«Авылга ийги окытувшы керек, соны сиз анъласанъыз экен! Бизде, Россияда, ога бир баска онъайлы амаллар туьзуьв тийисли, соны тез аьрекетлеп этпеге керекпиз. Халкымыз билимли болмаса, патшалык, эски кербишлерден курылган уьйдей болып, омырап калар». Бу соьзлерди белгили орыс язувшысы А.Чехов XIX юзйыллыкта язган, ама олар аьли де эл арада айтылып келедилер.
Авылдагы мектеб. Мага коьре, бу – айырым дуныя, айырым байланыслар. Бу татым аьел – балалар, ата-аналар, окытувшылар. Мен оьзим коьплеген йыллар артта авыл мектебин биткенмен, буьгуьнлерде оьз окытувшыларым ман оьктемсиймен. Авылда баьриси де бирбирисин таныйдылар, коьтергишлейдилер, аьдеттеги байрамларды бирге озгарадылар, бирге кайгыды да, куванышты да боьлиседилер. Мунда аьел алдында окытувшы окувшы уьшин яваплылык тутады. Онынъ колларыннан, юрегиннен коьп балалар несиллери оьтедилер, балаларды тувган ерин суьйип,
аьдемшилик пен тоьгеректегилерге карап, оьзининъ сыйлы атын оьктемлик пен юритеди,
неге десе анълайды, ол – авыл окытувшы. Фазиль Кайтарбий увылы Абдулмусауровтынъ балалыгы Ногай районынынъ Уьйсалган авылында оьтти. Болса да, асылы ман Абдулмусауровлар – Нефтекум районынынъ Абрам-Тоьбе авылыннан. Яшав оларга узак болмаган Уьйсалган авылына коьшпеге буйырады. Соьйтип мунда Фазиль мектебти битиреди. Биринши окытувшысы Емисхан Акат кызы
Сагиндикова (яткан ери ярык болсын) коьплеген йыллар иследи ерли мектебте, мени де окыпязып уьйретти. Ол берген билим Фазильге келеектегиде де ийги этип окымага, берк билим алмага, сонъында окытувшы кесписин сайлап, балаларга да сол билимди яймага демевлик этти.
– Инсаннынъ ишки дуныясы мектебте кепленеди. Мен оьзим мектебти авыл еринде битирдим,
яшавым да мунда оьтип бараятыр. Мага коьре, бизим балаларга билимди окытувшылар беретаган болса, ярасыклыкка ымтылысты, киши Аталыкка суьйимди бизим тоьгеректеги табиат
оьз дерислеринде уьйретеди, юреклерине эндиреди. Окытувшы – яратувшылык инсан, мен
балалар ман тенълеримдей этип, байланысларды туьземен, олар уьйкен болганын, оьзлери эткен
ислерге яваплылык тутув керегин аьлигиден анъламага керек, – деп хабарлайды Фазиль Кайтарбий увылы. 2003-нши йылдан алып ислейди окытувшы Уьйсалган авыл мектебинде. Кизляр каласында Россия билимлендируьв академиясынынъ университетининъ филиалын битирип, тарих
окытувшысы болып куллык этеди. Кашан да, сулып эм усталык заман ман келеди. Фазиль Кайтарбий увылы билимин оьстирип турады, белгили окытувшылардынъ ислерин окыйды. Окытувшы аьлиги заманнынъ туьрленислери мен танысып турады. Бирге ислейтаганлар ис йолдасы акында булай айтадылар: «Фазиль Кайтарбий увылынынъ колыннан баьри зат та келеди».
Сол да дурыс. Оьз балаларын да яшавда ийгилик пен оьстиредилер Фазиль эм Гульнара Абдулмусауровлар. Эмиль эм Амина – студентлер, Азиз, ата-анасын суьйиндирип, мектебте окыйды.
Уьйкен разылыгын Фазиль Кайтарбий увылы бирге ислейтаган коллективине билдиреди, олар аьр заманда да янында. Етекшиси Зульфия Магомедали кызы Кожаева коллективте онъайлы аьллер тузип ислемеге шалысады, сога коьре Уьйсалган авылынынъ мектебининъ коллективи бир болып, уьстинликлерге етиседи. Фазиль Абдулмусауров ийги иси уьшин коьплеген Сый грамоталар ман савгаланган. Янъыларда талаплы окытувшы «Дагестан Республикасынынъ билимлендируьвининъ отличниги» деген омырав белгисине тийисли болды. Сол да ислеп те болган, балаларга
тек билим тувыл, оьзининъ юрегин савкатлаган окытувшыга – уьйкен куьез. Биз де оны ман
косылып суьйинемиз эм аьли де коьп уьстинликлер, енъуьвлер, аьелинде суьйинишлер йораймыз.
Г.Бекмуратова.
Суьвретте: Ф.Абдулмусауров.
