«Таьтли танъда коькте аткан Ногайымнынъ шолпаны»

Сен бизи мен, Кадрия! 

Карагыстынъ карлы куьнин иритип, 

Сылтыраган симсир ава ийилтип. 

Шоьлимизге Кудай кызды эндирди.

«Эл оьрлент!» – деп оьнерликти эмдирди. 

 

Туьрли эди ол коьплердинъ ишинде! 

Атайлардынъ дестанлары тилинде. 

Асыл ойы уйкы бузган туьнинде, 

Тентиреткен юректинъ терменинде. 

 

Тек ногайы! Ногай турган тогайы!

Кумы, коьли, коьгоьлени, куврайы, 

Бирде куйын, бирде ялын соьзлери. 

Яманлыкка ынанмаган коьзлери. 

 

Елпилдеткен еллер ога йылы анъ, 

Тамшылар ман юзин ювган таза танъ. 

Сезип билген оьленин де, шоьбин де, 

Ерди оьпкен коькшил таза коьгин де. 

 

Ах, Кадрия, барма экен сендей кыз?! 

Бийикликке коркпай ушкан яп-ялгыз. 

«Халкыма!» – деп сермеп алып 

                                           коьк юлдыз, 

Ягып кеткен соьнмейтаган ярык ыз. 

 

Коьз алдыга аькелип бал шагынъды, 

Кишкей бала окыйды ятлавынъды. 

Сыдыранъа тоялмайды суьйгенлер, 

«Мени язган!» – деп айтады нешевлер. 

 

Авыр аьлди сезип билген Кадрия! 

Дерт таркатып йырлар билген Кадрия! 

Оьнеринъе суьйинген де коьп болды, 

Куьншиликтен туьйилген де коьп болды! 

 

Ак баскыш пан минген сайын йогарга, 

Йырлар ушып данъылларга, тавларга. 

Анълып турды артынънан аясызлар, 

Кан ишкенлер, дин муткан Алласызлар! 

 

Тек олардынъ халкка куьши етер ме? 

Мынъ кылышы халкты тилсиз этер ме? 

Атынъ айтып сукланады дуныя, 

Оьмирлерге сен бизи мен, Кадрия! 

Салимет Майлыбаева

 

Кадрия

Алтын куьннинъ саьвлесиндей,

Нур себесинъ, Кадрия.

Шоьлим нурды синъдиреди

Калшедей данъылларда.

     Аксам юлдыз йоллары ман,

     Сен келесинъ, Кадрия.

     Сол йолларда биз расамыз,

     Терен коьлдей ойларда.

Сувдыраган тоьстуьймеде

Шынъырдайсынъ, Кадрия.

Сол капталды кийип шаркка,

Куванады Ногайым.

    Домбырадынъ  толгап шегин

    Соьз айтасынъ, Кадрия.

    Сол сазынъды тынълап халкым,

    Коьзяс суьрте мунъайып.

Ак туьединъ ботасындай,

Авлакларда, Кадрия.

Бийик тавдай ак кумларда,

Кенъ юресинъ оьктемсип.

    Анайлардынъ ак шашындай

    Тастары ман, Кадрия.

    Коьк авадан ак кар болып,

    Явасынъ сен телезип.

Ак кийгиздинъ оювында

Ушкан кустай, Кадрия.

Кийгизинъди тамга илип,

Сукланады ногайым. 

    Янъы тувган саьбийлердинъ

    Бесигисинъ, Кадрия.

    Сол бесикти ана шайкап,

    Акырын йырлай йырын.

Бурынгыдан калган аьдет,

Кеткенлерди эскеруьв.

Сен кетсенъ де, дайым келесинъ,

Янъы эсте, Кадрия.

    Таьтли танъда коькте аткан

    Ногайымнынъ Шолпаны. 

Эльмира Кожаева

 

Бийик юлдыз иеси 

Тоьбелердинъ бийкеси сен, Кадрия,

Бийик юлдыз иеси сен, Кадрия,

Ногай шоьлдинъ аткан гуьли, Кадрия,

Эстен кетпес кызы дайым, Кадрия.

 

Эскермеге эстелик бар халкынъда,

Эсик ашык, сен окыган мектебте.

Ата юрттынъ тунъгыш кызы, Кадрия,

Сен яшаган орам аты – Кадрия.

 

Ногайымнынъ куьни кимик саьвле берген,

Сен халкымнынъ гуьли эдинъ яйнаган.

Саьвле берген шырак эдинъ, Кадрия,

Оьлшеми йок оьнеринънинъ, Кадрия.

 

Оьнеринъе оьрленмеге бермедилер,

Явлар, явлар ялын отка салдылар…

Каты хабар келди сенинъ юртынъа,

Карты, ясы, баьриси де кайгырды.

 

Ата-ана доьрт буькленип йылады,

Тунъгыш кызы мейит болып азбарда.

Ногай халкынъ кайгырганнан не пайда,

Кайтпас йолга туьсти шаир Кадрия.

