2009-ншы йылдан алып сентябрь айынынъ 3-нши каты куьнинде шешен хатынынъ куьни белгиленеди. Сол байрам алдында ногай халкы ман кудалык туткан кыскаяклы акында хабарламага суьемен.
«Куьевлик юзйыллык, кудалык мынъ йыллык» деген ногайда такпак бар, каьмбил ата-бабаларымыздынъ аьр бир соьзи акыйкат. Яслар бир-бирин тавып аьел курган сонъ, олардынъ ата-аналары бир-бири мен мынъ йыллар катнасып, ювыкласып, ортак балаларга, уныкларга бирге суьйинедилер. Олар баска халк ваькили болса, боьтен де кызыклы: бир-бирининъ аьдетин танып баслайдылар, ийги дегени болса, оьзлери де тутпага шалысадылар. Аьдет деген, оьзек те, ийги зат, тек баьри ийги зат та тербиядан басланады десем, янъылыс болмас деп ойлайман. Хатын – ана уьйретеди балаларын аьдетлерди тутып. Меним бу куьнги хабарымнынъ оьзининъ балаларын ийги аьдетлер бойынша тербиялап, ясуьйкенди де, кишкейди де сыйлап уьйреткен Амина Даимова акында.
Онынъ балаларынынъ касындагы ясуьйкенге сый этуьви, элбетте, бизди сукландырмай болмайды.
Амина Даимова Шешен Республикасында тувып-оьскен. Онынъ тувган аьелинде, баска наьсипли аьеллерге усап, ата-анасы ислеген, балаларынынъ уьйкенлери кишкейлерин караган, уьйиндеги мол берекетин авылдаслар, кардашлар татканлар. Амина да, оьзи мен яслы кызлардай болып, келеектегиси наьсипли эм тынышлы болар деп мырат эткен: мектебте, сонъ кеспилик окув ошагында окымага, наьсипли аьел курмага, ян йолдасы ман оьмир бойы бирге болмага… Ама
яшавда, оькинишке, дайым да мырат эткендей болмайды. Аминадынъ мыратларын эм ниетлерин кавга бузды. Сол йыллар окув ошаклары ман бирге баьри зат та аьрекетин койды, савлай республикады законсызлык, йорыклар бузылув бийледи. Кызалак мектебти де кутармады, коьп ювыкларын да йойды.
Ол яслай эрге барды. Ян йолдасы ман бирге кыскаяклы ярык келеектегиге тагы да сенип баслады, ама бакты оларга бир болмага язбады. Аминадынъ ян йолдасы эрте дуныядан кешеди. Кыскаяклы доьрт кедеси эм сылув кызы Ясмина ман ялгыз калады. Ога, белин
каты бувып, кеше-куьндизи ислемеге туьсти, ол бир куллыктан да коркпады, кайнасынынъ каты болувы да, белки, онынъ касиетлери кепленуьвине себеп болган болар. Ога коьмекши болды уьйкен увылы Магомет, атасынынъ орынына калганлай оьзин сезип, ол инилерине дайым да табылды, иследи, оларга ярдамын этти. Йыллар оздылар. Шешен Республикасын Рамзан Кадыров етекшиледи. Аминадынъ коьпбалалы аьелине уьй де берилди. Доьрт увылы асыл болдылар, эндиги олар анасына да, бир-бирине де, ялгыз карындасына да тирев эм коьмекши болдылар. Коьп кыйынлыклар коьрген хатын-кыскаяклыдынъ яшавындагы куьнлер йылынды. Ызлы-ызыннан онынъ увыллары аьел курдылар. Олардынъ энъ де уьйкени Магомет Москва каласында ислеген йыллар ногай кыз Карина ман танысады, яслар аьел курмага суьедилер. Соьйтип Грозный каласыннан Ногай районына кудалар келдилер. Биз оларды йылы йолыктык, оьз халкымыз акында ийги ой оларда туьзбеге шалыстык. Конакларымыздынъ да йогары эдаплыгын йыйылганлар сезбей калмадылар. Тойдан сонъ бизге тез-тез Шешен Республикасына бармага туьсти, эм аьр барган сайын кудагайымыздынъ мол колына, уста кепте сыпыра курувына, конакларды сыйлап болувына
сукланатаган эдик. Сонъ Амина-кудагайдынъ экинши кедеси уьйленип, той эткенде, биз де сыйлы конаклар сырасында болдык.
Авылдаслар аьелдей болып той уьйге коьмегин эттилер. Амина да соьйтип авылдасларына оьз коьмегин этетаганына шекленмеймиз. Ол, ийги аьдетлер бойынша тек увылларын тербиялап калмай, келинлерин де бирбири мен татым этип уьйретти. Куванады бу куьнлерде Амина Даимова оьзининъ балаларынынъ наьсибине, уныкларынынъ куьезине, дайым наьсип бу аьелге.
Нурият Кожаева.
Суьвретте: А.Даимова.
