Буьгуьнлерде мырад толды, бизим Ногай районымыздынъ маданият уьйинде, республикадынъ поэзия театрында Кадриядынъ бактысына, эстелигине багысланган художестволы-документальли фильм уьйкен уьстинлик пен озды.
Бу куьн – Кадриядынъ тувган куьни, яшаган болса, 70 йыллык мерекесин белгилеек эди. Онынъ йоклыгы коьплердинъ коьнъилин бузады, тек амал йок, уьйкен суьйинишимизге биз сол куьн оны оьлшемине коьре кишкей болмаган экранда коьремиз, коьз алдымызда онынъ яшавынынъ уьзиклери, кардаш-тувганларына эскеруьв, а бизге – оны яшавда коьрмегенлерге – уьйкен сыр. Аьр бир сюжетин аста-акырын тыныс алув ман каравшылар карадылар, коьплердинъ коьзяслары да суьртилди. Элбетте, бу кинофильмди салмага да, карамага да енъил тувыл эди, неге десе кайгылы соьнген бакты…
Бу художестволы-документальли фильм 2018-нши йылдынъ увыт айыннан алып аьзирленип басланды. «Шоьл тавысы» газетасынынъ бас редакторы Эльмира Юнус кызы Кожаева баслап, оьзининъ бу фильмди салмага ниети барын «Ногайский район» МР администрациясынынъ аькимбасы М.Аджековка билдирген эди. Ол Эльмира Кожаевадынъ тилегин кабыл этип, оьзининъ финанс яктан коьмегин этпеге разылыгын берген эм ол яктан колтыклав да болды.
«Кадрия» фильми согылган шакларда коьп кыйынлыклар болдылар, коьп ерлерге бармага керек болды. Буьгуьнлерде артта Дагестан Республикасынынъ архиви, Москва каласындагы Ленин атындагы китапхана, онынъ кыймаслары ман, бирге окыган йолдаслары ман, онынъ ятлавларын орыс тилине коьшируьвшилер мен йолыгыслар…
Кинофильмди караган аьдемлердинъ аьр бирисининъ юрегине Кадриядынъ авылдас болып турган кыймасы Ф.Графченкодынъ хабарлавы тийгенине шекленмеймен. Бу ерде биз Кадриядынъ оьзине кайтип аьдемлерди тартканы, алал дослыкты тутып болганы, ол оьзине кыйын болса да, ювык досын оьзининъ маьселелерин шешуьвге катыстырмаганын коьремиз. Мине кайдай болады экен шынты дослык, Фаина Графченко Кадриядынъ сонъгы куьнлери экенин юреги мен сезген, оькинишке, кутылган сызык.
Кинофильмди согувда сегиз операторлар куллык эткенлер, бас оператор куллыгын «Ногай Эл» радио куллыкшысы Тимур Абдулжалиев эм монтаж куллыкларын Якуб Уразакаев эткен. Кинофильмде Кадриядынъ бала шагы, яслык заманлары бек ийги этип келбакланып коьрсетиледи. Сол рольлерге де аьдемлерди сайлав тыныш тувыл эди. Кадриядынъ суьвретлерине каралып, бир неше аьдемлер арасыннан ога аян усаган аьдемлер сайландылар. Кадрияды ойнайтаган Ногай патшалык театрынынъ артисти Мадина Бийболатова Кадриядынъ келбетине усатылып сайланды. Ол ога сыпаты ман усамаса да, каркырасы ман усас. Кадриядынъ энесин ойнаган Азинет Башиева тап Бийкедей аксымал, юка хатын, атасы Уразбайды сабыр касиетли Арслан Джуманбетов, Кадриядынъ анасын Саида Кельдасова, кишкей Кадрияды сылув Лейла Акманбетова, Кадриядынъ суьйгенин Алимхан Джалалов усташа ойнадылар. Аьр бирисининъ яшавдагы келбетлер мен бир усаслыгы бар эди.
«Кадрия» художестволы-документальли фильмнинъ тувувында оьз коьмеклерин эткен Ногай патшалык театрына, С.Батыров атындагы саниятлар мектебининъ етекшиси Анвар Аджибаевке, Ногай патшалык оркестрининъ етекшиси Бекмурза Кудайбердиевке, Кадрия атлы мектебке билдиремиз. Буьгуьн Кадрия – танъ Шолпанына багысланган, негизине онынъ яшавы эм бактысы салынган кинофильм, «Шоьл тавысы» газетасынынъ редакциясынынъ куллыкшыларынынъ куьш салувы ман бар.
Кадрия, элбетте, оьзининъ кайгылы бактысы ман, яркын келбет. Сога коьре онынъ келбетин ашыкламага да енъил тувыл эди. Сол кинофильмди салган Эльмира Юнус кызы Кожаева сонынъ болувына оьз разылыкларын берген, себеплигин эткен Темирбулатовлардынъ аьелине уьйкен савболсынын айтады.
Кинодынъ аьзирленуьвинде онынъ яшавынынъ коьп сырлары ашылдылар, коьриндилер, ама, оькинишке, баьри де бизим каравшыга коьрсетилип болмады.
Кадрия бизим эсимизде оьзининъ кайгылы бактысы ман, яркын келбети мен сакланаяк.
Г.Сагиндикова.
