Аьр бир куьналевдинъ де оьз йорыгы бар

Баслап куьналенетаган аьдем оьзине каратылып этилетаган куьналев мен разы экени акында аьризе язады эм сол аьризеди ол, РФ УПК-дынъ 315-нши номерли статьясына коьре, оьзин яклаяк аьдем алдында язады. Куьналенетаган аьдем оьз тилеги мен язган аьризеси мен оны куьналейтаган да, патшалык ваькил де таныс болмага керек. Онынъ сол тилеги мен аьризеди язбага ыхтыяры бар, эгер онынъ куьналев статьясына коьре ога 10 йылдан кем заман эркинликтен босатылув коьринетаган, оны куьналейтаган як та разы эм сол уголовлык исти токтатувга бир негиз де йок болса. 

Куьналенетаган аьдем, оьзининъ тилек салувы ман, биз йогарыда келтирилген йорыклар тутылып, дембиге йолыктырылса, судья оьз тергевлерин юритпейди эм ыспатларга белги де бермейди. Ама РФ УПК 316-ншы статьясынынъ 5-нши кесегине коьре, эки яктынъ разылыгы ман, куьналенетаган аьдемнинъ касиети акында ыспатлар келтирилмеге болады. 

Эгер куьналенетаган аьдем оьзи эткен куьнасин мойнына алса, сол ис этилгени акында ыспатлавлар да (доказательства) бар болса, судья оьзи демби шыгарады. Сол шыгарылган демби айлак каты болмага керек тувыл эм сол дембиге йолыктырылган аьдем РФ УПК 131-нши номерли статьясына коьре белгиленген штрафты да тоьлемейди.

Кыянатлык эткен аьдем дембиге йолыктырылганнан сонъ, айырым йорыкларга коьре баслап, апелляционный, оннан сонъ касационный эм надзорный инстанцияларга аьризесин язбага болады. 

Солай ок, Россия Федерациясынынъ Оьр Судынынъ Пленумынынъ 2006-ншы йылдынъ карагыс айынынъ 5-нши куьнинде алынган 60-ншы номерли токтасынынъ 15-нши кесегине коьре, (эгер РФ УПК 317-нши номерли статьясына коьре куьналенетаган аьдемнинъ оьзининъ аьризесине коьре, суд кесилмей, дембиге йолыктырылган болса), сол ис кайтадан бир ерде де каралмайды. 

А.Дильманбетов, 
Ногай район прокурорынынъ орынбасары юстициядынъ киши маслагатшысы.