Согыс акында, кайдай согыс болса да, айтпага енъил тувыл, ама биз соны мутпага бир ыхтыярымыз да йок, согыста катнасканлардынъ атларын биз билмеге, олардынъ эткен йигитликлери алдында басымызды ийип, эскермеге борышлы боламыз.
Коьптен бери экинши дуныя согысынынъ кутылган куьни кырк кийик айынынъ 2-нши куьни деп саналатаган эди. Эндигиден алып, бир неше Россия Федерациясынынъ Государстволык Думасынынъ депутатларынынъ эм Федерация Советининъ сенаторларынынъ кол басувы ман бу куьннинъ белгиленуьви кырк кийик айынынъ 3-нши куьнине коьширилген.
Бу куьн бизим элимизде тарихке эки оьзгерис кирген – экинши дуныя согысынынъ кутылувы эм Беслан каласындагы мектебте болган террористлик акт пан байланыслы болып, терроризм мен куьресуьвде макулласув куьни. Бу эки оьзгеристи де эсимизге алып, тарих бетлерин актарсак, коьнъилимизди туьсирмей болмайды. Кай-кайсысында да тынышлы яшавшылардынъ янлары курманлык болдылар, явдынъ колларыннан бизим элимиз коьп куьнасиз аьдемлерин йойды. Сол куьнлер бизден йылдан-йылга армаган кететаган болса да, сол йылларда, кайсы согыста болса да, баьтирлер заманы озгандай болып коьринсе де, урыслар китаптен-китапке коьширилип бизге танылса да, сол йыллардынъ аьр бир куьни туьрли булаклар бетлерине кирип, оьмирлер сакланаяклар, бир неше бактылар тарих болып калаяк.
Тарих бойынша белгиленетаган маьнели оьзгерислер озган куьнинде бизим районымыздынъ орталыгы Терекли-Мектебте Уллы Аталык согысына кеткен баьри ердеслеримиздинъ атлары язылып, уьйкен Данък тактасы ашылды. Бу Данък тактасы дайымлык от болган эстеликтинъ янында орынластырылды. Тактада аьр бир район яшавшысы оьзининъ бир неше атайларынынъ атларын коьрмеге болады. Мен де оьз атайымнынъ атын сол тактада коьрип, коьнъилим коькке етти, ушынын айтсам, оьзим атайымды коьрмегенмен эм согыста болганын да бирев де мага айтпаган. Ким биледи ол кайдай кыйынлы йолды оьткенин. Тек бир эски суьвретте онынъ бир коьзинде булы барын коьргенмен, белки сол согыста алган ярасынынъ ызы болгандыр.
Ногай районымызда Данък тактасынынъ ашылувына эм Беслан каласында болып озган террористлик акттынъ болувына 16 йыл толганына багысланган шарады Бурлиянт Курманова ашып, юритти. Бу шарага йыйылган конаклардынъ алдында биринши соьзди «Ногайский район» МР администрациясынынъ аькимбасынынъ кавыфсызлык бойынша орынбасары Баймагомед Амин увылы Ярлыкаповка бердилер. Шарадынъ барысында «Ногайский район» МР администрациясындагы Ыхтыяр йорыкты саклавшы эм Савытлы куьшлер, ис эм согыс ветеранлар советининъ председатели Акманбет Муса увылы Сангишиев, 03007 аьскер боьлигининъ аьскерши-политикалык ислери бойынша командирдинъ орынбасары капитан Сергей Плужников, «Ногайский район» МР Депутатлар Йыйынынынъ дайымлык негизиндеги депутаты Увылбике Шандавова, Уллы Аталык согысынынъ катнасувшысынынъ унык кедеси Мурат Карагулов соьйлеп кеттилер.
– Буьгуьн бизим район орталыгымызда Данък тактасынынъ болувы уьшин коьп куьшти Увылбике Шандавова салды. Ол аьр бир учреждениеге барып, анълатув ислер юриткен эм материаллык яктан коьмегин этпеге болатаган аьдемлерди тапкан.., – деди Б.Ярлыкапов.
Увылбике Шандавова болса, оьз соьзинде аьр бир акшалай коьмегин эткен аьдемлерди атлы-аты ман айтып, оьз разылыгын билдирди.
Данък тактасын ашпага ыхтыяр ис ветеранлар, ясуьйкенлер А.Сангишиевке, З.Аджибаевке эм «Ногайский район» МР администрациясынынъ аькимбасынынъ орынбасары Баймагомед Ярлыкаповка берилди.
Савлай дуныя согысында катнасканлардынъ, Беслан каласында оьткен террористлик актта болып, зыян келген аьдемлердинъ эстелигине сый этип, шара катнасувшылары бир такыйка соьйлемей турдылар, соннан сонъ, таза аспанга карап, савытлар атылдылар эм ак туьсли шарлар йогарыга йиберилдилер, эстеликке гуьл байламлары салынды.
Бу куьн эскеруьв куьни, сол шарада болган аьр бир аьдемнинъ, яс болсын, ясуьйкен болсын, юрегинде терен сезимлер аз тувыл, арада коькирек те тар болып кетеди. Бу куьн биз атайларымыздынъ эткен йигитлигин эсимизге алув куьни. Халкымыздынъ басыннан оьткен кыйынлы куьнлери аьр бириси тарих болып калган.
Г.Сагиндикова.
Суьвретлерде: шарадынъ барысында.
