Аслык онълы болар мыратта

Оьткен тыншаюв куьнлеринде Кизляр районынынъ аькимбасы Аким Микиров эм Минмелиоводхоз РД ФГБУ етекшиси Залкип Курбанов «Каргалинский» гидроузелында болып кеттилер. Сол куьнлерде Дельтовый каналыннан, айтпага, Старо-Теречная, Таловская, Бороздиновская уьш сувгарув тармаклары бойынша сув йиберилди. Эндигиден алып Сырт Дагестан районларынынъ 114 мынъ гектар сувгарылатаган ерлери, ер мен пайдаланувшыларда сога келисуьвлер болса, Терек йылга сувы ман канагатланаяк.

Муниципалитет аькимбасы Аким Микировтынъ соьзи мен, Кизляр районында авыл хозяйстволык тармагында сувсыз аьрекет юритуьвди коьз алдына аькелуьв бек кыйын, неге десе ол сувгарылатаган ерлердинъ кесегине киреди.
– Бизим аграрийлер ералма, ясылша эм бакша культураларын шашып басладылар. Тезден дуьги шашылып басланады. Сувгарувга йиберилетаган сув оьлшеми етпеге керек, деп сенемен. Баска болып, коьрилетаган амаллар районда болган ызанларын айландырувга киргизбеге эм аслыкты йогары оьлшемде алмага амал береек, – деди Аким Микиров.
Делегация ягады беркитуьв бойынша озгарылган ислердинь тамамларын карап шыкты. Залкип Курбанов ызгы ярым йыл ишинде сув йыйылув бойынша бас тармагынынъ, солай болып, Дельтовый сувгарув каналынынъ ярастырылув куллыклары – 70 процентке эм рыбоход каналы савлай тамамланганы́ акында хабарлады.
Эгер алдын Дельтовый каналында сув секундада 105 м3 ерге ювырган болса, ярастырылган кебинде онынъ ювырувы 150 м3-дан артады, – дейди «Минмелиоводхоз» РД ФГБУ етекшиси З.Курбанов. Проект бойынша 2024-нши йылга дейим каналдынъ 16,7 шакырым узынлыгы проект оьлшемлерине дейим тазаланаяк. Ер ислерининь савлай оьлшеми 1,5 млн.м3-нан артык болады эм каналдынъ айырым ерлеринде узынлыгы 5,8 шакырым болган «Рено» матрасы ман беклев этилинген. Мелиораторлар келеек йыл ишинде объектлерди салынган болжалдан алдын тамамламага мыратланадылар.
Мелиорация ведомствосынынъ билдируьвине коьре, 1930-ншы эм 1950-нши йылларда казылган каналларды ярастырув – бас сув йыйылысынынъ аста келип баславынынъ тамамы болган сувгарув сувдынъ азаювы ман байланыста ер мен пайдаланувшыларынынъ авыл хозяйстволык культураларынынъ аз алувын токтатар.
Солай ок, Терек йылгасындагы балыклардынь туьрли кеплерине зыян келтирилмеек.
Объектлер федераллык орталыгы ман карыжланганлар. Россиядынъ Главгосэкспертизасынынъ экспертлери мен кабыл этилген проекти бойынша бас сув йыйылув гидроузелынынъ эм Дельтовый сувгарув каналы тармакларынынъ ярастырылувы, баска болып, рыбоход каналын салынувы да каралган. Рыбоход каналы ярастырылганнан алдын, савлай сувгарув шагынынъ бо- йында тыншаюв куьнлеринде сув токтап келген. Сол зат Терек йылгасынынъ бойы бойынша балыклардынь туьрлилерининъ юзуьвине иркуьвликти тувдырмав мыратта этилген.
Сувгарув тармагынынъ сонъында болганы ман байланыста, сондай амаллары дуьги шашылган ерлеринде сувгарув йорыгын тутувды авыр аьлге салганлар.