Янъыларда Терекли-Мектеб авылынынъ Халк яратувшылыгынынъ уьйинде белгили ногай фольклор йыювшы, адабиат аьрекетши, РФ Язувшылар эм Журналистлер союзларынынъ агзасы, Дагестан Республикасынынъ ат казанган маданият аьрекетшиси Тагир Ажакай увылы Акманбетовтынъ 70 йыллыгына багысланган шатлыклы кутлав шарасы болып оьтти. 

Шарады ашаятып, соны юритуьвшилер Бурлиянт Курманова ман Гульфия Кокоева Тагир Акманбетовтынъ ногай миллет маданиятында эм адабиатында туткан орынын, онынъ халк авызлама яратувшылыгынынъ асабалыгын йыювда эм баспалавда эткен салдарлы косымын белгиледилер.

Мерекешеди кутлав соьзи мен Ногай район администрациясынынъ аькимбасынынъ орынбасары Рашид Шангереев шыгып соьйледи. Онынъ айтувы ман, Т.Акманбетовтынъ соьз усталыгы, адабиат зейинлиги халкымыз арасында уьйкен сый-оьрмет пен пайдаланады. «Бу данъклы мерекели куьнинъизде Сизинъ яркын зейинлигинъиз бен сукланатаганымызды билдиремиз. Сиз – зейинли язувшы, фольклор йыювшы, белгили ямагат аьрекетши, элимиз бойынша кенъ белгили эм суьйикли шыгармалар авторы. Сиз – ногай халкымыздынъ яркын оьнер аьрекетшиси», – деди Р.Шангереев.

Шилле куьнлерининъ иссилигине карамастан, узактагы Кобан яклардан, узын йолды кыскартып, келген «Ногай Эл» ФНКА Оьр Советининъ председатели, айтувлы ногай язувшы Валерий Казаков Тагир Акманбетовтынъ, кобан ногайларынынъ ваькили Ашим Сикалиевтинъ эткен куллыкларынынъ маьнеси бек уьйкен экенин белгиледи. «Биз аьли дуныя тарихин язган туьрли йылязбашылардынъ куллыкларын Тагирдинъ халк авызыннан йыйнаганы ман тенълестирсек, Тагирдики олардыкыннан юз кереге тувра эм акыйкат тарихи болады ногайдынъ. Соьйтип, ол халкы уьшин коьп ислер этеди эм эндиги де этеек. Тагирдинъ миллетимиз уьшин эткен кыйынына сый этип, янъыларда бизим Федераллык миллетмаданият автономиясынынъ Оьр Совети ога «Ногай халкы алдында етимислери уьшин» деген орден бермеге токтасты», – деп белгиледи В.Казаков. Оьзи сол ерде ок та мерекешиге савгады тапшырды.

«Ногай Эл» ФНКА Дагестан регионаллык боьлигининъ председатели Зейдулла Аджибайрамов Тагир Акманбетовтынъ коьп йыллар узагында халктынъ авызлама оьнерин йыйып келуьви мен бирге онынъ фольклорды уьйренуьвде, баспадан шыгарувда, проза, драматургия жанрларында да уьйкен куллык этуьвин белгиледи. «Ногай Эл» ФНКА регионаллык боьлиги атыннан мерекешиге язылган кутлав хатын окып тапшырды. Шарага Черкесск каладан келген филология илмилер кандидаты, КЧР илми-актарув институтынынъ бас илми куллыкшысы Аминат Капланова Т.Акманбетовтынъ йыйган куллыкларын, яратувшылык исин институт уьйкен маьне берип тергейтаганы акында хабарлады. Ол Тагирдинъ 1-нши эртегилер йыйынтыгы «Алал косак» Черкесскте 1985-нши йылда айырым китап болып шыкканын белгиледи эм «сога биз айырым кепте куьезленемиз» деп те билдирди.

