Куьн йосыгында ________________
Бу соьз биригуьвди яшав оьмиримиз бойынша коьп кере эситкенмиз, аьли де алдыда эситермиз деп ойлайман. Тек «оьтпек баа» деген соьз биригуьв меним анълавыма коьре бир колай деген анълам эди. Бир туькенлерге кирсенъ, бир-бир туькеншилер, заьлим заманлар артта аькелинип, сатылмай калган товарларын, сатув рыногынынъ йорыкларын билетаган туькеншилер, сол кийимлер кийилетаган йылдынъ шагы озганнан сонъ, биз айтатаган «оьтпек баасына» беремиз деп хабар этедилер. Бизим еримизде «цыган почтасы» баьрине де белгили кайтип аьрекет этетаганы. Бир туькенде товарлар колай сатылаятыр деген хабар куьн ярыгынынъ тезлиги мен яйылып кетеди. Аьдемлер де топарласып, сол туькенге, тегин беретагандай коьрип, ювырадылар, сол санда оьзим де болганман, «оьтпек баасына» алган кийимлерим де бар, калмай хайырын коьргенлерим, кашан да бар.
«Оьтпек баасы» деген соьз бизим халкымызда, мен кайтип айтсам да, тез-тез кулланылады. Мен аьли бу соьз биригуьвди коьшпели маьнесинде кулланмайман, тек йогарыда яшавымыз бойынша кайдай ерлерде кулланылганын айтпай да болмадым.
Ызгы заманларда элимиз бойынша аьллер де ийгилерден тувыл. Дуныя ман яйылган мараз коьп ерлерде оьз зыянын келтирди. Баслапкы куьнлерде мараз келмей, ашлык келгендей, аьдемлер дуьги, тары, кара ярма эм сондай баска азыкларды уьйип-куйып алдылар, Интернет тармакларында соьйтип аьзирлик коьргенлерди видеога согып, биревден-баскага коьширип те юрдилер. Сол да аьли озып кеткен зат болды.
Йыл сайын кыйын акка казан айында бир кишкей акша косылады, ама азык-туьлик баасы, бес кере болмаса да, уьш кереден кем тувыл, арттырылады.
Оьткен йылдынъ казан айында кыйын ак доьрт процентке коьтерилген болса, уьстимиздеги йылда уьш процентке арттырып бериледи. Кыйын акка, орташа алганда, 300-400 маьнет косылды деп, суьйинип туькенге кирип йиберсенъ, куьнде де ашайтаган оьтпегинъ, баламай ман айтканда, (энъ де йогары баасы болган оьтпекти алып караганда) йырма бес процентке баасы оьскенин коьремиз. Район орталыгымыздагы туькенлердеги оьтпектинъ бааларын алып карайык. «Мир свежести» – 23, «Пятницада» – 21, «Эдигеде» – 25, «Даирде» – 24 маьнет ногай оьтпектинъ баасы. Меним келтиретаганым, оьлшемине коьре, кишкей туькенлер тувыл, бу туькенлерге аз санлы аьдемлер де келмейдилер. Аьше, кишкей туькенлерде оьтпек баасы не шаклы маьнетке арткан экен, неге десе алдынгы заманларда кишкей туькенлерде бир маьнетке болса да, оьтпек баа болатаган эди. Бизим тергевлеримизге коьре (казан айдынъ 29-ншы куьнине), буьгуьнлерде энъ де колай оьтпек «Пятница» туькенинде, энъ де баа оьтпек «Эдиге» туькенинде болады.
Эндиги биз «оьтпек баа» деген соьз биригуьвди кайдай маьнеде кулланар экенмиз?!
Г.Сагиндикова.
