Мен «Шоьл тавысы» редакциясына ислемеге келгенде, ясуьйкенимиз Алев Атабай увылы Алимов (яткан ери ярык болсын) мага айткан эди: «Амин аканъ кайдай ийги аьдем эди, сен оны ман оьктемсимеге боласынъ». Сол заманда меним юрегим оьктемликке толганын аьли де яным ман сеземен. Аьлиги заманда мага айлак кыйын Аминнагашакам акында айтпага, аданасым Руслан экевимиз оны эсимизге алсак, мен тувыл, эр киси аданасымнынъ коьмекейи толады, неге десе ол бизди кайтип куьшли суьетаган эди. Анамыз бизге аьр дайым нагашакайды коьрим этип салатаган эди. Биз кишкей заманда авылда 11 саьаттен сонъ ярыкты тымдыратаган эдилер, сол заман ол бизге айтатаган эди: «Шырак пан окынъыз, аканъыз шырак пан окып аьдем болган». Анамнынъ уьйкен аданасы Куруптурсын давдан келмей калган, сога коьре ол баьри суьйимин кишкей аданасына берген. Амин Ярлыкапов 1938-нши йыл навруз айынынъ 19-ншы куьнинде Ногай районынынъ Уьйсалган авылында тувган. Атасы Казий Ярлыкапов 1945-нши йыл давдан келип яралардан тыншайган, анасы Юмабике 10 ясындагы увылы ман Карамурза Бекмуратов пан бас косады, соьйтип ялгыз кишкей Амин Бекмуратовлардынъ уьйкен аьелинде оьседи. Сонъында оннан сен кайтип олар ман ювык боласынъ деп сораганда, яваплайтаган болган: «Менде олардан баска ювык аьдем йок». Карамурзадынъ агасы Янмурза дав алдында дуныядан кешкен, соьйтип онынъ кызлары Менглиганыс (меним анам), Бекканыс, Акканыс эм Амин-акай бир аьелде оьскенлер,бир ата-анадан тувгандай болып яшав бойынша катнасканлар. Аллага шуькир, буьгуьн биз, олардынъ аьвлетлери, бизим аьвлетлеримиз де, сол катнасты бузбаймыз. Яланъаяк, яланъбас балалыгы Уьйсалган авылында оьтти, аьптем Гульсагира айтатаган эди: «Оьтпекти кендирмай ман ашаган куьнлеримиз де болган» деп. Сол заман акай ога айткан: «Кыйланма, Кульсав, алдымызда аьли де болар ийги куьнлер». Аллага шуькир, экеви де аз яшаса да, яман яшамадылар. 1950-нши йыл Амин Ярлыкапов Уьйсалган авылында баслангыш мектебти битиреди эм бир йыл Ленин авылында окыйды. Сонъында ол Карагас етийыллык мектебине барады эм 1954-нши йыл Кизляр педучилищесине туьседи. Училище Хасавюрт каласына коьшириледи эм яс 1958-нши йыл окувын битирип, Уьйсалган авылынынъ баслангыш мектебине ислемеге келеди. Соьйтип, Амин Казий увылы Ярлыкаповтынъ ис йолы басланады. «Уьйкен кемеге – уьйкен йол» – деп неше кере де айтамыз. Яс специалист бир ерде токтап турмайды. 1961-нши йыл Карашай-Шеркеш патшалык институтына туьсип, оьз билимин арттырады. Аьлиги заманда мен ойлайман, кайдай билимли болган нагашакамыз. 1963-нши йыл ол Хасавюрт каласында 4 айлык ис сабагы бойынша кеспиди беркитуьв курсларын битиреди. Карашай — Шеркеш патшалык институт, Ростов каласында йогары партия школасы, Махачкала каласында авыл хозяйстволык техникумы – бу окув ошакларын битирип, Амин Казий увылы туьрли ерлерде уьстинликли ислеген. Уьйсалган баслангыш мектебинде заведующий, Карагас сегизйыллык мектебинде ис сабагыннан окытувшысы, сонъында директоры, Ногай райисполкомынынъ социаллык яктан аьжетсизлев боьлигининъ етекшиси, КПСС РК уйгынлав боьлигининъ инструкторы – каерде ислесе де, Амин Казий увылы оьз куллыгын яваплылык пан юриткен. 1974-нши йыл бажырымлы, талаплы куллыкшыды Ногай район халк тергев комитетининъ председатели этип сайлайдылар. Мине – аьдемнинъ бактысы, онынъ ис йолы. Амин Казий увылы районнынъ ямагат яшавында да белсен катнаскан. Халк депутатлар район советининъ депутаты, партия райкомынынъ бюросынынъ агзасы болып сайланатаган болган. Болса да, меним нагашакамнынъ яшав йолы кызыклы. Аьр бир уьстинликли эр кисидинъ касында хатын турады. Амин эм Фатима Ярлыкаповлардынъ аьели районда белгили аьеллердинъ бириси эди. Мен кишкей болсам да, эсимде калыпты анамнынъ соьзлери: «Келинимиздинъ аягы ярасты бизге, оны ман бизим аьелге онъайлык, берекет келди». Ялгыз анасын тоьрге олтыртып, коьнъилин оьрге коьтерип, яшадылар олар, балашагалы болып, олардынъ аьр бирисин яшав йолына салдылар. Яшавда шынты аьдем болынъыз деп уьйрететаган эди оларды атасы, оьзи де оларга коьрим болып, намыс законлары бойынша яшайтаган эди. Бу аьелдинъ балалары буьгуьнлерде оьз аьеллерин курып, аьвлетлерин оьстирип, уныкларга куьезленип турылар. Фатима-энемиз, Аллага шуькир, немерелерин коьрип, кушагына алып, суьйинип турады, олардынъ 9 уныклары, 9 немерелери бар. Мен коьремен, онынъ бир оькиниши бар – ян йолдасы айлак эрте кетти, коьплеген суьйинишли оьзгерислерди коьрмеди. Фатима Янмурза кызы савлай яшавын окытувшылык тармагына берди, 50 йыл узагына район балаларын ана тилине уьйретти, коьплеген йыллар мектебте, сонъында Хасавюрт педколледжининъ Терекли-Мектебтеги филиалында иследи. Аьлиги заманда ол тийисли тыншаювда. Янъыларда ол 80 ясына толып, баьримизди де суьйинтти, оьз тоьгерегине йыйнады. Куванышта да, мунъшылыкта да биз энемиздинъ касында, оны йылувлыкка орамага шалысамыз. Яшав барады алдыга. Буьгуьнлерде мен 25 йыл артында кешип кеткен нагашакамнынъ яшаган ясларына оьзим де аяк басып бараятырман. Сол йыллардынъ ишинде дуныядан эки аьптем де кешип кетти. Артка бурылып карасанъ, яшавдан кешип кеткен ювык аьдемлер акында… олардынъ куьлкисин, юзин, касиетин балалардынъ биревинде коьрсенъ, ойлайсынъ, олар бизим касымызда, тек юреклеримизде тувыл, олар бизим аьвлетлеримизде, уныкларымызда. Сол да кайдай ийги зат. Нагашакамыздынъ йоклыгын билдирмейди бизге Фатима-энемиз. Йок тувыл деп айткым келмейди, бар бизим юреклеримизде, янымызда. Энъ де ювык эм аьзиз аьдемимиз.

Г.Бекмуратова.

Суьвретте: А.Ярлыкапов аьели мен.