Запись

Сый иесин тапкан

Коьплеген йыллар Ногай патшалык драмалык театрын Дагестан Республикасынынъ халк артисти, ДР патшалык баргысынынъ лауреаты Байсолтан Атагиши улы Джумакаев етекшилейди. Сол йыллардынъ ишинде театр уьстинликлерге етисип, каравшыларды ийги салынган спектакльлер мен сукландырган.

Янъыларда театр артистлери Каспий бойындагы эллердинъ халклар ара биринши театр фестивалинде катнастылар. Театрга алаллык уьшин медальди Байсолтан Джумакаевке Туьрк организациясы атыннан Дюйсен Кайсенов тапшырды. Солай ок фестивальдинъ уйгынлав комитетининъ председатели Нурнияз Муханов зейинли режиссерга фестивальдинъ куьмис белгисин савгалады.

Ак юректен бу баргы ман Байсолтан Атагиши улы Джумакаевти кутлаймыз эм ога, онынъ коллективине аьли де коьп бийикликлер сагынамыз.

Г.Бекмуратова.

Суьвретте: Б.Джумакаевке баргы тапшырув мезгили.

Запись

Азан шалама яде азан шалындырама?

Оьз ойын айтады

Азан деген соьз аьр куьн ногайымыздынъ куьнле-куьнлик яшавында кулагымызга шалынып турады эм буьгуьн де тувыл, халкымыз мусылман динин туткан заманлардан алып. Азан сеси шыккан заманда кайсы ногай да намаз кылмага заман келгенин биледи. Куьн сайын бес кере намыз кылув – аьр мусылман аьдемнинъ асыл борышы. Бу йорыкты бек дурыс коьремиз эм балаларымыз кишкейден алып мусылманлык эдабына уьйренгенине суьйинемиз.

Запись

Таза намыслы аьдем соьйтип этер

Ийгилик эт эм сувга тасла, балык билер деген халк соьзи бар. Соьйтип, янъыларда баьримиз де бир ийгилик этилингенине шайыт болдык. 2017-нши йылдынъ 22-нши августында Россия МВД Ногай районы бойынша иш ислер боьлигине аьризе мен Карагас авыл яшавшысы Джамиля Амет кызы Оразбаева, 1972-нши йыл тувган, келген. Онынъ айтувына коьре, ол Терекли-Мектеб авылынынъ Эдиге орамында телефон бойынша мастерскойы янында 70 мынъ маьнет акша тапкан.

Полиция куллыкшылары сол акшадынъ иесин излев бойынша керекли амаллар алдылар. Соьйтип, полицейскийлердинъ куллык этуьви мен акшадынъ иеси Ногай районынынъ Шуьмлелик авыл яшавшысы Муртузали Али улы Магомедов, 1970-нши йыл тувган, деп аянланган. 25-нши августта акша иесине берилген.

Биз сондай намыслы, таза ниетли гражданларымызга савбол айтамыз.

А.Койлубаев, Россия МВД Ногай районы бойынша иш ислер боьлигининъ етекшиси.

Запись

Борышлылардынъ хыйлысы борышларын тоьлегенлер

Ногай район энерготармакларына электроярыкты кулланганы уьшин акын тоьлев бойынша борышлы деп саналатаганлардынъ 85 проценти борышларын тоьлегенлер деп билдиреди район энергетиклери.

Сога район авыллары бойынша энергетиклер токтавсыз юритетаган рейдлер эм информация шаралары ярдам болган. Айтпага, быйыл июль айында энергетиклерге борышлары уьшин абонентлердинъ электроярык пан канагатланувын токтатувга 212 аьризелер туьскен. Борышлы болган потребительлердинъ тоьленмеген борышларынынъ ортак оьлшеми 1,5 миллион маьнет акшадан да арткан. Уьйлерине келетаган электроярыгын соьндируьвге киргистилген абонентлер сырасыннан 176 абонент кулланылган киловаттлары уьшин 1 миллион 139 мынъ маьнет акша тоьлегенлер. Яшавшылар саны 20 мынънан артык болган муниципалитет уьшин ол аьруьв коьрсетим. Баьриси бирге оькиметке кулланылган электроярык уьшин 543 мынъ маьнет акша борышлы болган 36 потребительлердинъ уьйлерине электроярык йиберуьв токтатылган.

