Бизге белсенлик эм тил бирлик керек

Сессиядынъ куьн йосыгынынъ биринши соравы бойынша депутатлар «Ногайский район» МО администрациясынынъ аькимбасы Мухтарбий Аджековтынъ 2017-нши йылдынъ оьткен ис болжалы акында эсап беруьвин тынъладылар. Онынъ айтувы ман, оьткен 2017-нши йыл районымыз уьшин авыр аьллерде басланды. Район администрациясынынъ янъы етекшисин белгилев мен байланыслы кризис тап 6 айларга дейим созылды. Янъы сайланган район етекшилерининъ мойынына тез арада шешилуьвди талаплайтаган уьйкен социаллык маьселелери, район бюджетининъ 130 миллион маьнет акшага ювык борышы туьсти. «Биз соларды шешуьвге уьйкен аьрекетлик пен урындык. Соьйтип, республика етекшилерининъ ярдамы ман йылдынъ ызына кыйын ак, балалар тамакланувы, коммуналлык буйымлары бойынша баьри борышларды да тоьледик», – деди М.Аджеков. 

Район етекшиси райондагы бас маьселелердинъ бириси – автомобиль йолларынынъ аьллери экенин айырым белгиледи. Солар уьшин республика бюджетинде 2018-2020-ншы йылларга 225 миллион маьнет акша карыжы каралган. Кизляр – Терекли-Мектеб – Ставрополь крайынынъ япсары автомобиль йолды федераллык бюджетине беруьв соравы былтыр коьтерилген. Район администрациясы сонынъ баьри документлерин де аьзирлеп, Москвага йиберген, ювык арада бу сорав да шешилмеге керек.

Ногай район авылларын газификациялав соравы да район етекшилери уьшин маьнели экенин билдирди М.Аджеков. Онынъ соьзи мен, былтыр декабрь айында Орта-Тоьбе авылына газ еткерилди. Тек янъыларда Шумлелик авылы да газ тармакларына косылды. Эндигиси «Газпром газораспределение Дагестан» ООО толтырувшы директорынынъ биринши орынбасары Дмитрий Бойкодынъ айтувы ман, быйыл Куьнбатар авылына да табиат газы еткерилеек. 

Район аькимбасы район еринде сотовый байланыс тармагынынъ исине де айырым маьне берилип келуьвин белгиледи. Айтпага, янъыларда Кара-Сув авылында сотовый байланыс тармагынынъ станциясы курылган. Сондай станция Шумлеликке де еткерилген эм курылып басланган. Бу сорав да, район етекшисининъ айтувы ман, быйылдынъ ишинде толы кебинде шешилеек. 

Ногай районынынъ экономикасынынъ бас негизи – ол авыл хозяйство тармагы. Сонынъ бас кесеги малшылык болувына карамастан, эгиншиликти де оьрлендирмеге керегеди. Сондай ниет пен М.Аджеков район еринде келеекте эгин культураларын оьстируьвде спринклерный сувгарув йорыгы кулланылаягын билдирди. Быйыл куьзде Турциядан бизим районга сондай  сувгарув йорыгы киргистилип басланаягын билдирди. Солай ок уьстимиздеги йылда Орта-Тоьбеден Куьнбатарга дейим алдынгы хозяйстволар ара сув татавыллары (баьриси 30 шакырым) тазаланаяк. Ставрополь крайы беттен де сондай куллыкка кирисип баслайдылар», – деди М.Аджеков. 

«Ызгы заманларда Дагестан эм Татарстан арасында аьруьв катнасув байланыслары туьзилип туры. Биз де сонда эт продукциясын йибергенмиз. Олар бизим ерде аьзирленген эт акында йылы соьзлер айтадылар, бизди бу яктан катнаспага шакырадылар. Казань мен бизим арамызда ийги яклы байланыслар туьзилер деп сенемиз», – деп белгиледи М.Аджеков.

Район етекшиси солай ок табиат маьселелери, билимлендируьв, авылларда янъы школалар, балалар бавларын курув, янъы артезианлар казув, медицина коьмеги мен канагатланув, эгин кырлардынъ явы – шегертки мен куьресуьв эм баска соравларга тийисли яваплар берди. 

Район аькимбасынынъ эсап беруьвин тынълап болган сонъ, район депутатлары 2017-нши йыл узагында (5 ай ишинде) М.Аджековтынъ ис аьрекетин хош коьрдилер эм сога аьруьв белгисин бердилер. 

Болса да сессияда район депутатларынынъ бир кесеги «Ногайский район» МО администрациясынынъ аькимбасы М.Аджековтынъ райондагы коьшимли малшылык ерлерин тергев уьшин айырым боьлик туьзуьв акында соравды кабыл этпеге керек кенъеси мен макул болмадылар эм сессия аьсеринде залдан шыгып та кеттилер. Бу соравды ойласувга сессияда саьаттен артык заман босына йиберилди. Сондай маьнели маьселеди шешуьвде депутатларымыз арасында тил бирлик табылмаганы бизди мунъайтпай болмайды. Район етекшиси коьшимли малшылык ерлерине тергев салув, соларды район байырлыгына кайтарув уьшин салатаган кыйыны халкымызга бек керекли эм ол дурыс анъланмага эм шешилмеге тийисли. Сонынъ акында район депутатлары (Эдиге авылдан 1 депутат), Алибек Менласанов, район ясуьйкенлер советининъ председатели Рашид Мурзагишиев дурыс ойларын айттылар. Соны ман бу соравды ойласувды эм шешуьвди бир юмага калдырып турмага, депутатларга бу ягыннан ортак бир ойга келмеге деген карар алынды. 

Сессияда депутатлар Россия МВД-нынъ Ногай районы бойынша боьлигининъ начальниги Абдурахман Койлубаевтинъ 2017-нши йыл ишинде эткен куллыгы акында эсап беруьвин, район администрациясынынъ финанс боьлигининъ бас специалисти Аминат Кидирниязовадынъ шыгып соьйлевин тынъладылар эм тийисли карарлар кабыл эттилер. 

М.Юнусов.