Ногай халкы да, коьплеген ерлердинъ поэзия окувшылары да билетаган белгили шаир Анвар-Бек Оьтей улы Култаевке быйыл 85 йыл толады.
Онынъ яшавы бойынша эм яратувшылыгына багысланып коьплеген куллыклар да аз язылмаган. Ол да элге белгили. Тек буьгуьн мен адабиятымыздынъ сыйлы аксакаллары Фазиль Абдулжалилов, Асан Межитов, Суюн Капаев ога багыслап язганлары акында айтпага ниетлендим. Ол багыславлар Анвар-Бек Култаевке бизим аксакаллар сый эткенин коьрсетеди.
Менимше, аьлиги заманда олардынъ сыйын эм сенимин Анвар-Бек Култаев аклаган десе, бек дурыс болады…
1965-нши йыл июль айында Анвар-Бек Култаев Черкесск каласындагы «Ленин йолы» газетасына йогары билим алганнан сонъ, куллыкка туьседи эм оьзин биринши куьннен алып коллектив арасында ийги ягыннан коьрсетеди. 1966-ншы йылга багысланып сосы газетада куллыкшылар уьшин янъыйыллык там газетасы шыгады. Сондай аьдет бу газета редакциясында болган экен, эм онда ийги куллык эткенлер акында айтылады. Аь бизим сыйлы Фазиль Апас улы Абдулжалилов яс шаир Анвар-Бек Култаевке мунавдай сыдыраларын багыслайды:
Халкымызга белгили,
Эм оьзи де бек сыйлы,
Карамага коьримли,
Болаяк бир акыллы,
Арамызда бар ногай.
Оьзин ийги коьрсеткен,
Йок затларды бар эткен,
Мынъ яшасын бу КУЛТАЙ!…
Сосы багыславды аьли белгили болган шаиримиз аявлап саклап койыпты. Онынъ айтувы бойынша, бу сыдыралар белгили эм сыйлы Фазиль агайымыздыкы. Бу язув муннан 60 йыл артта этилинген…
Ногай адабиятынынъ баска бир классиги Суюн Капаев те шаир Анвар-Бек Култаев ногай адабиятында тийисли орын алганын белгилейди эм ога кайдай ийги йоравларын багыслайды.
Айтаягым, «Аьр куьн аьрекетте» деген аьлемет макаласын ол Култаевке эм онынъ яратувшылыгына багыслаган: «Элбетте, Анвар-Бек Култаевтинъ яратувшылык йолы еп-енъил болып оьтпеди. Неге десенъиз, язув иси тыныш зат тувыл. Оны ман шынтылай каьр эткен аьдем кыйынга да, тынышка да тоьзбеге керек болады. Анвар-Бек тоьзди. Тоьзген тоьс ашар деп, ногай айткандай, аьли ол оьзининъ эткен ислерининъ емисли тамамын коьрип те туры. Ол пединсттитутты кутылганлай ок, бизим «Ленин йолы» газетамызга куллык этпеге келди эм мунда кайратланып иследи. Мине сосы йылларда онынъ биринши ятлав йыйынтыгы да меним колымнан шыкты. Олай дегеним, онынъ «Йолда» деп аталган китаби болады.
Сосы баспадан шыккан китабининъ редакторы мен болдым. Бу йыйынтыкты китап окувшылар да хош коьрип алдылар. Онынъ акында бизим Фазиль-агайымыз да, яс шаиримиз йолга туьсти деп, оьзининъ йылы соьзин де айтты. Буьгуьнги куьнлерде бизим халктынъ белгили поэтлерининъ бириси Анвар-Бек Култаев деп айтпага боламыз…».
Бу макаласын Суюн Капаев муннан 25 йыл артта язган болган…
Баска бир оьрметли аксакалымыз Асан Межитов те шаир Култаевти сыйлаганын эм онынъ поэзиясын яратканын анълаймыз эм сеземиз. Айтпага, Анвар-Бек Култаевтинъ «Шоьл яшавшыга хат» деген ятлавын яны суьйип алганын булай йосыкта билдиреди:
Колынъ талмай, намыс коймай язганынъ,
Шоьллигимнинъ кенъ майданын кыдырды.
Язганынъды сенинъ окып, ойласып,
Явап этип мен язаман бу йырды.
Яшавшыга сен язаган хатлардай,
Сондайларга каты бетлев урылсын.
«Тек яхшылык. Эш болмасын яманлык», –
Деген соьз бен бизим яшав курылсын!…
Шаирдинъ ятлавы аксакалдынъ коьнъилине еткени акында онынъ язган бу сыдыралары ашык шайытлайды.
Буьгуьнлерде шаир Анвар-Бек Култаев – Дагестаннынъ халк шаири. Бизим республикада бириншилерден болып орыс адабиятына сезимли косымы уьшин эм зейинли орыс шаири Александр Пушкин тувганлы 225 йыл эм Россия язувшылар Союзына 65 йыл толувы ман байланыслы болып, Пушкиннинъ алтын медалине тийисли этилинди. Ол бизим ана тил адабиятына уьйкен сый эм абырай болады. Аьлиги заманда шаир Анвар-Бек Култаевтинъ асарлары 28 миллетлердинъ тиллерине де коьширилген эм баспаланган. Мине, быйыл Минск каласында белорус тилине А.Култаевтинъ «Буьгуьн, танъла эм бирсуьгин» деген балалар уьшин проза китаби коьшириледи. Ол да коьп зат акында айтпайма экен?!
Мине, ясы ягыннан да, яшавда оьрметли орынды бийлеген ак иси ягыннан да аксакал шаиримиз аьли оьзининъ 85 йыллыгын белгилемеге аьзирленеди Огырлы йол Сизге, Анвар-Бек Култаев!
Алибек Капланов,
Эдиге авылы.
Суьвретте: Анварбек Култаев.