Кенъес район администрациясынынъ аькимбасы М.Аджековтынъ ис кабинетинде эркин хабарласув кебинде болып оьтти. Соны район етекшиси оьзи ашты эм юритти. Ол республика Оькиметиннен келген сыйлы конакларга район администрациясы Ногай районында 10 мынъ гектар эгин ерлерди сувгарылатаган ерлерге айландырмага суьетаганын билдирди. Ол зат, М.Аджековтынъ соьзи мен, район ерлери кургаклы географиялык зонасында орынласкан себепли яз айларында эгин оьстируьвшилерге дайым да сув етиспевлиги мен байланыслы. Бу янъы проект районга 500 янъы ис орынларын туьзбеге эм йыл сайын 400 миллион маьнет акшадынъ келимин алмага мырсат береек. 

Район аькимбасы проект район етекшилери эм специалистлери мен аьруьв куьйде ойланып аьзирленгенин билдирди. «Биз Турциядынъ экономика министерствосында конакта болдык. Сонда биз бир белгили уьйкен компаниядынъ етекшилери мен таныстык. Ол компания сав дуныя бойынша коьп компанияларды бирлестиреди. Олар бизди тынълап, бизи мен биргелесип ислемеге бек разы болдылар. Эндигиси олар кайзаман сизге келейик деп токтавсыз занъ согадылар. Конияда бир завод бар. Олар тап сондай заводты 3-4 йыл ишинде бизде де салмага аьзир. Олар аьлиги замандагы технологияларды кулланадылар. Оьз продукциясын Ювык Куьнтуварга, Африкага сатадылар. Бизге олар станоклар да, аьдемлер де йибермеге аьзир. Тек бизи мен тувыл, сав Россия ман ис катнасувларын аьзир туьзбеге», – деди М.Аджеков.

Республика Оькиметининъ ваькиллерине Турциядагы сувгарув алатларынынъ видеосюжети коьрсетилди. «Мине сондай технологияларды бизим район ерлерине аькелип кулланып басламага суьемиз. Сол шаклы ерлерге соларды салувга 600 миллион маьнеттинъ шыктажы керегеди. Ама сол карыж оьзин 2 йылдан ябады. Аьлиги заманда Волгоград, Астрахань областьлеринде сондай технологияларды белсенли кулланадылар. Биз эндиги солардан коьпке кери каламыз», – деп белгиледи район етекшиси. 

Республикадынъ финанслар эм налог политикасынынъ управлениесининъ начальнигининъ орынбасары  Т.Михадов сондай программа тек Ногай районында тувыл, сав Дагестанда да келим бермеге болаягына сенимин билдирди. «Ол дурыс, сиз айтатаган туьрк технологияларынынъ баалары баскалардан колай эм сапаты да ийги», – деп макуллыгын билдирди.  

Район аькимбасы мысал эсабында Краснодар крайында сондай сувгарылатаган технологияларды кулланып, язда эгин кырлардан 2 кере онъыс йыйнайтаганын айтты. ДР Экономика министри О.Хасбулатов оны тынълап, «авыл хозяйство ягыннан Ногай районы еринде революция этпеге болаяк экен», – деген сенимлигин билдирди. 

М.Аджеков райондагы коьшимли малшылык йорыгын юритуьвши хозяйстволары ман байланыслы маьселеге коьшти. Онынъ айтувы ман, койларды язлыкта шоьлден тавга, куьзде соннан мунда айдавга авыл хозяйство министерствосы аз карыж шыктажламайды. Мысалы уьшин, Калмыкия, Башкирия эм баска регионлар коьшимли малшылык йорыгын коьпте койганлар, неге десе, специалистлердинъ айтувы ман, ол бек шыктажлы йорык болады аьлиги заманларда. «Сондай йорык совет йылларында, белкиси, кереккен де болгандыр. Ама аьлиги рынок аьллеринде онынъ хайыры йок. Сондай йорык тек бизде, Дагестанда, кулланылады. Биз бу яктан баьриннен де кери калганмыз. Коьшимли малшылык хозяйстволарынынъ маллары район ерлеринде 60 йыллардан бери тергевсиз багылып, солардынъ такырын шыгарганлар. Эндигиси сол ерлерди кайтарып ийги этуьв уьшин тагы да, оннан да бек коьп карыж керек», – деп белгиледи М.Аджеков. Онынъ соьзи мен, аьлиги заманда сол ерлерде 830 тав районларынынъ хозяйстволары бар. 

Район аькимбасы кенъесте Ногай шоьллигининъ тагы бир байлыгы – ер астындагы исси термальли сувлар экенин айырып белгиледи. Онынъ айтувы ман, сондай сув баасы табиат газдан 3 кере колай. Ол зат та инвесторлар уьшин онъайлы.

М.Аджеков совет йылларында районда йибек юнли меринос койлары оьстирилген болса, аьлиги заманда районга сапатлы эт беретаган койлар тукымын сол ок Червленные Буруныга аькелип сакламага ой-ниет барлыгын билдирди. «Мине сондай бизим оьрленуьв программамыздынъ бас йоллары. Келинъиз, бирге косылып бу проектлерди яшавга шыгарып баслайык», – деп маслагат берди ол ДР Оькиметининъ ваькиллерине.

Ногай районы еринде туьзилмеге каралатаган индустриальли парклардынъ кереклиги акында солай ок Шамиль Аджигайтаров та аян аргументлери мен боьлисти. 

Кенъестинъ ызында ДР Экономика эм территориаллык оьрленуьв министри О.Хасбулатов Дагестан Оькимети республикадынъ экономикасын абыттан абыт алып оьрлендирмеге онъланганын билдирди. «Сизинъ проектлеринъиз аьруьв ойланган проектлер. Биз соларга эс берермиз. Энъ де маьнелиси индустриальли паркларда электроярык, газ болганы бек керекли эм инвесторлар ислеп басламага боладылар. Мен оьз бетимнен сизге керекли баьри ярдамды этпеге шалысарман», – деди ол.

Хабарласувды язып алган М.Ханов.