Казахстандагы Актау кала яшавшысы Сакен Амангельдиев муннан 70 йыллар артта Дагестанга коьшип кеткен оьзининъ кардаш-тувганларын излестиреди.
Онынъ айтувы ман, онынъ атайынынъ иниси Дагестаннан бир ногай кызга уьйленген эм оьткен оьмирдеги 40-ншы йылларда хатынынынъ тоьркинине коьшип кеткен. Эркектинъ балалары калган, белкиси, уныклары да бар болмага болады, мине оларды Сакен эм онынъ аьели излестирип таппага бек суьеди деп билдиреди NUR.KZ.
«Меним атам – Калмухан Амангельдиев 1935-нши йылда тувган. Онынъ атасы Тулеулы Амангельдиев 1880-нши йылда тувган болып коьринеди, 1947-нши йылда дуныядан тайган. Атамнынъ хабарларына коьре, меним атайымнынъ Саттибай деп кишкей иниси болган, ясы белгисиз. Олар баьриси де Мангышлак областиндеги Форт-Шевченко каласында яшаганлар. Саттибай Дагестаннан бир ногай кызга уьйленген, эм, сонъында оны ман бирге Дагестанга дайымга яшамага коьшип кетеди.
Ызгы кере Саттибай Дагестаннан тувган ерине 1945-нши йылда келгени белгили. Сол заман онынъ Аби эм Ади деп аталган эки увылы болган, олардынъ тукымы белгисиз. Олар 1930-1935-нши йыллар арасында тувганлар», – дейди Сакен.
Онынъ соьзи мен, 1946-ншы йылда Саттибайды оьлтиргенлер деген хабар келген. Соьйтип кардаш-тувганлары арасында тутылып келген байланыс уьзиледи.
«1980-нши йылларда меним атам Саттибайдынъ балалары Дагестандагы Кара-Тоьбе авылында (Сакен, белкиси, Ставропольедеги Нефтекумск районындагы Кара-Тоьбе авылын яде алдынгы Караногай районымызда болган Кара-Тоьбе авылын айтатаган болса ярайды. – Редакция.) яшайды деген хабар алады. Сол заманга коьре, олардынъ бириси топырак болган экен. Болса да, белкиси, экиншиси аьли де тири болмага болады. Аьли биз Аби мен Адидинъ балаларын таппага суьемиз. Олардынъ да тукымлары Амангельдиев болмага болады», – деп хабарлайды Сакен Амангельдиев. Онынъ айтувы ман, олардынъ излестируьв аьрекети аьли уьшин етимисли сырагыга етиспеген.
«Бизге бир йылларда Дагестандагы Кара-Тоьбе авылындагы иш ислер участковыйы коьмек этетаган эди. Ол яс- уьйкенлер арасында сорастырув юриткен, ама биревди де таппаган. Мага белгили болганлай, Кара-Тоьбеде казах диаспорасы яшайды.
Соны ман бирге Саттибайдынъ хатыны оьз аьелинде сынъар бир кыз болганы белгили. Ол анасыз, атасы ман бирге яшаган. Онынъ атасы молла болган. Олардынъ Дагестанга коьшуьви де соны ман байланыслы эди: кызы атасын ялгыз калдырмага суьймеген», – дейди Сакен.
Эр кисидинъ соьзлери бойынша, Сакеннинъ атасы 13 ясында етим болып калган эм сав яшавы узагы оьз кардаш-тувганларын таппага бек аьсирет болган. Оьткен йыл кырк кийик айында ол дуныядан тайган.
«Оьз кардаш-тувганла-рын табув онынъ ниети эм тилеги болган. Ол сав яшав оьмири олардынъ акында айтатаган эди. Сол себептен онынъ мырадын толтырмага суьемен. Сонынъ уьшин бизге, онынъ балаларына, атамыз излестиретаган кардашларымызды табув – ол бек уьйкен каьр. Элбетте, олардынъ биреви сама калган болса. Олар – бизим тайпамыз, бизим тукымымыз, канымыз. Биз оларды коьр-меге бек заьр. Кимлер олардынъ акында бир зат сама билетаганын билдирсе, биз бек разы болар эдик», – деп хабарын битирди эркек.
Ногай районында йогарыда белгиленген аьдемлерди билетаганлар бар болса, мага, Кизляр районындагы Огузер авыл яшавшысы Рашид Сунчалиевке яде «Шоьл тавысы» республикалык газетасынынъ редакциясына билдирмеге боладылар.
Рашид Сунчалиев
Огузер авылы
Кизляр районы
