Яркын аьдем болып калган

Ол коьп йыллар узагында, олай дегеним, 1967-нши йылдан 1983-нши йылга дейим КПСС  Дагестан обкомынынъ биринши секретари болып куллык эткен, баскалай айтканда, республикадынъ етекшиси болган.
1978-нши йыл мен институтты кутарып келип, «Шоьллик маягы» газетасында куллык этип басладым. Коьп узакламай газетадынъ ол замандагы редакторы Сейдахмет Копуштай улы Рахмедов мени шакырып, сол йылларда савлай  Совет Союзына аты-даны шыккан йыныслы койлар оьстируьвши  «Червленые буруны»  оькимет заводынынъ 50 йыллык мерекеси болаягын эм онда КПСС Дагестан обкомынынъ биринши секретари Магомед-Салам Умаханов  келеегин эм сол мерекединъ калай озганы акында язбага тапшырды.
Магомед-Салам  Умаханов узын бойлы, кенъ явырынлы, ялпак бетли аьдем эди. Сонда ок меним коьзиме онынъ  саьбийдикиндей ашык юзинде  таза коьзлерининъ эш бир кирликсиз, эш бир яман ойсыз каравы илинди. Онынъ акыллы коьзлерининъ таза каравы буьгуьнге дейим меним коьз алдыма келип кетеди. Сондай бийик  дережели куллыкта ислейтаган, басында шешпеге, йорыкластырмага керек неше маьнели, авыр маьселелер де бар, уьйкен  республикады етекшилейтаган аьдемнинъ сондай да таза, кирленмеген каравы бар экени мени аьлиге дейим де аьжейипке калдырады.
Сол куьн тагы да не зат меним коьзиме илинди. Партия обкомынынъ биринши секретари,  коьбисинше, аькимлердинъ арасында турганнан эсе, койшылар ман, эгиншилер мен, курувшылар ман, кыскасыннан айтканда, кыйыншылар ман коьп хабарласты, олардынъ  яшавы, маьселелери, кайгылары-касуветлери акында билмеге шалысты.
Магомед-Салам Умахановтынъ акында Расул Гамзатовтынъ эскеруьвлеринде кызыклы билдируьвлер коьрдим. Магомед-Салам Ильясович табиатты бек суьетаган болган экен, оьзи уста балыкшы, анъшы деп те танылган. Бир кере олар Расул Гамзатов пан тав авылга бараятканда республикадынъ етекшиси автомашинады токтаттырып, табиаттынъ сондай да ыспай ерин поэтке коьрсетеди экен. Сонда Расул Гамзатов КПСС  обком секретарининъ мундай  соьзлерин эскереди: «Мундай ыспайлык уьшин оьлмеге де болады, ама мундай ыспайлык уьшин яшав да керек», – деген. Бу эскеруьвди окып, Магомед-Салам Умаханов та юрегинде поэт болган экен деп ойлайман.
Дуныяда сондай куьшли  аьдемлер йолыгадылар эм олардынъ  ийгилиги, кызыклы аьдем экенлиги, баскаларга усамавы  бир кере коьргенлерди, оны ман катнасканларды тап яркыраган куьн саьвлесиндей болып оьзине тартады, тагы да йолыкпага,  уьзбестен катнаспага аваслык тувдырады. Сондай сезимлер тувдырды менде кыска йолыгыс арасында уьйкен эм ийги аьдем Магомед-Салам Ильясович Умаханов.

МАГОМЕТ КОЖАЕВ.