Владимир Путин Россия «эркинликтинъ майданын баьри тармакларда да кенъейтпеге» керек деп билдирди. Сога етисуьв уьшин Путин борышларды да белгиледи: ол демократия, ерли самоуправление институтларын, гражданлык ямагатынынъ, судлардынъ оьз структурасын беркитуьв. Патшалыктынъ басшысы Россия «дуныяга, янъы идеяларга эм баславларга ашык эл болмага керек» деп белгиледи.

Соны ман бирге патшалыктынъ етекшиси тарихтинъ туьрленуьв аьсеринде алдыдагы несиллерге каратылган уьйкен проектлер кереклиги акында да айтты. «Биз баьри ресурсларды, баьри куьшлерди юмырыкка йыйнамага, йигерли, емисли куллык этуьвге эркимизди коьрсетпеге борышлымыз. Биз сол затты этпесек – бизде де, бизим балаларымызды да, элимизде де келеектегимиз болмаяк. Бу ерде бизге ким ди бирев келер, бизди басып алар эм бизим еримизди тонар деген сорав тувмайды. Йок, ис онда тувыл. Бизим кери калувымыз – мине кайда бас коркынышымыз эм мине бизим душпанымыз», – деп Путин соравды баьримиз алдында тувра эм ашык кепте салды. 

РФ Президенти «Россиядынъ бас эм негизли оьрленуьв факторы – ол аьдемлердинъ эмишлиги» деп белгиледи эм ярлылыкка йолыгатаган аьдемлер саны аьр заман да кемип барады деп косты. Сол ок заманда, президенттинъ соьзлери мен, токсаншы йыллардынъ демографиялык «шукыры» эндиги де оьзин билдируьвине карамастан, бу осал аьлди туьзетпеге амал табылган. Ювык арада «аналыкты эм балалыкты саклавга уьш миллионнан артык маьнет акша йиберилеек». 

Муннан сонъ патшалыктынъ басшысы элдинъ оьрленуьвининъ айырым стратегиялык йолларына коьшти. Онынъ айтувы ман, «ювыктагы йыллар элдинъ келеектегиси уьшин маьнели йыллар болаяк. Ол зат сайлавлар ман байланыслы тувыл. Соьз технологияларды оьрлентуьв акында юритиледи. Бу тармакта кери калмага ярамайды. Технологиялык яктан кери калув суверенитетти йоювга келтирмеге болады. Бизден куьшли явапты куьтедилер. Биз сондай явапты бермеге аьзирмиз». 

Оьзининъ быйылгы Язбасында элдинъ етекшиси тагы да аьдемлер факторы ман социаллык политикасы акында айтты. Путин социаллык тармагында тоьмендеги борышларды салды: «кыйын ак пан пенсия араларындагы баскалык аьлигидей заьлим болмага керек тувыл. Ясуьйкен несиллерди колтыклавдынъ тармаклы программасы болмага тийисли. Ол зат сайлавлардан сонъ янъы оькиметтинъ бас борышларынынъ бириси болаяк. Янъы оьлшемнинъ ниети – Россияда аьдемнинъ орта яшав оьмири 80 ястан да арткандай аьллерди туьзуьв». 

Бу ерде социаллык экономикасы акында айта келип, Россия басшысы ишки вал продукциясын (ВВП) аьр бир аьдемге коьре 1,5 оьлшеминде коьтермеге керегин белгиледи. «Бу ис кыйын болса да, власть органлары сонынъ уьстинде куллык этееклер», – деп билдирди Путин.

Бу ерде социаллык эм демографиялык блок акында соьз юрип турганда, ызгы йылларда тувган балалардынъ санынынъ инфографикасы коьрсетилинди. 

Путиннинъ Язбасында савлай элимиздинъ инфраструктура маьселесине де эс каратылды: «тебенли оьсуьвди эм оьрленуьвди канагатлав уьшин сав элде коммуникацияларды таралтув керек». Патшалыктынъ етекшисининъ соьзлери бойынша «йоллар курылысына эм йолларды туьзетуьвге карыжларды эки кабат арттырув керегеди». Соны ман бирге, аьли быйыл йоллар курылысы эм йолларды ярастырувга 11 триллион маьнет акша шыгарылаяк. Сол ок заманда Путин регионлар етекшилерине бу маьселеге айырым маьне бермеге буйырды. 

РФ Президентининъ Язбасында онынъ май айындагы указлар темасын армаган бардырув акында да айтылды. Савлык саклав тармагынынъ куллыкшыларына разылыгын билдирип болып, президент «савлык саклав тармагына шыгарылатаган ортак карыжлар оьлшемлери эки кабат артпага керек болады» деп билдирди. Миллет етекшисининъ соьзлерине коьре, «май айындагы указларды толтырув яктан коьп затлар этилинген. Ама кыйын ак оьлшемлери армаган да оьсип бармага тийисли». Соны ман бирге патшалыктынъ басшысы медициналык инфраструктурасы да инновацияларды оьтпеге керегин билдирди. «Медучреждениелер ортак бир «сан контурына» байланмага тийисли», – деп белгиледи ол. 

