде аьел курылувынынъ эм бала тувувынынъ регистрациясы этилинеди. ЗАГС органлары аьр бир аьдемди олардынъ яшавынынъ кезеклерин язып, яшав ман етип юредилер демеге де болады.
Бир юма ишинде бизим боьликке юзге ювык аьдем келеди. ЗАГС боьлиги мен йыл сайын 600-700 гражданлык аьллерининъ актлары регистрацияланады, 600 юридический маьнели аьрекетлев этиледи.
– Сизинъ куллыгынъыз яшав ман, аьел мен байланыслы болса да, санларды да айтып озбаса болмас деп ойлайман. Буьгуьнлерде статистика бизде кайдай? Сол зат районымыздынъ демография аьллерине кайдай демевлик этеди?
– 2012-2017-нши йылларда районымызда тувган балалардынъ саны – 2023-ке еткен. Ол дуныядан кешкен аьдемлердинъ саныннан 2,4 кереге артады. Аьдемлердинъ санынынъ оьсуьви ызгы 5 йыл эм 9 ай ишинде 1197 аьдем болады.
Тувып, регистрация этилинген балалардынъ эм оьлгенлердинъ санына коьре, районымызда демографиялык аьллер онъайлы эм районымызда яшаган аьдемлердинъ саны оьседи. Ама муннан алдынгы 5 йыллыкта ( 2007 -2011-нши йыллар) бала тувувынынъ эм аьдемлер оьлуьвининъ анализи, алдынларда тувганлардынъ саны оьлгенлерден 3,8 кереге артатаган болганын коьрсетеди. Аьдемлердинъ санынынъ оьсуьви 1431 болган.
– ЗАГС боьлигинде оьз ислерин яваплы толтырган эм толтыратаган куллыкшылар акында да айтып озганынъызды суьемиз.
– Кеспи байрамыннан алдын оьз ислери мен Гражданлар аьллерининъ актларын язув боьлигининъ оьрленуьвине оьзлерининъ ислери мен уьйкен уьлис коскан ветеранлар, ЗАГС боьлигининъ етекшилери А.Чинаевады, С.Койлакаевады, Е.Арслановады, У.Мутаировады, Ф.Межитовады, авыл специалистлери К.Кенжегуловты, Е.Озганбаевады, Н.Абубекеровады, К.Зарманбетовады, С.Бальгишиевти, С.Шураевады, А.Капашовады, Н.Матаевады, Г.Абубекеровады, З.Мурзаевады, З.Оразбаевады эсиме алмага суьемен.
Бу ашык юрекли, шыдамлы аьдемлер, олардынъ иске яваплыгын эм усталыгын белгилемей болмайман. Олардынъ коьбиси бизим арамызда йок. Арамызда йок аьдемлердинъ акында эсти биз юреклеримизде саклаймыз.
Бу куьнлерде уста специалистлер Т.Суюндикова, авыл поселениелер специалистлери Д. Бегалиев, Р.Аджиева, Т.Муталимова, Д.Аджибекберова, С.Озганбаева, З. Темербулатова, А.Аджигельдиева, С.Абубекерова, З.Асманбетова бажарымлы юритедилер.
Аьр бир куллыкшымыздынъ оьз исине шынты суьйими эм яваплыгы бизим биргелес аьрекетти ийгилендируьвге демевлик этеди. Оннан оьзгелей, боьлик куллыкшылары аьелдинъ сыйын коьтеруьв эм беркитуьвге каратылган куллык юритедилер. Солай ок, ЗАГС органларынынъ куллыкшылары сизи мен бирге суьйинедилер эм тынышсызланадылар. Бу куллыкта тек документлерди тувра толтырып бажарган, йогары оьлшемде аьзирленген, соны ман бирге танъ, баскадынъ суьйиниш эм кайгырув сезимлерине эс этип билген, юмсак юрекли аьдемлер ислемеге тийисли.
Хабарласувды Н.Кожаева юриткен.
