Согыста болган аьдемлердинъ эскеруьвлерин эситуьв бек кыйын, эскермеге суьймейдилер. Нажмудин оьзи де коьп соьзсиз аьдем. Ол 1964-нши йыл казан айында тувган. Атасы Юсуп эгинши, анасы окытувшы, сонъында туькенши болып ислеген. Ол Куьнбатар авыл орта школасын 1982-нши йылда окып кутарган сонъ, Дагестан авыл хозяйство институтынынъ мал доктыр факультетине туьседи. Ол заманларда йогары окув ошакларыннан аьскер сырасына шакырмаганлар. Болса да 1983-нши йылда элимиздинъ янъы етекшисининъ буйрыгы ман Н.Адисовка да эр борышын толтырмага туьсти. Сол йылдынъ языннан алып 1985-нши йылдынъ курал айына дейим онынъ яс яшавында сынавлар заманы басланады. Оларды Туркменияга аькетедилер. Мунда Кара-Кум полигонында орынласкан танк окув полкында куллык этпеге туьседи. Полкта окув бек кыйын болган. Соны аьскершилер «гладиаторлар школасы» деп атаганлар. Ясларды кешеси-куьндизи авыр табиат аьллеринде аьскершилик исине токтавсыз уьйреткенлер. 

Окувдан сонъ оларды Афганистандагы Шиндант деген провинцияда ерлескен атаклы 24-нши Кантемиров атындагы гвардиялы танк полкына еткердилер. Оларды аьрекетлеп согыс исине аьзирлеп, Герат провинциясына йибередилер. Мундагы яшавшылардан согыс исине ярайтаганлардынъ баьрисин де душпанлар тавга аькетедилер деген хабар келеди экен. Бизим аьскершилер солардынъ алдын шалып, халкты коршаламага керек болады, ама кешиккенлер. Бу согыста Нажмудиннинъ танкы да итальян минасында атылып, тегершиклери бузылады. «Бизди оьлимнен танктынъ куьбеси аман саклады», – дейди Н.Адисов. 

– Бир кере кайтып келеятканда, бизди тавда душпанлар курсап алдылар. Олар колоннадынъ алдыдагы эм арттагы танкларды яктылар. Карайман, эректе граната атувшылар ерлескенлер. Олар ман согыс басланды. Мен оларга коьзлемеге багайт бермеймен. Басларын коьтерсе ок та ураман. (Нажмудин граната атувшы эди). Душпанлардынъ гранаталары 250-200 метрлерге дейим ушып келедилер. Согыс алатларымыз да кутылмага туры. Бу ерде тап кинодагындай болып, бирден бизге коьмекке вертолетлар келип калдылар. Танктан шыгып карасам, тоьгерек ягымызда – гранаталардынъ кесеклери. Танкка бираз етпегенлер. Соьйтип бу согыста да аман калдым, – деп эскереди Нажмудин. – Язувы етпесе, аьдем оьлмейди экен…

Аьвелги аьскерши-интернационалист 1984-нши йылда болган бир согысты да эсине алды. Ол бек авыр урыс эди. Н.Адисов сонынъ сырагысында яраланып (баска йолдаслары баьри де оьлген), баслап медсанбатта, сонъында Ташкентте госпитальде эмленген. 

Афганистаннан кайтып келип, Н.Адисов 1989-ншы йылда институтты окып кутарады. Сол йылларда элимизде коьп туьрленислер болды. Экономика, авыл хозяйство бузылды. Авылда куллык йок. Нажмудин фермер хозяйствосын курып карады. Предпринимательлик аьрекети мен каьр шекти. Эски яралар да арада авырып алатаган болдылар. Эр киси болган сонъ аьелди, балаларды саклав керек. Ызында 2002-нши йылда Сургутка кетип, сондагы газпромга автомашина айдавшысы болып туьседи. Каладынъ шетинде оьзине уьй де салады. Балаларын да оьстирип, уьйли-эсикли этеди. 

Мен Нажмудин Адисовтынъ 1983-85-нши йыллардагы командирлерининъ    бириси Евгений Иванович Анисимовка занъ согып, онынъ акында сораганда, ол: «Нажмудин бек тири, баьри затка да тез уьйренетаган, туьз коллы атувшы эди. Ол согыс аьллеринде адаламай согысатаган сулыплы аьскерши болган», – деди. 

Янъыларда йигерли аьскерши авылдасымыз куллык эткен 24-нши гвардиялы танк полкынынъ взвод командири, уьйкен лейтенант Сергей Алексеевич Леоненкодынъ 1984-нши йылдынъ 19-ншы сентябринде болган согыста Нажмудин Адисовтынъ акында «Аьскерши болып тувган» деп язган макаласы колымызга туьсти. Ол сол макаласында танк взводы душпанлар ман юриткен бир согысы акында аьруьв этип хабарлаган. 

Окыймыз: «Аьскершилердинъ баслапкы борышы – бизим танкларга карап коьзлеп атпага амал бермев. Бу борышты гвардия рядовойы Нажмудин Адисов бек яхшы толтырды. Коркув билмеген йигерли аьскерши танк пулеметыннан тавга карап атып баслады. Онынъ соьйтип атувы душпанларга тав беттен бизге карап коьзлеп атпага амал бермеди… Соьйтип биринши согыста ок Т-62 танктынъ топ наводчиги гвардия рядовойы Нажмудин Адисов оьзин йигит эм шынты аьскерши этип коьрсетти. Ол ногай миллетли, оьз атасынынъ эм халкынынъ, бизим СССР элимиздинъ алал увылы», – деп язган С.Леоненко. 

Бу согыстан сонъ ол йигерли аьскершиди савгага тийисли этуьв акында полк командованиеси алдына тилек салган. «Тек 2017-нши йылда мен фронт йолдасларымнынъ аркасы ман Нажмудин мен байланыстым эм меним оны савгалав акында тилегим яшавга шыгарылмаганын билдим. Ногайдынъ оьктем увылы Нажмудин аьскер боьликтеги бир офицердинъ оьзин суьймегенин шыдап болмаган эм сонынъ сырагысында оьзине тийисли савгасын алмай калган. Оны ман телефон ман соьйлегенде, Нажмудин сонынъ акында оькпе-баганасын айтпады. Ол кене мени: «Сергей Алексеевич, биз савга уьшин согыспадык. Биз оьзимиздинъ аьскерши борышымызды толтырганмыз», – деп сабырландырды. Сондай аьдемге, шынты совет аьскершисине сый эм мактав болсын!», – деп белгилеген совет офицери Н.Адисовтынъ акында.

С.Леоненко йигит авылдасымыздынъ ийги ян сапатларын дурыс коьрсеткен. «Ол ашык эм тувра карайтаган, таза намыслы аьдем, энъ ызгы таьмекиси мен боьлисер, йолдасын оьзининъ каркырасы ман ябар. Ол зат онынъ атасынынъ етимиси, ол увылын шынты эр, аьскерши, оьз аьелининъ эм Тувган Элининъ саклавшысы этип тербиялаган. Мен оьзим олар ман бирге куллык эткенимди уьйкен сый деп санайман! Мен оларга сенгенмен эм меним аьскершилерим де мага сенгенлер деп ойлайман. Взвод атыннан онынъ ата-анасына разылык эм савболсын билдиремен!» – деп кутарады оьзининъ макала-хатын С.Леоненко.

Бу соьзлер аьскерши авылдасымыздынъ ким экенин аян коьрсетеди. 

С.Межитов, Куьнбатар авылы.

Суьвретлерде: совет офицери С.Леоненко; Н.Адисов.