Сол куьн элимиз тек авыл хозяйство куллыкшыларын эм специалистлерин тувыл, солай ок ким эртеннен кешке дейим тыншаюв эм байрам куьнлерсиз, отпускасыз ерде куллык этип, бизге оьтпек эм ясылшалар, суьт, эт эм коьп баска тамак азык продукциясын аьзирлейтаганларды алгыслайды.
Бизим Ногай районымыз да бола-болганлы авыл хозяйстволык аьрекетин юритуьвши район деп белгили. Ызгы йылларда районымызда коьп эгинши-фермер (КФХ), байыр коьмекши хозяйстволары туьзилип (ЛПХ), оьз алдына аьеллери мен куллык этедилер. Солардынъ арасында ызгы заманларда «Мансур» деп аталган эгинши-фермер хозяйствосы алдышылардынъ санында аталып келеди. Онынъ басшысы – Амирхан Батирхан увылы Мансуров. Ол асылы ман – малшылар аьелиннен. Онынъ атасы Батирхан Мансуров совет йылларында айтылган тукымлы койлар оьстируьвши «Куьнбатар» совхозында бас койшы болып ислеген. Соннан себеп ога аьли бала шагында атасына язда да, кыста да ярдам этпеге туьскен. А 1979-ншы йылдан алып Амирхан совхозга, оьзининъ атасынынъ кошарасына, койшы болып ислемеге келеди. Эки йыл Совет Аьскер сырасында эр борышын толтырган сонъ, 1981-нши йылдан алып буьгуьнге дейим сол ок кошарада басында бас койшы, аьли белгили фермер болып куллык этеди. Амирхан уьшин 1985-86-ншы йыллар боьтен де уьстинликли эди. Онынъ койшылык бригадасы аьр 100 ана койдан 135 козы алып аман саклады эм аьр бир койдан 4,5-5 килограмм юн кыркувга етисти. Сол йылларда ол СССР ВДНХ-сында катнасып, айырым савгалар да алган.
Аьлиги заманда Амирханнынъ байырлыгында 700-750 гектар ерлери бар. Ол аьели мен бирге тувар мал эм койлар саклайды. Ерлерининъ бир кесегинде йыл сайын куьзлик бийдай оьстиреди. Былтыр ол аслык йыюв аьсеринде эгин кырларынынъ аьр бир гектарыннан 50-60 центнер бийдай онъысын йыйып алган. Быйыл гектардан – 40 центнер. Йыйылган бийдайын сакламага деп кишкей мекан салган, аьли уьйкенин де курып туры. 2013-нши йылда кайратлы фермерге Дагестан Республикасынынъ ат казанган авыл хозяйство куллыкшысы деген сыйлы ат та берилген. Сол йыл А.Мансуров аьел фермаларына берилетаган 4 миллион 368 мынъ маьнеттинъ оькимет грантын да утты. Оннан алдын, 2010-ншы йылдынъ ызында, ога Ногай район делегациясынынъ эсабында сыйлы ваькили болып Дагестан халкларынынъ кезекли курултайында ортакшылык этпеге туьскен.
Фермер оьзининъ турак уьйин де керекли онъайлыклары ман: йылытув тармагы, хамамы, асханасы ман бирге ярастырган, аьр бир боьлмесинде заманга келисли муьлк те бар.
Соны ман бирге Мансуровлардынъ аьели халкымыздынъ демографиялык аьллерин ийгилендируьвши болып саналады. Аьел басы ян косагы ман бирге 3 кедесин эм 3 кызын асырап оьстиргенлер, олардынъ баьриси де демеге болады окып, йогары билим алганлар. Аьли олардынъ 10 уныклары да бар. Аьр бир байрамда, окув таркавларында олар атайы Амирханнынъ аьел фермасына келип, онынъ ишин де, кырын да кувнаклы сеслерине толтырадылар.
М.Юнусов.
Суьвретте: фермер Амирхан Мансуров.
