1999-ншы йыл Дагестан Республикасында карак туьркимлердинъ бузылган йылы. Соннан бери 20 йыл да озып барады. Не шаклы аьеллерге олардынъ эткен ислериннен зыян келтирилди. Ата юртка яв шапканда карт та, яс та карап турмады. Оьзлерининъ кепинге, оьмираллага деп йыйнаган акшасына дейим шыгарып, мылтык алып, элин коршаламага шыкканлар (Эльмира Кожаевадынъ язганлары ишиннен), кыйын заманлар эди.
Сол заманларда Эльмира Юнус кызы Кожаева «Молодежь Дагестана» газетасынынъ редакциясында ис аьрекетин бардыра турып, Дагестан Республикасына карак туьркимлердинъ шапкынлык эткенлерине шайыт болган эм оьзи де сонынъ ишинде болып, репортажлар берип турган. Онынъ калеми астыннан коьплеген кызыклы макалалар шыкканлар эм соларды юмадан-юмага карап туратаган окувшылары да бар эди. Аьр бир макала онынъ яшав оьмирине кавыфлыксыз тувмаган. Элбетте, каркырасы да уьйкен болмаган, наьзик белли хатынга, урыслар ортасында болув тынышлардан болмагандыр. Онынъ куьш салувы ман Дагестан Республикасынынъ яшавшылары Ботлих, Цумада эм Новолак районларында болган оьзгерислер акында билип турганлар. Аьр бир макаласы, меним ойымша, йигитлик эм йигерли абыты.
Ол сол йылларда «За заслуги перед Отечеством» орденининъ 2-нши дережели медали мен, «Золотое перо Дагестана» савгасы ман, ДР Маданият эм Миллет министерстволарынынъ, ДР Халк Йыйынынынъ Сый грамоталары ман белгиленген.
Буьгуьнлерде болса, бизим коьз алдымызда эм колымызда онынъ республикамызга тыныш болмаган заманларда язылган, Махачкала каласынынъ «Дагестан» баспа уьйинде баспаланган, «1999 год. Глазами репортера» деген йыйынтыгы.
Бу йыйынтыкка кирген аьр бир макалады кызыксынув ман окыйман. Бир ерлерде коьмекейиме коьзяслар келип тыгыладылар, элбетте, балалардынъ сондай кыйынлыкларды басларыннан оьткергенин, тынышына яшап турган аьдемлердинъ караклардынъ ойсыз урысларында оьлгенин коьз бен коьруьв эм соларды коьргенинъ аз болса, юрегинънен оьткерип, тагы да кагытка салув тынышлардан болмагандыр…
Китап дуныя ярыгын коьрип туры, сол бизим республикамыздынъ, элимиздинъ тарихи, а Эльмира Юнус кызы Кожаева болса, миллетимиздинъ тарихке кирген аьскерши корреспонденти болады.
Дагестан Республикасында карак туьркимлердинъ бузгышланганына 20 йыл толувына багысланган шаралар ишинде ДР Р.Гамзатов атындагы китапханасында сары тамбыз айынынъ 28-нши куьнинде, 15 саьатте биз йогарда айткан китаптинъ презентациясы озгарылаяк.
Г.Сагиндикова.