Электроярыкты эсаплавсыз кулланувга карсы куьрес – ол Ногай РЭС энергетиклерининъ куллыгында тагы да бир ис йолы. Бу маьселеге энергектиклер июль айында уьйкен маьне бергенлер. «Токта, энергияды урлавшы!» деп аталган акция эсабында ыхтыяр саклавшы органларынынъ куллыкшылары эм район администрация ваькиллери мен бирге Ногай районынынъ баьри абонентлерининъ 90 проценти тергелген. Электроярыктынъ 80 мынъ киловаттын эсаплавсыз кулланганы уьшин 19 актлар туьзилген, солардынъ уьшеви – юридический секторындагы абонентлер болады.

Рейд шаралары юритилип турган аьсерде уьш юзге ювык потребительлер листовкалар алган. Соларда электроярыкты урлайтаганларга карсы кайдай шаралар кулланылатаганы акында тийисли информация ерлестирилген. РФ КоАП пан келисли кепте, физический лицолар уьшин штрафтынъ оьлшеми 10-15 мынъ маьнет, ис орынындагы лицолар уьшин – 30-80 мынъ маьнет яде бир йылдан эки йылга дейим дисквалификация этуьв дембиси, юридический лицоларга – 100-200 мынъ маьнет акша. Акты заманында тоьлемегени уьшин пеня косылады. Сол себептен, электроярыкты кулланганы уьшин тийисли акын заман-заманы ман тоьлегеннен онъайлы зат йок.

Запись

Баьри куьшти – элдинъ оьрленуьвине

Дагестан Республикасынынъ Оькиметининъ Председателининъ биринши орынбасары А.Карибовтынъ буйрыгын толтыра келип билдиремиз, 2017-нши йылдынъ коькек айынынъ 17-нши куьниннен алып карагыс айынынъ 5-нши куьнине дейим Яслар ислери бойынша федераллык агентствосы ман биргелес «Роспатриотцентр» ФГБУ «Доброволец России-2017» деп Савлайроссиялык шара озгарады.

Шарадынъ бас мырады – Россия элинде яслар арасында волонтер ислерининъ негизли йорыкларын оьрлендируьв. Сол шара ишинде волонтерлардынъ проектли ислери де колтыкланаяк, яслар лидерлерининъ элди оьрлендируьв уьшин эткен ислерин де басламага амаллар берилеек.

Шара 20 туьрли номинациялар бойынша оьткериледи. Шарада туьрли волонтер, ямагат организациялары (катнасаяк куьплерде 18-30 ясындагы яслар болмага керек) катнаспага боладылар. Солай ок, шара ишинде «Российское движение школьников» деген Ортакроссиялык ямагат-патшалык оьспир организациясы «Юный доброволец» номинациясы бойынша айырым шарасын да оьткереди. Мунда 17 яска дейим яслардынъ катнаспага ыхтыярлары бар. Шарадынъ шартлары ман «Российское движение школьников» сайтында, https://рдш.рф адреси мен таппага боласыз.

Шарадынъ регионаллык кезегинде катнаспага суьйгенлер http://добровольцыроссии.рф адреси мен кирип, тийисли борышларды оьтпеге керек болады. Катнаспага суьйгенлер алгасанъыз. Сизде баьри амаллар да, мырсатлар да бар.

Запись

Ак халатлыларга таза юректен савбол айтамыз

«Врачлар Кудайдан сонъ экинши сырада» деген соьзлерди биз коьп кере эситкенмиз, ама авырыган аьдем шынтылайын да сол соьзлердинъ акыйкатлыгын биледи. Авырыган, янына ер таппаган куьнлеринде аьдемнинъ сеними – тек врачларга. Аьр биримиз Кудай берген оьмирди суьремиз, куьни еткен аьр кимге Ол себеп береди. Сол ызгы куьнлеринде авырыганга ярдам, онынъ кыйналувын енъгил этпеге шалыскан врачларга авырыганнынъ кардаш-тувганлары уьйкен савбол айтадылар.

