*Китаплер окув аьдемди ясартады. Эгер акыл картайса, аьдемнинъ кевдеси де картаяды, окув бизим акылды ислетеди, соьйтип картаювымыз артка кетеди.
Француз императоры Наполеон бир такыйкадынъ ишинде 2000 мынъ соьз окыган. Язувшы Оноре Бальзак ярым саьаттинъ ишинде 200 бет окыган. Язувшы Максим Горький бир такыйкадынъ ишинде доьрт мынъ соьз окыйтаган болган.
*Мировой океаннынъ энъ де кишкей тенъизи – Мраморное, онынъ кенълиги 12 мынъ квадратлы метр. Энъ де тузлы эм йылы тенъиз – Красное, онынъ тузлыгы 42 промилле болады, сувдынъ йылувлыгы 30-32 градуска дейим етеди. Энъ де сайы тенъиз – Азовское, онынъ орта теренлиги – 8, уьйкен дегени – 15 метр. Энъ де уьйкен эм терен тенъиз дуныяда – Филиппинское. Бу тенъизде Марианская впадина орынласкан (11022 метр).
*Энъ де «акыллы» кус деп торгай саналады, неге десе онынъ кевдеси 100 грамм, а акылы 4, 37 грамм болады. Энъ де уьйкен кус – кондор, онынъ канатлары ушканда, 3 метрге дейим яйылады, шеккиси – 15 килограмм. Ушаяктан алдын ол ювырады, сонъ уьйкен канатлары ман кагып, ушып кетеди. Страустынъ узынлыгы 2 метрге дейим етеди. Олар тез ювырадылар (бир саьаттинъ ишинде 60 шакырымга дейим). Эгер балапанларына аьдемди коркынышлы деп сана-
са, ога шапкынлык этпеге боладылар, олардынъ шеккиси – 130 килограмм.
Колибри кустынъ юмырткасы энъ де кишкей болады, энъ де уьйкен – страустыкы. Колибри энъ де кишкей кус деп саналады, ол куслардан эсе, ийнеликке кусайды.
Аьзирлеген Г.Бекмуратова.