Абдулмуслим Абдулмуслимов: «Авыл ерин аякка тургызув – бизим бас борышымыз»

Оьткен каты куьн, 16-ншы апрельде, ДР Правительствосынынъ Председатели Абдулмуслим Абдулмуслимовтынъ басшылыгы ман республика делегациясы Ногай районында болып, онынъ орталыгы Терекли-Мектебте янъы стадион ашылув шатлыгында ортакшылык этти.
Шарады ДР Оькиметининъ Председатели Абдулмуслим Абдулмуслимов ашты эм юритти. Ол соьзининъ басында оны янъы стадионнынъ ашылувына шакырганы уьшин разылык билдирди эм районнынъ баьри яшавшыларына ден савлык эм эмишлик йорады.

Ногай районынынъ аькимбасы Джамалутдин Эсиргепов уьйкен разылыгын билдирди Абдулмуслим Абдулмуслимовка муниципалитет еринде соц-объектлер курылысларына ярдамын тийгистетаганы уьшин.
Премьер-министр «Ногай районынынъ сыйлы гражданини» деген оьрметли атка тийисли этилди.
Сол куьн конаклар Терекли-Мектеб еринде янъы курылаяткан Эмир Эдиге атындагы межигитинде озгарылган ифтарда да ортакшыладылар. Шара барысында ДР-нынъ премьер-министри Абдулмуслим Абдулмуслимов, Ногай районынынъ аькимбасы Джамалутдин Эсиргепов, ДР-нынъ Авыл хозяйство министри Мухтарбий Аджеков, Ногай район имамлар Советининъ председатели Мухаммад Атангулов эм баскалар шыгып соьйледилер.
Ис визити ишинде премьер-министр районымыз еринде соган ясылшасын шашув ман да танысты.
Белгилеп озайык, соганнынъ «ак» сорты муниципалитеттинъ уьш авылында шашылган: Куьнбатарда – 40 гектарга, Карагаста – 53 гектарга, Орта-Тоьбеде – 60 гектарга.
Баьриси быйыл куьзде 300 тоннадан артык соган онъысын йыюв каралады.
Делегация солай ок Куьнбатар авылында, «Лашын» КФХ еринде де болды. Мунда 50 гектар еринде мамыктынъ 13 сортын шашув планланган. КФХ етекшиси Мурзадин Карамурзаев мамык шашув планлары район еринде яшавга киритилетаганы сол баславды Абдулмуслим Абдулмуслимов, авыл хозяйство министри орынында болганда, яклаганы аркасы ман оьрленетаганын белгиледи. Сырагысында экспериментлер озгарылып, эндигиси авыл еринде мамыкты байыр куьш пен оьстирмеге болады.
Делегация басшысы район орталыгы Терекли-Мектеб авылында янъы стадионнынъ ашылувында катнаскан сонъ, Куьнбатар авыл администрациясы еринде мамык шашылган майданларды барып коьрди, муннан сонъ Ногай район администрациясында районнынъ социал-экономикалык оьрленуьви бойынша кенъес оьткерди.
Кенъесте ДР Оькиметининъ Председателининъ орынбасары Нариман Абдулмуталибов, ДР Авыл хозяйство эм азык-туьлик министри Мухтарбий Аджеков, ДР Экономика эм территориаллык оьрленуьв министри Гаджи Султанов, ДР Энергетика эм тарифлер министри Марат Шихалиев, ДР Физкультура эм спорт министри Сажид Сажидов, ДР Коьлик эм йол курылыс министри Магомед Тагиров эм регион министрлер кабинетининъ баска ваькиллери ортакшылык эттилер.
Шарады ДР Оькиметининъ Председатели Абдулмуслим Абдулмуслимов ашты эм юритти. Ол соьзининъ басында оны янъы стадионнынъ ашылувына шакырганы уьшин разылык билдирди эм районнынъ баьри яшавшыларына ден савлык эм эмишлик йорады.
Абдулмуслим Абдулмуслимов республикада язлык-кыр куллыкларынынъ юриси, Дагестанда емис-елек культуралары бойынша Россияда биринши питомник ашылганы акында билдирди.
Премьер солай ок Ногай районындагы язлык-кыр куллыкларынынъ юрисинде де токталды. Онынъ соьзлерине коьре, район республикада энъ де уьйкен район болып саналады, сога коьре мунда 30-40 мынъ гектар ерлердинъ кулланувы сондай муниципалитет уьшин аз, мунда кем дегени 100 мынъ гектар ерлер кулланылмага керек.
«Биз сонынъ уьшин колымыздан келген баьри амалды да этермиз. Биз аьли профильли комитетлер эм «ДР Федераллык аграрлык илми орталыгы» ФГБНУ ман Ногай районына конъысы Ставрополь крайыннан сув йиберуьв соравы ман каьр шегеек боламыз», – деди А.Абдулмуслимов.