«Оьз халкынынъ яркын ваькили, энциклопедист, халк ян-акыл байлыгынынъ ийги уьлгилерин йыювшы, озган эм аьлиги оьмирлердинъ алдышы интеллигенциясынынъ алтын куьбининъ ваькили Тагир Ажакай увылы аьлиги ямагат арасында да халк авызлама яратувшылыгын белсенли кепте таралтып барады. Коьп йыллар бойында ногайлар ямагатына оьзининъ баспа куллыкларын таралта берип, ногай халкынынъ фольклоры ман таныстырады», – деп белгиледи Аминат Капланова.

Техникалык илмилер докторы Солтан Аджиманбетов Т.Акманбетовтынъ фольклор йыюв аьрекети бизим балаларга, солай ок, аналарга эм тетейлердинъ оьзлерине де бек керек, деди. Онынъ айтувы ман, аьлиги замандагы бирер тетейлердинъ оьзлери ногайша не эртеги, не бесик йыр, не бозлав билмейдилер. «Тагирдей аьдемлер бизге оьз янларымызды тазалыкта сакламага амал бередилер», – деген ойын айтты аьлим. Оьзининъ кутлав соьзинде Патшалык ногай халк саз алатлар оркестрининъ етекшиси Бекмурза Кудайбердиев оьткен ХХ оьмир халкымызга фольклор йыювшылар Абдул-Хамид Джанибековты, Ашим Сикалиевти, Джалалдин Шихмурзаевти берген болса, ХХI оьмир – Тагир Акманбетовты бергенин белгиледи.

«Мен шынты юрегим мен сиздей аьдемлер мен оьктемсиймен. Бизде эндигиси ян-акыл маданиятымыз негизинде миллетимизди оьрге коьтермеге анъсатлыгымыз бар», – деди Б.Кудайбердиев.

Етпис ясына толувы ман байланыста Т.Акманбетовка ийги йоравларын Дагестаннынъ ерли халкларынынъ ямагатынынъ президенти Изидин Бигишиев, Ногай районынынъ Хатын-кызлар советининъ председатели Асият Манкаева, «Шоьл тавысы» республикалык газетасынынъ коллективи атыннан боьлик редакторы Магомет-Али Ханов айттылар эм савгаларын тапшырдылар. Патшалык ногай драма театрынынъ етекшиси, ДР халк артисти Байсолтан Джумакаевтинъ атыннан мерекешиге каратылган кутлав адресин ДР ат казанган артисткасы Оразбийке Кокоева окыды. О.Кокоева солай ок «Ах, хатынлар, хатынлар…» деген спектакльден уьзикти де окып эситтирди.

Тагир Ажакай увылына оьз йоравларын видео кебинде Венгрия кыпшакларыннан Дауд Кара, Турциядагы ногай дернегининъ етекшиси Джемиль Сутбаш, Астрахань каладан тарих илмилер кандидаты Виктор Викторин, Москвадан тарих илмилер кандидаты Ахмед Ярлыкапов йиберген эдилер эм соларды йыйылганларга коьрсеттилер.

Солай ок Дагестан халк поэти Анварбек Култаевтинъ, Ш.Марджани атындагы илми эм маданият программаларын колтыклав фондынынъ вице-президенти Мурад Заргишиевтинъ атыннан келген кутлав телеграммалары окылды.

Шарада «Айланай» Патшалык фольклор-этнографиялык ансамблининъ солистлери Т.Акманбетовтынъ шыгармалары бойынша салынган фольклорбиюв композициясын коьрсеттилер. Солай ок ансамбль солистлери, ДР халк артисткасы Фатима Нурлубаева, ДР ат казанган артисти Бегали Куруптурсунов, саз алатлар оркестрининъ солистлери: ДР ат казанган артисткасы Аминат Кудайбердиева йырлады, Рахмет Толубаев домбырада «Чоьв-роьвроьв» халк сазын ойнады.

Шарадынъ тамамында соьз Т.Акманбетовка берилди эм ол соны аьзирлегенлерге эм сонда катнасканларга разылыгын билдирди.

М.Юнусов.

Суьвретте: кутлав шарасынынъ катнасувшылары Тагир Акманбетов пан шарадан сонъ.