 

Отыз яста кетти бизим Кадрия,

Ногайынъды бозлатып сен, Кадрия.

Явлар, явлар тас болса экен эрекке,

Куьнлев деген йойылса экен яшавда.

 

Гаванага фестивальге Кадрия,

Аьзир болып турган шакта бу явлар…

Ялын салып оьнеринъди кестилер,

Явлар, явлар оьмиринъди уьздилер,

 

Шаир кызды кара ерге коьмдирип,

Гаванага сенинъ йолынъ боьлдилер…

Курткашашлар сени шоьлде излейди,

Сыпатынъды сыйпамага сагынып.

 

Гуьл пердеси сени язда куьтеди,

Иссиликтен сакламага асыгып.

Шоьл бийлеген тоьбелеринъ, сокпагынъ,

Шоьл тоьсинде оьсип турган ювсанынъ,

 

Кадриядынъ бала шакта ызларын

Ногай шоьлинъ аяп дайым саклайды.

Шоьлинъ, куьнинъ, боьригоьзинъ,

Ата юртынъ, Тувган элинъ.

 

Баьрине де ярык янган юлдызы,

Халкынъ сени эскереди, Кадрия.

Ана еринъ энди сени каплап алган,

Сен кеткенли бизден тамам кырк йыл толган.

 

Кайтпайсынъ сен, Кадрия, 

                                       салам айтпайсынъ,

Элинъ, шоьлинъ бир коьрмеге заьр болган…

Сабират Койлакаева

 

Сукланады дуныя

Бизим сосы ялкып турган дуныя,

Язганынъды окый, бола тамаша.

Турган болсанъ аьли де сен арада –

Айтар эдик: келши бери, Кадрия!

 

Бирев йылай, баска бирев йылмая,

Яшав солай. Аз да тувыл ырыя!

Китаплеринъ уьндирикте йыйнала, –

Бол парахат, эш кыйналма, Кадрия!

 

Йырларынъды йырлай яслар эм кызлар,

Шебер тилли занъырайды домбыра.

Эш мутпаган сени бизим ногайлар,

Данъыл бойда ел мен атынъ кыдыра.

 

Мен бир шаир, ятлав язган сага да,

Мине буьгуьн, сен тынълашы, Кадрия!

Кадрия сен, шоьл оьктеми, Кадрия,

 Сукланады сага савлай дуныя!

 

Багыслайды сага нешев асарын,

Келеекте олар тагы коьп болар.

Айтып турар: «Болган, эм бар, Кадрия!»

Сол вакыт та келер шоьлге, Иншалла!

Анвар-Бек Култаев

 

Шоьлдинъ сазы

Суьйим отка берип юрек сырларын,

Яслыгынънынъ бас намазы сен эттинъ.

Сол «ушкынлар» кезди ясыл шоьлинъде,

Шыктай синъип юрегинде яслардынъ.

 

Ата юрттынъ тогайлары, тойлары,

Йырларынънынъ ян тамыры болдылар.

Ногай кыздынъ яркын янган юлдызы

Халк эсинде – шашыраган танъ нурлар.

 

«Ох, замансыз кете ерден шаирлер», –

Сокпагынъда халк коьзясы ямгырдай.

Ай куьлкинъди ябып кетти коьк туьнлер,

Гоьзел дуныянъ – оьмир дазув толкындай.

 

Сен суьйикли Кызыл-Гуьли халкымнынъ,

Карлыгашы, аьр язлыкты саклайган.

Занъыраган оьнер сазы сен шоьлдинъ –

Ногай ерин узакларга таныткан.

Явгерет Дильманбетова

 

Йыллар оза, кушындай,

Оьмирлерди уьпирип.

Тек эс тура каядай,

Юреклерде тирелип.

    Ел яйкатып эриксе,

    Тенъиз сабыр турар ма?

    Ерсиз яман еликсе,

    Эл парахат болар ма?

 Кадрия! Эл ярыгы!

Арасувлы ойлары.

«Куванайыма? Йылайыма?» –

Оьзелене аьр кими.

    Ювыклайды мерекенъ,

    Кимлер келер, ким келмес.

    Шаирликтинъ юлдызы,

    Тек оьрде де мунълы сес.

Байрамшылар халкынъ да,

Йырга салган шоьлинъ де.

Шат аваз бан кайгы да,

Тоьгилерлер соьзинде.

Алибий Капланов

 

Саьвле эдинъ

О, Кадрия! Саьвле эдинъ

Ногайдынъ сыйлы кызы.

Куьн коьзиндей нурлы эдинъ 

Ногайымнынъ юлдызы.

 

Ай юзиндей малкылдап,

Шоьллигимде яндынъ сен.

 Йырларынъ ман данък салып,

 Юреклерге кондынъ сен.

 

Юреклерде йырлан сен –

Халкымнынъ сыйлы кызы.

Оьмирлерге данъклан сен,

Ногайымнынъ юлдызы.

                         Аблев Тортаев