НОГАЙ ХАЛКТЫНЪ АЛТЫН ФОНДЫ_________ Аьр аьдемнинъ бактысын алып карасак, бир аьлемет язылган китаптей болады. Эл арасында юрген, эл уьшин куллык эткен аьдемлердинъ бактылары боьтен де кызыклы болады. Сондай аьдемлердинъ бириси – Асият Сулейман кызы Кумратова. Ол 1940-ншы йылдынъ коькек айынынъ 1-нши куьнинде Уьйкен-Халк авылында бу дуныяга энген.
Уьстимиздеги йылдынъ навруз айында Карасу эм Терекли-Мектеб авыл А.Джанибеков атындагы мектеблерининъ окувшылары белгили аьлим, этнограф, исламовед, Россия МИД МГИМО халклар ара излев институтынынъ региональли кавыфсызлык эм Кавказ маьселелер орталыгынынъ тамада илми куллыкшысы Ахмет Амин увылы Ярлыкапов пан йолыгыстылар.
Коьп йыллардан бери язлыктынъ келуьви мен бирге Ногай шоьллигиндеги ана койлар сакланатаган отарларда кой козылав шагы басланатаган эди. Аьлиги заманда да район ериндеги хыйлы малшылар навруз айыннан алып янъы тоьл алув ислерине кириседилер.
Кишкей Аталыгымызды биз аьр заманда да юрегимизде саклаймыз. Сол да акыйкат соьзлер, неге десе тувып-оьскен еримиз бизге куьш береди, кайратлы ислерге даьвлендиреди. Соьйтип, белгили ногай аьлим, исламовед, этнограф Ахмет Амин увылы Ярлыкапов Ногай шоьлине алгасайды, мунда неше йигитлерди баврайына кайтарган ювсан ийиси, мунда кардаш-тувганлары, мунда энъ де ювык аьдеми – Анасы.
Балалыгы Уллы Аталык согысынынъ заманына карсы келген аьдемлер. Олар элимиз эм халкымыз бан бирге сол йыллардынъ кыйынлыгын да, кайгысын да уьйкенлер мен бирге ортак боьлгенлер. Аьлиги заманда олар, баьри де ясы 80-нен озып, уьйкен яшав эм ис йолын оьткен ясуьйкенлер боладылар.
Нариман авылдынъ артында, бес-алты шакырым ерде Айгыр-тоьбе авылы орынласкан эди. Мен 1930-ншы йыл сол авылда тувганман, мунда эки орам бар эди, орамлардынъ арасы кенъ эди, олар косылып, бир колхоз болган. Мунда меним атам Сулейман Арсланов председатель болып ислейтаган эди. Колхозга «Стаханов» деп ат бергенлер. Нариманда «Кызыл Караногай» деген колхоз бар эди. 1940-ншы йыл эки колхозды...
Айдан сонъ ай озып, куьннен сонъ куьн агып, Уллы Енъуьвдинъ 75 йыллыгы якынлайды. Буьгуьнге дейим анайлар давдан кайтпай калган аьзизлерин эскерип, коьзясларын суьртип аладылар. Сондай авылдасларымыздынъ бириси Уллы Аталык согысынынъ катнасувшысы Биймурза Кульниязов эди.
(Басы 8-нши номерде) Бизим классты Бектемир Мурзаевич оьзи Каспий тенъиздинъ ягасында орынласкан балыгы ман атаклы Крайновка авылына аькетти. Сол заман биз биринши кере тенъизди коьрдик, тенъиз сувында шомылдык, балык ысладык. Бектемир Мурзаевич бир орыс анай ман соьйлесип, тенъиздинъ ягасында бизге конмага уьй тутты. Биз токтаган ерде тенъизге бир кишкей йылгашык та агып киреди эди. Тенъиздинъ...
Янъыларда Терекли-Мектеб уьлке танув музейинде Район хатын-кызлар советининъ баславы ман, Ортакластырылган китапхана куллыкшылары ман бирге, «Хатын-кызлардынъ аьлемет яшав тарихлери» деп аталып, коьп йыллар районымыздынъ етекшиси болган, район оьрленуьви уьшин коьп куллык эткен Балбийке Алимурза кызы Аджибаевадынъ ярык эстелигине багысланып йолыгыс озгарылды.
Россия Федерациясынынъ Ярыкландырув Министерствосы Дагестан Республикасынынъ билимлендируьв организацияларынынъ куллыкшыларын баргылар ман савгалады.