Республика министрлер кабинетининъ баславы ман, деп белгиледи премьер, Дагестаннынъ Сырт зонасындагы ерлердинъ кумланувы акында сорав 2021-нши йылда РФ Госдумасында коьтерилген эм сонда бу маьселединъ шешилуьви макул коьрилген. Быйылдынъ басында Абдулмуслимов оьзи сол сорав бойынша РФ Федерация Советининъ председателининъ орынбасары Андрей Яцкин мен йолыгыскан. ДР Оькиметининъ етекшисининъ соьзине коьре, Яцкин бу маьселединъ шешилуьвин хош коьретаганын билдирген.
Оьзининъ соьзинде оькимет етекшиси Ногай районы авыл хозяйство техникасы ман тийисли дережеде канагатланмаганына эс этти. «Мунда баска регионлардан келген техника ислемеге керек тувыл, районда бизим техника куллык этпеге тарык», – деп белгиледи ол.
А.Абдулмуслимов солай ок Ногай районында мамык оьстируьв акында да оьз ойын айтты. Онынъ билдируьви мен, 2020-ншы йылда мунда коьп йыллардан сонъ мамык шашылды эм сонынъ онъыс бериси конъысы Ставрополь крайынынъ сырагыларыннан да йогары болып шыккан эди. «Бу маьнели куллык сонъында не уьшин токтатылганын анъламаймыз. Биз келеекте мунда солай ок мамыкты баслапкы кайта асыллав аьрекетин де онълаякпыз», – деп билдирди регион министрлер кабинетининъ басшысы.

А.Абдулмуслимов, Ногай районында бакша культураларыннан оьзгелей, бадыржанлар, огурецлер, баклажанлар, ералма да оьстирмеге эм бу ясылшалар уьшин йыл сайын ер майданлар оьлшемлерин арттырып бармага керегин билдирди.
Соны ман бирге республика оькиметининъ басшысы бизим районымыздынъ «кара таты» – кырларда кокып яткан полиэтилен пленкалары акында да айтпай болмады. Ол Ногай районынынъ ерлери бек ийги ерлер эм сондай ерлерди пленкалар ман батырув ол зат ерлердинъ иелерине уьйкен намыс, неге десе пленка ман баткан ерлер кулланувдан таядылар деп белгиледи. «Биз бу ерлердинъ совет йылларындагындай болып ислеген ийги заманларын кайтарармыз, неге десе бу бизим дагестан еримиз, ногай еримиз. Ер ислемеге керек. Ногай районы шешекейленмеге тийисли. Авыл ерин аякка тургызув – бизим бас борышымыз. Аьдемлер авыллардан баска якларга кетпеге керек тувыл, олар мунда яшамага эм ислемеге тарык», – деп белгиледи А.Абдулмуслимов. Ол сол ерде ок та ДР Авыл хозяйство министри Мухтарбий Аджековка районымыздынъ алдынгы айтылган йибек юнли «Грозненский меринос» койлардынъ тукымын яшавга кайтармага тапшырма берди. Онынъ айтувы ман, сол тукым конъысы Калмык Республикасына кетип барады. Бу тукымды яшавга кайтарув уьшин 1,5 мынъ токлылар ман 250 кошкарлар керегеди, баьриси 6-7 миллион маьнеттинъ карыжы болады. «Йибек юнли койлар – ол сизинъ халкынъыздынъ оьктемлиги, сизинъ тарихинъиз!» – деди премьер район ямагатына.
Кенъесте Ногай район аькимбасы Джамалутдин Эсиргепов шыгып соьйледи эм оьткен 2022-нши йылдынъ район бойынша ис сырагылары акында хабарлады. Ол республика оькиметининъ председателине эм ваькиллерине район ерине келгенлери эм муниципалитеттинъ маьселелерининъ шешилуьвин колтыклаганы уьшин разылыгын билдирди.
Шарада солай ок ДР Авыл хозяйство эм азык-туьлик министри Мухтарбий Аджеков, ДР Экономика эм территориаллык оьрленуьв министри Гаджи Султанов, ДР Коьлик эм йол хозяйство министрининъ куллыгын кесек заманга юритуьвши Магомед Тагиров шыгып соьйледилер. Республика оькиметининъ агзалары район яшавшыларынынъ соравларына явапладылар. Айтпага, районнынъ Ямагат палатасынынъ председатели Эльмурза Саитов алдынгы район лагерин кайтадан тургызув, район ясуьйкенлер советининъ председателининъ куллыгын кесек заманга юритуьвши Шатемир Мунгишиев аьвелги КПСС район комитетининъ меканы, район администрациясынынъ архитектура эм ЖКХ боьлигининъ етекшиси Алибек Муллаев район орталыгынынъ бир кесек яшавшылары оьз уьйлери орынласкан ерлерге байырлык ыхтыярларын туьзеталмайтаганлары акында соравларды коьтердилер. Оьз ягыннан премьер бу соравлар баьриси де протоколга язылаягына сендирди.
Кенъестинъ тамамында ДР Оькиметининъ Председатели Абдулмуслим Абдулмуслимовка Ногай районынынъ Сыйлы яшавшысы эсабында халкымыздынъ миллет белгилери – домбыра ман шыбырткы савга эттилер.
М.Ханов.
Суьвретлерде: ДР Оькиметининъ Председатели А.Абдулмуслимов эм сонынъ агзалары Ногай районында.