Запись

Аьрекетинде ийгилердинъ сырасында

2-нши сентябрь – патруль-пост службасынынъ куллыкшыларынынъ куьни

Йыл сайын 2-нши сентябрьде иш ислер боьлигининъ патруль-пост службасынынъ куллыкшылары кеспи байрамын карсы аладылар. 1926-ншы йыл патруль пост службасынынъ боьликлери баьри калаларда да туьзиледилер. Олар баска службалар куллыкшыларыннан кийими баскаланадылар. ППС куллыкшылары орамларда, паркларда, баска ямагат ерлерде правобузувлар болмасын деп тергейдилер.

Аьлиги заманда ППС куллыкшыларынынъ эткен исине уьйкен маьне бериледи, олардынъ баьтирлиги белгиленмей калмайды.

Россия МВД Ногай районы бойынша иш ислер боьлигинде ППС айырым батальонын полиция подполковниги Эдиль Сераждинович Маликов етекшилейди. Ол иш ислер боьлигинде 1997-нши йылдан алып ислейди, етекши болып 6 йыл аьрекетлейди. Ис йыллары ишинде оьзин тек ийги яктан коьрсеткен. Оьз аьрекетинде ол иш ислер органларынынъ исин талаплайтаган нормативли актларды кулланады, куллыкшылардынъ исин уйгынлайды, оьз борышларын яваплылык пан толтырады.

Патруль-пост службасынынъ айырым батальонынынъ боьлик командири, полиция прапорщиги Асадулла Ялмагомедович Кулунчаков рядовой полицейский болып 2004-нши йылдан алып ислейди, ызгы йылларда ол боьлик командири болып туьскен. Балалыгы Ленинаул авылында оьтти, Асадулла мунда школады битирди, атасы Ялмагомед Исхакович курувшы болып ислеген, анасы Агару Кургановна - баслапкы класслардынъ окытувшысы. Асадулла Ленинград аьскерлик округында прапорщиклер школасын битирген. Оьз куллыгын ийги этип юритеди боьлик етекшиси, онынъ етекшилеви астында ислейтаган куллыкшылар – ийгилердинъ арасында.

Полиция тамада сержанты Алемгереев Нурали Шамшидинович иш ислер боьлигинде 2007-нши йыл апрель айыннан алып ислейди, ППС службасынынъ батальонына 2010-ншы йыл туьскен. Сол йыллардынъ ишинде онынъ сулыбы да, сый-абырайы да оьсип турады. Ис борышларын ерине еткерип толтырады, берген билимин ис аьрекетинде кулланып болады. Иш ислер боьлигинде озгарылатаган баьри оперативли кепте алдын шалув шараларда катнасады.

Соьйтип, уьстинликлер мен эм ис орынында карсы аладылар кеспи байрамын патруль-пост службасынынъ куллыкшылары. Оларды байрам ман кутлап, аьли де коьп уьстинликлер сагынамыз.

Г.Бекмуратова.

Запись

Биринши занъ дериске шакырды

Билим куьни белгиленди

1-нши сентябрь – билим куьнине багысланган шатлыклы шаралар элимиздинъ, республикамыздынъ, соны ман районымыздынъ баьри школаларында оьтти. Россия школаларынынъ биринши классларына бу йыл бек коьп 1 миллион 800 мынъ окувшылар бардылар.

Сосы биринши кере биринши классларга бараяк окувшылар коьп куьткен шатлыклы куьн бу йыл мусылманлардынъ Курман байрамы ман рас келди. Сога коьре де биз сенемиз олардынъ билим дуныясындагы йыллары Кудайдынъ айырым коьмеги мен оьтер деп.

