Халкымызга алал кыйынлары тийген

Ногай кызлардынъ ниетлерин окытувшылары да, уьйдеги ясуьйкенлери де макул коьредилер. 
1954-нши йыл август айдынъ ызгы куьнлери. Грозный каласы. Медучилищеде сынавлар тамамланган. Яслыгына карамай, медучилищеде окыймыз деп, йигерли ногай кызларымыз баьри сынавларды да 4 эм 5 белгилерге берип, медучилищеге туьседилер. 
Сол йыл бизим район яшавшылары ногай яслары, кызлары медучилище, институтларга туьскенлерине кайтип куьезленип юргенлери, тек буьгуьн болгандай, эсимде. Сол 1954-нши йыл ногай ясларына, кызларына хайырлы, куьезли йыл эди, неге десе педучилищеде окыйтаган ясларымызга, кызларымызга медучилищеде, институтта окымага туьскен ясларымыз, кызларымыз да косылдылар. Олар ким десенъиз, медучилищеде окымага туьскен ясларымыз, кызларымыз Асиет Койбакова (Аракчиева), Асиет Акмурзаева (Тагланова), Рабият Мурзаева (Муратова), Кумисхан Рахмедова (Янмурзаева), Танъбийке Коккозова (Кулунчакова), Савкат Арсланова (Насырова) эдилер. Бизим кызларымыз медучилищеде аьруьв окувлары ман, эдаплыгы ман баскаланып, медучилищединъ ямагат яшавында (физкультура, спорт, художестволык самодеятельность) белсенли ортакшылык этуьви мен сый-абырай да казанганлар. 
1970-нши йыл Грозный каласындагы медучилищеге 50 йыл толады. Сол мерекеге багысланган байрамда эм куьезли кешликте бизим медучилищеди биткен кызлардынъ сырасыннан Кумисхан Рахмедова, Рабият Мурзаева эм Танъбийке Кулунчакова ортакшылык эттилер. 
Кызларымыздынъ арасыннан медучилищединъ Сый китабине Кумисхан Рахмедовадынъ аты да эстелик болып кирген. 
1957-нши йыл алты ногай кызлары медучилищеди уьстинлик пен тамамлап, август айда район эмлев уьйинде, авыллардагы фельдшер- акушер пунктларында ислемеге де шыгады. Кызларымыз бир куьп болып ислемеге келгенде, районымыздынъ яшавшылары куьезленип юрген куьнлери эм ясуьйкенлеримиз «Шоьллигимизге куйып явган ямгырдай болып, биринши медицина кесписи болган кызларымыздынъ аяклары ярассын», – деп Кудайымыздан тилек тилегенлери буьгуьнге дейим де эсимде. Мине соннан бери 60 йыл кетти. Биринши медициналык кеспилери болган ногай кызларымыздынъ 60 йылдынъ ишинде оьз халкына алал кыйынлары тийгенине, биз кайбиримиз де шайыт шыкпага боламыз. 
Авыл яшавшылары оларга, бизим «доктор» кызларымыз деп айтатаган эдилер. 
Яс специалистлер ислеп баслаганда, биринши куьнлериннен алып, терен билимли эм яс болса да, оьзлерининъ сайлаган кесписине ие экенлерин уьстинлик пен коьрсеттилер. Районымыздынъ сол йылларда бас врачы Р.Заргишиев пен (яткан ери ярык болсын) коьрисе калсак, ол фельдшер, акушерка болып куллык этетаган кызларымызды мактап туратаган эди. Баслап олардынъ коьбиси авылларда, айтпага, К.Рахмедова – Орта-Тоьбе авылында, А.Акмурзаева– Карагас авылында, А.Койбакова – Куьнбатарда, Т.Кулунчакова – Уьйсалган авылында, Р.Муратова – Кумлы авылында, С.Арсланова –Терекли-Мектеб авылында фельдшер-акушер болып иследилер. 
Сонъ район больницамызда янъы ис орынлары ашылганда, олардынъ арасыннан бир нешевлери окымага 5-6 айлык курсларга кетип, янъы специалист болып, больницамыздынъ эмлев аьлин оьрге коьтердилер. Бир неше мысал да келтирейим. К.Рахмедовады район больницасына акушер этип аладылар. 29 йыл район акушеры болып ислеген сонъ, ол больницамызда молочный кухня ашылганда, оны етекшилеп келеди. Р.Мурзаева физкабинетте ислеп баслаган. Кыймасларынынъ арасыннан С.Арсланова медициналык институтта окувын бардырады. 
Яс специалист кызларымыз районнынъ ямагат яшавында да ортакшылык этип келедилер. К.Рахмедова 1965-нши йыл парторганизация секретари, 1966-ншы йыл республикадынъ партия конференциясынынъ катнасувшысы, хатын-кызларга багысланган конференция бойынша эки кере делегаты болган. 
Кыскаяклылардынъ эткен кыйынларына район етекшилери де эм ДР Савлыкты саклав бойынша министерствосында да терен маьне бередилер. Олардынъ арасыннан бир нешевлерине оькимет баргысын да тапшырадылар. Айтпага, К.Рахмедова 1973-нши йыл ДР Савлыкты саклавынынъ отличниги, РФ эм республикадынъ сыйлы доноры, Терекли-Мектеб авыл советининъ ясуьйкени, авылдынъ кыскаяклылар советининъ агзасы, ис ветераны болады. Биринши медициналык кеспилери болган ногай кызларымыздынъ Ногай шоьлине алаллыгы тийген кыйынларына халкымыз ак юректен разы. Олардынъ арасыннан ахырет уьйлеринде ерлескенлердинъ яткан ерлери ярык болсын, кыйынларын Алла-Таала савапка язсын. Буьгуьнлерде ял алып, балдан таьтли уныкларынынъ куьезлерин коьрип турган биринши медициналык кеспилери болган ногай кызларымызга ден савлык, узак оьмир, халкына алал тийген кыйынларын Кудайымыз савапка язсын. 
А. Арсланов, 
медициналык илмилерининъ кандидаты, доцент, ДР-нынъ ат казанган врачы, СССР Савлыкты саклав тармагынынъ отличниги. 

Суьвретте: медициналык куллыкшылары Асият Акмурзаева, Савкат Баетова, Асиет Койбакова, Рабият Мурзаева, Танъбийке Кулунчакова, Кумисхан Рахмедова.