Коьбиси «басыннан аягынынъ ушына дейим» Интернетте яшайды демеге де болады: оларда виртуальный суьйим, виртуальный дослык, сезимлерин (куваныш, тоьмен коьнъил) де электронный тил мен –»смайликлер» коьмеги мен билдиредилер. Бир ерге баргандай болса, оьзлери мен ноутбукларын, нетбукларын, планшетлерин, коммуникаторларын калдырмайдылар. Солай ок яшав коьпке тыныш болды, алдын аьне яде мине исти толтыраякта, коьп заман йиберетаган болган болсак, аьли темир досымыз бир такыйка ишинде коьп затты алтын тарелка уьстинде береди. Айтпага, хат йиберуьв,билдируьв алув… Тагы да компьютерди аьр бир инсан уьшин 21-нши оьмирге абыт алмага ярдамшы алат деп те санайдылар. Тек аьр бир кызыксынувдынъ оьз япсары болмага тийисли. Туьрли тармак куллыкшыларынынъ, студентлердинъ компьютер мен тийисли шаклы пайдаланганнан зарар коьрмеймен, тек кишкей балалар ша? Бу хабар да Интернеттинъ «куьши-куваты» акында тувыл, саьбийлердинъ коьбиси неге бас коьтермей компьютерный ойынлар ман ойнайды экен? Бу «ойыншыклар» – телефонлар, планшетлер эм сондай баскалар саьбийлердинъ энъ де баалы балалыгын урлайдылар. Кайтармастай урлайдылар. Меним эсиме оьз балалыгым келеди: биз кышкырысып туьрли ойынлар ойнаймыз, шабамыз, тыгыламыз, отта картоп кыздырамыз, кешки вакытта орамнынъ балалары йыйылысып хабарлаймыз… Дуныя бизге кайдай уьйкен эм кызыклы болып коьринеди. Мен бала шактагы ойынларымнан туьрли кызыклы оьзгерислер эсимде саклайман, солардан меним юрегимде неше йыллардан бери суьйиниш сакланады. Бу куьнлердинъ балаларынынъ эсинде не зат калар экен? Балалыгы акында, бал татыган шагында ойнаган кайдай ойынларын уныкларына хабарлар экен? Олардынъ болса оьз электронный дуныясы бар. Тек электронный ойынлар олардынъ янына якын. Соннан тура коьп ата-аналар тынышсызланадылар, тек коьбиси балаларын «ойыншыгыннан» айырып болмайдылар. Соннан тура мага бир кыскаяклы айткан хабарын сизге айтайым: «Аьптемди тувган куьни мен кутламага деп кардашларымыз онынъ уьйинде йыйылдылар. Конаклар сырасында 5-10 ясындагы балалар да коьп эди. Ама саьбийлер тып-тынык болып, сеслери де шыкпай экинши уьйде олтырдылар. Мен се-йирге калып, олардынъ эсигин ашып карасам – аьр бириси колындагы телефон яде планшетлериндеги ойынларга коьмилген. Бир яктан – тыныклык, тап-таза болып калган балалар, экинши яктан – роботларга усаган балалар. Кырга барсанъыз, ойнасанъыз, шапсанъыз деймен. Кайдай аьруьв куьн. Ойынлар коьп ше, айтпага, топ, тыгылмак ойнанъыз. «Олай деген не? Биз уьйде ойнамага суьемиз», – деп балалардынъ бир эш кызыксынувсыз сеслерин эситтим». Неге олай болады экен? Биз балаларымызга коьп заман узагына планшеттеги, телефондагы ойынларды ойнавдынъ зарарын, кырда, таза авада ойнав шаркка пайдалы экенин анълатпаймыз. Балаларымызды заман ман бирге абытлав уьшин аьлиги электронный техникады кулланувдан айырмайык, ама сога болып олардынъ савлыгына зыян беруьвден де коршалайык. Калай коршалаяктынъ амалын аьр бир ата-ана оьзлери табар деп ойлайман. Сога коьре ойланайык. Н.Кожаева.