А.Джанибеков атындагы школада билим куьнине багысланган шарага окытувшылар, окувшылар, ата-аналар, конаклар йыйылдылар. Шатлыклы шарады 9-ншы класс окувшылары Камила Курганова эм Замир Мурзаев юриттилер. Олар РФ эм Дагестан байракларын коьтермеге ийги деген окувшылар Айшат Джумаевады эм Суюмбике Мамаевады шакырдылар. Окувшыларга каратылган кутлавларын эм йылы йоравларын бас деп школа етекшиси Курасхан Ярикбаева, сонъ «Ногайский район» МР аькимбасы Мухтарбий Аджеков, ДР ветеринария бойынша комитетининъ председатели Вахмурад Курчаев, 1-нши класслардынъ окытувшылары атыннан Нарбике Рахмедова , окувшылар атыннан Камила Кокшеева, ата-аналар атыннан Мадина Арсланова айттылар. В.Курчаев « Наркоманиядынъ алдын шалув бойынша илми ислер» олимпиадасынынъ республика кезегинде 3-нши орынды бийлеген 11-нши класс окувшысы Залимхан Аметовка Сый грамота тапшырды.

Бу шарада 1-нши класслардынъ окувшыларына да соьз берилмей калмайды. Олар да шалысып, юреклери телезип ятлавлар окыдылар. Бу йыл хайырга мунда доьрт 1-нши класс туьзилди. Олардынъ окытувшылары : М.Исаева, К.Бегалиева, Н.Рахмедова, Н.Кульчимаева.

1-нши занъды сокпага ыхтыяр Эмиля Камаловага эм Меседу Караевага берилди. Шалынады биринши занъ, шакырады ол балаларды биринши дериске, кызыклы билимлер дуныясына.

Н.Кожаева.

Суьвретте: 1-нши класс окувшылары ятлав айткан мезгили.

Запись

Айванда акыл болмайды

Экология йылы

Маьселе

Бизим ерлерде терек, орманлык оьсимликлерин оьстируьв тек керекли ис тувыл, соны ман бирге кыйынлы куллыклардынъ бириси дер эдим. Боьтен де аьлиги авыр табиат аьллеринде.

Ногай шоьллиги алдынгы заманларда да табиат яктан кургаклы регионлардынъ бириси деп саналып келген. Ама ызгы 15-20 йыллардан бери ава шакларынынъ тезлик пен «йылынып» барувы баьри ерлердегиндей болып, бизим тувган якларымыздагы табиатты да туьрлендире береди. Оькинишке, осал ягына карап. Ызгы 3-4 йыллардан бери биз шоьлимизде июль-август-сентябрь айларында явын-шашын оьлшеми нольге тенълесуьви мен таныс болып келемиз. Олай дегенимиз, яз айларында аьвелде еримизде шиллединъ оьзинде де 1-2 кере сама ясын яде симсир ямгыр яватаган болса, эндигиси ол да тек ийги эскеруьв болып калган. Мундай ис аьвелде бир де болмаган. Ол зат бизим шоьллигимиз уьшин бек кавыфлы! Мунавдай каты кургаклы аьллерде бизим районымыздагы ер астындагы сувлар оьлшеми тереннен-теренге кете береди, йылдан-йылга кемийди. Эгер соьйтип армаган да болып тураяк болса, бизим йырларымызда макталган шоьлимизди кум, такыр бийлемеге болаягы аьр биримиздинъ юрегимизди авыртады. Сол себептен район авылларында терек олтыртув эм боьтен де соны оьстируьв маьселеси аьр бир шоьл яшавшысынынъ асыл борышы болып токтайды.

Запись

В Дагестане пройдет Международная конференция, посвященная 60-летию института физики им. Х.И. Амирханова

6 - 9 сентября в г. Махачкала пройдет Международная конференция «Фазовые переходы, критические и нелинейные явления в конденсированных средах», посвященная 60-летию Института физики им. Х.И. Амирханова Дагестанского научного центра Российской академии наук и 110-летию со дня рождения основателя института Х.И. Амирханова.
В рамках конференции будет проходить XII Международный семинар «Магнитные фазовые переходы», также пленарные заседания, работы по тематическим секциям и стендовые доклады.
Организаторами конференции выступает Федеральное агентство научных организаций России, Институт физики им. Х.И. Амирханова Дагестанского научного центра Российской академии наук, Дагестанский государственный университет и Челябинский государственный университет. Конференция проводится при финансовой поддержке Федерального агентства научных организаций и Российского фонда фундаментальных исследований.