Райондагы медицина учреждениелери лицензия алганлар. Кыйын ак бойынша индикативли коьрсетимлер толтырылган. ЦРБ кадрлар ман канагатланган, 10 мынъ яшавшыларга 35 врачтан келеди (республика бойынша сол шаклы яшавшыларга 33 врачтан келеди), орта билимли медиклер мен де ЦРБ 100 процентке канагатланган (республика бойынша – 82 процент).
Аналыкты эм балалыкты коршалав службасында ийги туьрленислер барлыгы белгиленген. Бу тармакта етисилген коьрсетимлер «Дагестан Республикасында 2015-2020-ншы йылларга савлык саклав тармагын оьрлентуьв» деген патшалык программасында белгиленген коьрсетимлерден коьпке артады.
Туберкулез маразына карсы службадынъ ис аьрекети де тийисли оьлшеминде. Бу юкпалы мараз бойынша аьллер эндиги де енъил тувыл болса да, эм ортак республикалык коьрсетимлерден 1,5 кере йогары болувына да карамастан, соны ман авырув оьлшеми 2015-нши йыл ман тенълестиргенде, 44,4 проценттен 31,4 процентке, туберкулездан авырып оьлуьв 5-тен 0-ге дейим тоьменлеген. Юкпалы маразлар эм эпидемиологиялык службаларынынъ план бойынша куллык этуьви аркасында юкпалы маразлар ягыннан 2016-ншы йылдынъ коьрсетимлери 10 мынъ яшавшыга 34 авырыган аьдемнен 2017-нши йылда 5 аьдемге дейим кемиген.
Диспансеризацияды оьтпеге тийисли яшавшылар куьби баьриси де диспансеризацияды оьткен.
2017-нши йылдынъ 15-нши ноябриндеги РФ Оькиметининъ Распоряжениесин толтыра келип, «Ногайская ЦРБ» ГБУ-нда патшалык эм муниципаллык ярдамларынынъ ортак порталынынъ аркасы ман электрон кепли ярдамлар киргистилген.
Соны ман бирге Ногай ЦРБ ис аьрекетинде яшавшыларды медициналык яктан канагатлав бойынша заьлимдей етиспевликлер, шешилмеген маьселелер де орын табадылар. Солардынъ арасында тегин медицина ярдамын этуьв бойынша ДР Оькиметининъ борышлары эм сол ниет пен шыгарылатаган акша карыжларынынъ бир-бирисине келиспевлиги. Баьри де шыктаж этуьв статьялары бойынша акша карыжлары еткерилмей йибериледи. 2017-нши йылдынъ ызына кредиторлык борышы 15 миллион маьнет акшага етискен. Куллыкшы ясларындагы яшавшылар арасында оьлим оьлшеми йогары дережеде сакланады, ал деп юрек-кан тамырлар, онкология авырувлары, йол-коьлик хаьтелери бойынша. Балалар оьлимининъ оьлшеми де оьседи. Яшавшылар дарманлар етиспевлигине, осал медициналык канагатлавга коьп шагынадылар деп белгиленген сол токтаста.
Сол ок заманда токтастынъ иштелигинде Ногай ЦРБ-на медициналык ярдамынынъ сапатын эм аьр кимге етисуьвин, тийисли схемалары ман келисли аьлде авырувлыларга заманы ман ярдам этуьвди канагатлав бойынша куллыкты армаган бардырмага кенъес этилинген. Уьйкенлерди эм балаларды диспансеризациялав исининъ хайырын арттырув, авыр маразлар ман авырымага шек тувган аьдемлерди кайтадан тергелуьвге заманы ман йиберуьв керегеди. Социаллык-маьнели авырувлар: туберкулезды, онкология маразларын, секерли диабетти, кан тамырлар тармагынынъ авырувларын эртеден айырып билуьвди канагатламага тарык болады.
Токтаста медицина ярдамынынъ сапатын ведомство ишиндеги тергевлер бойынша врач комиссияларынынъ куллыгын ийгилендируьв кереги акында да айтылган. Стационарда, уьйшиликте боьтен де балалардынъ эм иске яравлы ясларындагы аьдемлердинъ оьлимин комиссиялар йыйынларында ойласып карамага тарык болады. Районнынъ туберкулезга эм тери-венерологиялык авырувларына карсы комиссияларынынъ секретарьлерине сол комиссиялардынъ ис аьрекетининъ регламентин белгилейтаган нормативли документлерди аьзир этуьвди борышландырув, олардынъ куллыгын белсенлетуьв керегеди. Комиссия сыраларына киретаган ЦРБ куллыкшыларын район комиссияларынынъ куллыкларында катнасувды канагатлав тарык болады.
ДР Савлык саклав министерствосына Ногай ЦРБ-нынъ материал-техникалык негизин беркитуьв, санитар автокоьлигин, аьлиги замандагы алатларды беруьв эм кредитор борышын ябув акында тилек этпеге туьсеек.
Токтаста яшавшыларга патшалык гарантияларынынъ программасы эсабында медициналык коьмегин тегин этуьвди канагатлав, медицина куллыкшылары арасында коррупция ислерин тамырыннан тайдырув кереги акында да айтылган. Авырувлы аьдемлердинъ врачларга, орта медицина куллыкшыларына, осал медицина канагатлавына шагынувларын маьне бермей калдырмаска эм соларды коррупцияга карсылык этуьв бойынша комиссиясынынъ йыйынларында ойласпага эм тийисли нызам дембилерин кулланмага керегеди.
Токтаста Ногай ЦРБ, билимлендируьв, маданият боьликлери, «Яслык» деген яс-явка орталыгы, дин аьрекетшилери, ямагат халк арасында савлык яшав йосыгын кеплендируьвге, алкоголь ишуьвди, таьмеки тартувды эм баска туьрли зарарлы хасиет-кылыкларды тайдырувга каратылган куллыкты юритпеге керек болады. Соны ман бирге авыл поселение аькимбаслары авыл яшавшыларын диспансеризацияга эм флюорография тергевлерине заманы ман йиберуьвди канагатлавда медицина куллыкшыларына ярдам этпеге тийисли боладылар.
