Аьлиги Россия ямагатына яшамага бираз кыйын болды. Коьп баалыклар йойылып баслаганлар. Миллетлер, этнослар араларында катнаслар бузылып, оьткирленип те кетедилер, бир-бирисине карсы туратаган куьплер туьзиледилер. Оьзлерининъ кир ниетлерин этпеге суьйгенлер, соларды экстремизм, терроризм аркалы толтырмага шалысадылар.

Буьгуьнлерде Россия Федерациясынынъ миллет кавыфсызлыгына экстремизм эм терроризм бек уьйкен зарар аькеледи. Экстремизм – бек уьйкен кавыфлык, кайдай ийги ямагатты да «шайкамага» болады. Соны ман куьрес – алдын шалув ислер. Бу ерде бек уьйкен маьне аьелге эм мектебке бериледи. Биревге де ясыртын тувыл, сол радикаллы куьплердинъ сыраларына социаллык эм материаллык яктан коршаланувы йок аьдемлер кирмеге амырак боладылар. Россия Федерациясы бойынша экстремистлер деп халк арасында террористлик аьрекети мен каьр шегетаганларга, сонынъ уьстинде миллетлер ара катнаслыкты бузып юретаганларга, дин бойынша аьдемлерди айырып, ыхтыярларды бузатаганларга, иштелигинде экстремистлик билдируьвлер болган булакларды яювшыларга айтадылар.
Ызгы йылларда сондай ис аьрекетти ясы етпегенлер этип, уголовлык яваплыкка тартыладылар. Олар РФ Уголовлык Кодексининъ 282-нши номерли статьясына коьре дембиге йолыктырыладылар. Бу статья бойынша ясы етпегенлер Интернет тармакларында экстремист аьрекетин кенъ яйылдырганы уьшин, сол темалар бойынша видеосюжетлер аьзирлегени уьшин дембиге йолыктырыладылар. Терроризм экстремизмнинъ энъ де кавыфлы кеби болады. Терроризмге карсы алдын шалув аьрекетти кайтип уйгынламага кереги акында «О противодействии терроризму» деген 35-нши номерли Федераллык законында эм Россия Федерациясынынъ Президентининъ «О мерах по противодействию терроризму» деген 116-ншы номерли указында белгиленген. Террористлик кыянатлыкка террористлик акт, есирге аьдемди алув, савыт-садаклы куьплерди туьзуьв, ава яде сув коьлигин урлав, акашув киреди. Солай ок бек уьйкен кыянатлык – оьтириктен террористлик акт болаягы акында билдируьв. Бу кыянатлык бойынша РФ УК 207-нши номерли статьясына коьре яваплылык каралады. Сондай кыянатлыкты, суд тергевлерине коьре, толы акылы болмаган аьдемлер де этпеге боладылар. Толы акылы болып, эригип эткен болса, ол уьш йыл узагына эркинлигин йоймага болады. Уголовлык яваплыкка 14 ясына толган аьдемлер де тартыладылар. Экстремизмге эм терроризмге карсы турув тек патшалыктынъ борышы тувыл, гражданлардынъ эм ямагаттынъ борышы да болады. Эгер сиз бир болаяк кыянатлык акында билетаган болсанъыз, ыхтыяр йорыкты саклавшы органлардынъ куллыкшыларына билдирмеге керек болады. Сол билдируьв эткен аьдемнинъ атын баскага билдирмей коймага боламыз.
С.Аджатаева,
Ногай районы бойынша Россия ОМВД юрисконсульты иш ислер службасынынъ капитаны.