Ю.Карасов оьз оьнер исин Черкесск каласынынъ Пионерлер уьйинде баслаган. 1973-нши йылда У.Алиев атындагы Карашай-Шеркеш пединститутынынъ художестволы- графикалык факультетин битирген. Сол институтта окый турып, КЧР-да эм баска эллерде оьтетаган яс-явкаларынынъ художестволык суьврет туьзуьвлеринде катнаскан, сол заманларда ок коьп етимислерге де етискен.
1982-нши йылда СССР-дынъ Суьвретшилер союзынынъ агзасы болган эм сол йыл ок Россия Федерациясынынъ Карашай-Шеркеш боьлигининъ Суьвретшилер союзынынъ етекшиси болган. 1990-ншы йылда Черкесск каласынынъ художестволык мектебининъ етекшиси болып ислейди, соннан онынъ педагогикалык куллыгы басланады, эм сол исин буьгуьнге дейим де юритеди.
Юрий Баубекович КЧР-нынъ Суьвретшилер союзында да коьп куллык эткен. Онынъ талабы ман А.А.Дауров атындагы художестволык колледжинде декоративли-прикладной боьлиги ашылган эм ислеп баслаган.
«Бирлик» эм Черкесск каласынынъ «Ногай культуралык автономиясынынъ» ямагатынынъ председатели болып, Ю.Карасов халклар ара дослыкка коьп пайдасын келтирген. Эткен коьлем ислери уьшин, ога «КЧР ат казанган суьвретшиси», «КЧР ат казанган маданият куллыкшысы» деген атка тийисли болган. Онынъ ислери коьплеген грамоталар ман, дипломлар ман, РФ-нынъ Художестволык академиясынынъ разылык хатлары ман, оьнер Суьвретшилер союзынынъ алтын медали мен, РФ-нынъ Суьвретшилер союзынынъ куьмис медали мен савгаланган.
«Ю.Карасовтынъ суьвретлеринде айырым орынды онынъ тувган эм оьскен Икон-Халк авылынынъ ярасыклыгын коьрсеткен суьвретлери аладылар. Оларда отлап юрген ялгыз ат, Керуан тетесининъ йылы коллары, Асхад атасынынъ аьлемет хабарлары, домбыра коьринедилер, ногай биювлери, яркырап турган куьн саьвлелери, кубыла ели эм ювсан ийислери де сезиледилер. Ю. Карасовтынъ энъ де бек уьйкен ислери онынъ «Ногай Эл» суьврет сериясын аьзирлеви болады. Ю.Карасов оьз суьвретлеринде ногайлардынъ этнографиялык куьплерин бирлестирмеге шалысады. Мысалы, бир суьвретти карайык. Эки кыскаяклыдынъ сыны, яшав аьли де болаяктынъ белгисиндей, уьй ошагынынъ саклавшысы болып суьвретленгенлер. Олар ногай халк кийимин кийгенлер. Онъ яктагы хатын караногай кийиминде, онынъ уьстинде каптал, коькирегинде куьмис такта туьймелери, тоьстуьймелер де илингенлер, белинде кусагы, басында боьрки бар. Сол яктагы хатын кобан ногайлардынъ кийиминде. Ол коьйлек кийген, куьмис тоьстуьймелер салган, белинде куьмис кемары, басында ока боьрки ярасыкланады. Бу хатынлар – кенъ коьктинъ каравылшысы, коьк боьри суьвретинде коьринедилер, айдынъ яркын юлдызларга туьсип, ногайлардынъ тамгаларын шагаластырып коьрсеткендей боладылар, хатынлардынъ сылув бетлерине туьседилер, термединъ шанъырагына ярыгы ман наьсип аькелгендей болады.
Ю.Карасовтынъ произведениелери арасында туье юги мен ясалган суьврети байырлы орынды алады, ол суьврет Арсланбек Султанбековтынъ «Йырав», «Эй, домбыра» деген йырларына келиседи. Суьвретти каравшылар алдында кенъ шоьл, эректе орынласкан термелер, ногай шайдынъ эм кайнаятырган эттинъ ийислери термединъ шанъырагыннан туьтин болып шыгадылар эм атлардынъ уьстиндеги йигитлерге де етедилер. Композициядынъ ортасында – туьединъ уьстинде олтырып, домбырада ойнаятырган ногай, туьеде кийизден этилинген дорба эм мал терисиннен этилинген торсык коьрсетилинген. Куьн коьзи онынъ керванын саклайды эм аьдем коьнъилин йылытады.
Ногай халкынынъ саз алаты – кыл кобызга Ю.Карасовтынъ «Акын» деген суьврети багысланган. Акын, кыл кобыздынъ шеклерине тийип, анънынъ йогары сезимлерине коьмилдиреди.
Бурынъгыдан алып бизим халкымызда сакланатаган ногай айкасувы, «Куьрес» суьвретинде коьрсетилинген. (Аьр бир аьдем суьвретлерди оьз карасы ман, ишки дуныясы ман коьреди. Бу суьвретте мага коьре автор йигитликти, ишки каты кылыкты, ногай халкымыздынъ йогары оьнерин коьрсеткиси келген деп эсиме келеди.
Запорожьеден Аккерманга дейим бурынъгы заманда ногайлар яшаган картасын коьргени – онынъ коьнъилин коьтереди эм ол «Аккерманнынъ кызлары» деген коллары оьнерли кызлар акында суьврет ясайды. Сондай оьнерли болар уьшин, Ю.Карасов коьп шалыскан эм куллык эткен»,– деп язган бизим белгили яс суьвретшимиз Фатима Канокова.
Юрий Карасовтынъ табиат акында суьвретлеринде ялгыз турган эски уьй. Ол эски болган ман, бизге сондай да баалы, бала шакларымыздагы бир кайгысыз яшавды, соны ман косылып, ярасыклы тоьгеректи эсимизге алдырады эм балалык заманына, каралдымызда шав-шув болып завыкланувга коьмилдиреди. Сол заманларда биз дуныядынъ ярасыклыгын бек оьткир сезгенмиз, табиат пан байланыс тутканмыз, а аьлиги заманда аьдемлердинъ ишки дуныялары туьрленип, яшавдагы баска коьп затларга алданып, сол баалыкларымыз бан бирге ишки дуныя баалыкларымызды да йоямыз дегенди билдиреди суьвретши. Мага коьре, сонынъ уьшин де Ю.Карасовтынъ эски уьйи мунълы болып коьринеди.
В. кидирниязова.
Суьвретте: Ю.Карасов эм онынъ суьвретлери.
