Ис катнасувларды акка кайтарув

Законодательство ман келисли кепте официаллы аьлде иске ерлесуьв куллыкшыдынъ социаллык коршаланувынынъ гаранты болады. Куллык беруьвши эм куллыкшы арасындагы катнасувлардынъ «конверт» кепли катнасувы куллыкшы аьдем уьшин, ол туьрли страховой аьллерине туьскенде, заьлимдей кавыфлык тувдырады. 

Оны иске алган аьдем, ога кыйын акынынъ уьйкен яде бас кесегин конвертке салып тоьлеятып, оькиметке налог тоьлемес уьшин сол кыйын акты патшалыктан ясырады. Сондай аьлде энъ де бас деп куллыкшы аьдемге кыйынлык тиеди, неге десе ол пакыр ога сонъында социаллык пособиелери эсабында тийисли болатаган акшалардан айырылады. А закон бойынша ис аьрекетин юритетаган куллык беруьвши РФ Социаллык страхование фондына страховой взнослары кебинде куллыкка алынган аьр бир аьдемнинъ кыйын акыннан йиберетаган тоьлевлери сонъында куллыкшы аьдемге, ол кесек заманга авырып, иске яравсыз калганда социаллык пособиелери кебинде кайтадылар. 

Ис стажынынъ йок- лыгы, кесек заманга авырыганы уьшин, авыраяклы эм бала табув, балага карав беруьв бойынша тийисли пособиелер, кредитлер алып болмавы эм сондай баска маьселелер – бу баьри затлар да ясыртын куллыкка туьсуьвдинъ эм «кара» кыйын ак алувдынъ («конверттеги» кыйын ак) «сув астындагы таслары» боладылар. 

Сол ок заманда непсикор куллык беруьвши, ис катнасувларынынъ сондай йорыгын куллана берип, оьзининъ де навасын йояды. Кыйын актынъ ясыртын кебин тоьлевди токтастырганы уьшин куллык беруьвши Россия Федерациясынынъ Куллык кодексининъ 419-ншы статьясында коьрсетилген яваплыкка тартылады. Сога коьре куллык беруьвши нызам, материаллык, солай ок гражданлык-ыхтыярлык, административлик эм уголовлык яваплыгына тартылады. 

Куллык беруьвшилердинъ оьзлеринде ислемеге тутатаган исшилердинъ келимлерине налоглар эм страховой взнослар тоьлевден басларын акашувлары социаллык фондларын толтырмага тийисли, резерв кебинде эсапланатаган эм савлай социаллык тармагын тебенлестирмеге керекли патшалык акша карыжларын урлав деп санамага болады. 

Законсыз иске ерлестируьв эм «кара» кыйын ак тоьлев маьселесин шешуьв уьшин регионда ис катнасувларын акка кайтарув соравлары ман каьр шегетаган Ведомстволар ара комиссия туьзилмеге тийисли. Сол комиссия сырасына республикадынъ толтырувшы власть органларынынъ, ерли самоуправление, патшалык куллык инспекциясынынъ, ис эм яшавшыларды куллыкка ерлестируьв департаментининъ, ПФР боьлигининъ, Россия Федерациясынынъ ФСС регионаллык боьлигининъ, Дагестан Республикасы бойынша Россия УФНС боьлигининъ ваькиллери киредилер. 

Сондай комиссиядынъ борышлары: кыйын актынъ энъ де киши оьлшеминнен тоьмен болмаган кыйын акты тоьлевди тергев, «конвертлердеги» кыйын акларды законсыз тоьлевлерди токтатув, куллык беруьвшилер мен ис катнасувларын бузувдынъ алдын шалув ниет пен яшавшылардынъ саклыгын эм билимлигин арттырув.