Новость на родном

Бизим кишкей досларымыз акында

 

Ийт акында хабар болса, балалар завыкланадылар. Мен ойлайман. Оларга меним ийтлер акында хабарым кызыклы болар.

 

  • Ийтлер оларга айтылатаган 250 буйрыкка дейим эсинде саклайдылар, олардынъ акыл оьрленуьви 2 ясындагы баладыкындай.

  • Коьплеген йыллар артта Китайда аьдет болган, патшадынъ егининде кишкей ийт пекинес тыгылып турган. Эгер ога бирев яманлык этеек болса, оны кишкей коршалавшы куткаратаган болган.

  • Ийттинъ бурыны аьр дайым дымкыл болып турады, ол адаспай ийис кайдан келетаганын билуьв уьшин.

  • Уьйкен ийтлерде 42 тис болады, куьшелеклерде – 28 тис.

  • Ийтлер туьс билмейдилер. Аьши сокырларды алып юретаган ийтлер кайтип светофордан оьтедилер деген сорав тувады. Бу акыллы айванлар светофорга карамайдылар, олар йолды коьликлерге эм аьдемлерге карап оьтедилер.

  • Ийтлерге шоколад бермеге ярамайды, олар ийтке кавыфлы.

  • Лундехунд асылы ийтлерде аягында 6 бармак бар деп белгиленеди.

  • Энъ де узын ийт 2 метр 20 сантиметрге дейим барады. Ол – немецкий дог.

  • Ийтлер орташа 10-15 йыл яшайдылар.

  • Энъ де кишкей ийт – чихуахуа, онынъ шеккиси бир килограммнан кишкей, бойы – 10 сантиметр.

  • Уллы Аталык согысы заманда Кызыл аьскерлерде 70 уьйретилген ийтлер куллык эткен. Аьскерши этетаган баьри куллыкты да эткен ийтлер – телеграммалар еткергенлер, телефон теллерди оьткеретаган, косатаган болган, атылатаган затларды излеп тапканлар, явлардынъ танкларын атканлар. Ийтлер-санитарлар - сенимди йойытканларга шынты куткарувшылар болган, олар оьлген аьдемди яраланганлардан айырып болганлар, эгер аьскерши эссиз болса, мыйын ялап, эсине келтиргенлер. Согыс йылларында ийтлер майданларда 4 миллионнан артык атылатаган алатлар тапканлар эм коьплеген аьдемлер куткарганлар.

  • Сырт эм Кубыла полюсларда баьри излевлер де ийттинъ коьмеги мен этилинген.

  • Латынь тилинде ийт «canis» деп айтылады. Канар араллар ийттинъ аты ман тагылган, канарейка кус та солай.

  • Сырт якларда ийтлерди коьлик этип кулланадылар. Олар айлак алал айванлар. Сувлы кар явса яде буз осал болса, ат сол ерден кетип болмайды, ама ийт оьзи де, кожайынын да алып шыгады. Баскалай, олар йолды бек куьшли сезедилер, боранда да адаспай. Оьз йолы ман барадылар.

 

Новость на родном

Не аьлемет дуныя

Не аьлемет дуныя, -

Сукланады Дания.

Ярасыклы табиат

Тоьгеректе айлана.

Мен сокпак пан абытлап,

Атайыма бараман.

Меним аьзиз тетемди

Кушагыма аламан.

Г.Бекмуратова.