Язбасында Путин Россияда онкологиялык авырувларды эрте табатаган эм эмлейтаган тармакты туьзуьв керегине эс эттирди: «Бизим аьр биримиздинъ кардашларымызга, ювыкларымызга, тенълеримизге ябыскан бир баьле бар – ол рак маразы. Онкологиялык авырувлары ман куьрес юритуьв бойынша айырым ортакмиллетлик программады яшавга шыгарувды кенъес этемен. Россия ракты эмлев эм сонынъ алдын шалув соравы бойынша энъ де йогары оьлшемлерге етиспеге тийисли».  РФ Президенти быйыл да табиат маьселесине маьне бермей озып болмады. Патшалыктынъ басшысы «элдеги экологиялык аьллерди ийгилендирмеге» керегин эске салды. Бу соравды шешуьвди эндигиден армаган келеекке калдырув деген зат болмаяк деп белгиледи ол. 

Муннан сонъ Путин билимлендируьв тармагы уьшин борышларды коьрсетти. Ол окувшыларды эртерек кеспи алувга бавлав программасында токталды, соны яшавга шыгарув уьшин оькимет бир миллиард маьнет акша шыгараяк. «Янъы окув йылыннан алып «Келеектегиге билет» деп аталган окувшыларды эртеректен кеспи алувга онълав проектин басламага маслагат этемен. Ол зат балаларга элдеги алдышы компанияларда келеектеги кесписин сайлавда оьзлерин тергемеге амал берер», – деп белгилеген патшалыктынъ етекшиси. 

Россия Президенти солай ок илми эм технологияларды, экономика тармакларын, авыл хозяйстводы оьрлентуьв, коррупция, Россиядынъ кавыфсызлыгы акында эм коьп баска туьрли соравлар акында оьз ойларын айтып озды эм келеектеги йылларга соларды шешуьв йолларын белгиледи.

Быйылгы Язбада энъ де кызыклы, эсти каратувшы ягы деп янъы ядерли савыт-садактынъ акында хабарлав болды. Президент Россияда янъы согыс савытын аьзирлев уьстинде дайым да куллыклар юрип туратаганын билдирди. Йыйылганларга ядер негизинде этилинген «Сармат» деген ракетадынъ ушувынынъ схемасы коьрсетилди, сол схемага коьре ракета мысал эсабында США орынласкан регионга карап йолланган эди. 

Владимир Путин соны ман бирге бу ракета эм тагы да коьп баскаларынынъ сынавлары оьткерилгенин, тек солардынъ аьли уьшин атлары йок эм солар американ ПРО-сыннан коьринмей оьтпеге болатаганын белгиледи. Соьйтип патшалыктынъ етекшиси савлай дуныяга алдынгы ядерли паритет кайтарылганын эм, эгер керек болса бизим элимиз кайсы ды бир душпанга ол бизден не шаклы эректе болганына эм ол кайтип куьшли коршаланганына да карамастан, тийисли «оьш алув» явабын береегин билдирди. 

Янъы согыс савытынынъ куватлыгы акында айта келип, элимиздинъ басшысы оьткен йылларды эм Россиядынъ тынышлык саклав бойынша салган кыйынын эскерди: «Бизи мен ушынын айтканда бирев де соьйлемеге суьймеген эди. Бизди бирев де тынъламаган. Эндиги тынъланъыз». 

Солай ок, янъы согыс савытына кыскаша белгисин береятып, Путин: «Янъы согыс савыты авадынъ калын кабатларында йолларды тавып биледи. Баска согыс алатлары оны урып согып болмаяклар. Ол сестен куьшли тезлик пен ушады», – деген.

Сол ок заманда Язбада соьз баска согыс алатларын армаган аьзирлев эм солардынъ сериялык производствосы акында юритилди, мысалы уьшин, лазер согыс савыты акында. Ама бу ерде Путин сонда ок та сондай савытты «аьзирлев халклар ара келисуьвлерге карсылык этпейди» деп билдирди. «Россия биревди де коркыстпайды эм биревге де шапкынлык этпеге ойламайды, биз савыт пан коркыстып эш кимнен бир зат та алмага ниетленмеймиз: бизим оьзимизде баьри затымыз да бар», – деп белгиледи президент. 

Элдинъ тыскы политикасы акында айта келип, Путин: «Биз США эм Европа ман катнаспага суьемиз. Бизим позицияларымыз келиспевине де карамастан», – деди. 

Оьзининъ быйылгы Язбасын тамамлай келип, патшалыктынъ басшысы: «Ызгы йылларда биз баскаларга юзлеген йыллардынъ заманы кереккен коьп туьрленислерге етискенмиз. Биз йигерли, оьзимизге яваплыкты алып билмеге, куьшли болмага керекпиз», – деп белгиледи. 

Язбадынъ акында айта келип, ол сонъгы йыллар ишинде окылган энъ де «ишки политикалык» эм социаллык соравларга каратылганын Язба экенин белгилев керегеди. Болса да сонынъ иштелигинде айтылган энъ де маьнели тема, ол бир соьзсиз де, ызгы йылларда аьзирленген эм аьли сынавларды да оьткен янъы согыс алатлары боладылар эм солар ювыктагы йылларга Россияды коршаланув ягыннан куватлы этедилер. Ама ол зат соны ман бирге бизге патшалык эм ямагат уьшин, куллык этпеге, ишки эл маьселелеримизди шешпеге уьйкен анъсатлыклар эм амаллар береди.