Яратувшылык инсаннынъ яркын бактысы

Аьр бир аьдем оьзине келисли, сол аьрекетке аваслыгы бар куллыкты сайлайды. Мен оьзим яратувшылык аьдем болганга, туьрли маданият тармакларында оьзлерин коьрсеткен инсанлар ман катнаспага суьемен. Боьтен де, мага якын суьвретшилер. Оьзим, ушынын айтсам, алма да ясап болмайман. Сога коьре болартагы, оьнерлери мен баьримизди де сукландырган ясав саниятынынъ ваькиллерин сыйлайман эм суьемен. Орыс суьвретши Илья Репин айткан: «Суьвретши – тоьгеректегидинъ бияласы: сонда онынъ ямагаты, миллети эм заманы коьринеди». Баска уллы суьвретши Леонардо да Винчи ясав саниятын аьрекет пен, коьзге коьринетаган
поэзия ман тенълестиреди. Аьлиги заманнынъ суьвретшилерининъ бириси – ТереклиМектеб авылынынъ яшавшысы Мукминат Нурадил кызы Отевалиева. Онынъ яратувшылык йолы ярасык бояклар ман сызылгын деп айтсам, оьтирик болмас.
– Мен асылы ман Кумлы авылыннан, ата-анам сонъында Нариман авылына коьшкенлер. Соьйтип, бу авылда мектебти битирдим.
Ясамага кишкей заманнан алып суьетаган эдим. Суьйикли окытувшым деп Нурманбет Тангатар увылы Зарманбетовты санайман. Мектебтинъ саьнесинде меним суьвретлерим аьр заман илинип туратаган эди. Тикпеге де аваслыгым бар эди, куршакларга кийимлер тигетаган эдим. Уьйдегилер айтатаган эди, тетем Мутли яратувшылык ансамбльдинъ биювшилерине кийимлер тигетаган болыпты. Сондай уста болган тетемиз. Онынъ тигетаган кол машини бар эди, бизге шыттан коьйлеклер, кыспалардынъ ишине юн салып тигетаган, шораплар согатаган болган. Тетемнинъ янында коьп юргенмен, онынъ оьнерининъ ушкынлары мени де усындырган болар, – деп хабарлайды балалыгы акында суьвретши. Бала шак инсаннынъ яшавында наьсипли деп саналады. Мукминат Нурадил кызы аьлиге дейим анасынынъ тезекке салынган йылыюмсак оьтпегин эсинде саклайды. Орамнынъ балалары болып, капларга тезек йыйнайтаган болганлар. Танъбике-абай ошак этип,
оьтпек салады, коьсев мен табады онълайды, куллык арасында йырлайды. Бек ыспайы этип йырлайтаган болган, сеси бир аьлемет эди. Балалыгы наьсипли, кайгысыз
оьткенин эсине алады хатын. Уьйкен балалар кишкейлерди ойнатып, бир-бириси мен татым болган сол заманда саьбийлер. Ойыншыклар коьп йок, кырдагы ойынларды ойнаганлар.
Хатын йылувлык пан абасы Явгерет Дильманбетовады эсине алады. Аьлиги заманда Россия Язувшылар союзынынъ агзасы, шаир кыскаяклы бебелерине кишкей заманда коьп эртегилер айтатаган болган. Сол эртегилердинъ баьтирлери кызды яман ман яхшыды айырып, акыйкатлыкты бас орынга салып, аьдиллик пен яшап уьйреткенлер. Мектебти битирген сонъ, Мукминат Дильманбетова Дагестан Джемал атындагы художестволык училищесине туьседи. Бу окув ошагында кызалак оьз билимин де, оьнерин де арттырады. Буьгуьнлерде Мукминат Нурадил кызы Отевалиева белгили ногай суьвретшилерининъ бириси болады. Онынъ картиналары
коьплеген галереяларда коьрсетилген. 2013-нши йыл суьвретшидинъ картиналары Азов каласында тарих-археологиялык эм палеонтологиялык музей заповеднигинде
коьрсетилген. Солардынъ ишинде – «Карт йыравдынъ йыры», «Яс келин» эм баскалар. Суьвретши коьплеген Сый грамоталардынъ, Разылык хатлардынъ иеси
болады. Соьйтип, Державин атындагы саниятлар эм орыс тилининъ Санкт-Петербургтагы академиясынынъ директоры Евгений Раевский «Кара соьз – балаларга» Халклар ара конкурсты аьзирлевде оьз уьлисин косканы уьшин М.Отевалиевага диплом тапшырган. Солай ок суьвретши туьрли фестивальлерде де катнасады. ДР
маданият министри З.Бутаева Мукминат Нурадил кызына ясав саниятын оьрлендируьв уьшин диплом савгалаган. Район, республика, россия конкурсларда, выставкаларда катнасып, суьвретши коьплеген баргыларга, дипломларга тийисли болган. Онынъ картиналары Париж каласында ногай суьвретшилерининъ выставкасында коьрсетилген.
Кырк йылдан бери Мукминат Отевалиева Терекли-Мектебте орынласкан С.Батыров атындагы саниятлар мектебинде ислейди. Онынъ тербияланувшылары районда, республикада озатаган конкурсларда катнасадылар. Ислеген йыллары ишинде окытувшы оьзин ийги яктан коьрсетип келеятыр. Оьз исине яваплылык пан карайтаган инсан балалардан да сондай яваплылык талаплайды. Балалар окытувшыдынъ ашык дерислеринде белсен катнасадылар, сол зат онынъ йогары кеспилигин белгилейди. Район мектеблеринде Мукминат Нурадил кызы выставкасы ман шыгады, ол окувшылар ман хабарласувлар оьткереди, оьзининъ Аталык, ана акында
ятлавларын окыйды, картиналары акында хабарлайды. Окытувшыдынъ выпускниклерининъ диплом ислери ногай халкынынъ аьвелгиси мен, батырлары ман байланыслы болады. Окувшылары ман Мукминат Нурадил кызы тенълериндей болып, байланыс тутады. Онынъ айтувына коьре, бизим тыс дуныямыз – ишки дуныямыздынъ суьлдери. Бизим халкымыздынъ тарихи акында балаларга хабарлайды ол, соны ман бирге Дагестан Республикасынынъ ясав, кол
ман ясав яратувшылыгы ман таныстырады. Уьйкен маьне окытувшы юн мен ислевге береди. Соьйтип, Мукминат Отевалиева саьбийлерди халкымыздынъ
миллет маданиятына ювык этеди, олардынъ юреклеринде маданиятка, тарихке, саниятка суьйим эм сый тувдырады. Окытувшыдынъ тербияланувшылары туьрли конкурсларда катнасадылар – «Гамзатов бетлери», «Язлык сыхырлары», «Террорга – йок». Окытувшыга энъ де уьйкен суьйиниш – окувшылардынъ енъуьвлери. Сыйлы окытувшы – Дагестан Республикасыныныъ ат казанган маданият куллыкшысы, Россия Журналистлер союзынынъ агзасы. Мукминат Нурадил кызынынъ
яшав йолы да ярасык. Эри Суюнбек Анатолий увылы ман эки бала оьстирдилер – увыллары Эмир эм Артур асыл болдылар, оьз йоллары ман барадылар. Уныклары Нурбийке эм Аджигерей атайтетейдинъ куьези эм суьйиниши боладылар. Мукминат Отевалиева сыйлы мерекесин ювыклары, ис йолдаслары тоьгерегинде карсы алады. Биз ога коьп ийгиликлер йорап, тувган куьни мен кутлаймыз.
Г.Бекмуратова.
Суьвретте: М.Отевалиева.