«Меним уьшин биз буьгуьнги республикадынъ аьлин-куьнин калай анълайтаганымыз, ювыктагы йылларга оьрленуьв йолларын кайтип коьретаганымыз, келеекте не затлар акында ойламага болатаганымыз, бизим ямагатымыз алдында туратаган борышларды эм соларды шешуьв йолларын белгилевимиз маьнели», – деп регион етекшиси Язбасынынъ басында белгилеген.

Ол Россия Президенти Владимир Путин оьзининъ быйылгы Язбасында, солай ок 2012-нши йылдагы «май указларында» Россия Федерациясынынъ 2024-нши йылга дейим оьрленуьвининъ стратегиялык борышларын, бас миллет ниетлерин коьрсеткенине эс каратты. Васильевтинъ соьзлерине коьре, бу борышлар бизим регионымыз уьшин де маьнели болып саналады. 

«Патшалык политикасы аьдемнинъ бас маьселелерин: онынъ кавыфсызлыгын канагатлавды, ис пен аьжетсизленуьвин, келимлерининъ оьсуьвин, яшав уьшин онъайлы аьллер туьзуьвди, сапатлы билим эм медициналык ярдамын алувын шешуьвге каратылып юритилеек. 

Сол ниет пен оьткен йыл узагында биз 28 федераллык власть органлары ман биргелес аьрекет этуьвимизди туьзгенмиз. Мысалы уьшин, РФ коьлик министерствосы ман бирге республика уьшин стратегиялык маьнелиги болган проектлер аьзирледик, соларды коьлик министерствосы ман бирге беркиттик. Сол проектлерге Хасавюрт эм Дербент калаларды айланып оьтетаган доьрт йолаклы йолдынъ курылысы, йолларды курув эм ярастырув, япсар пунктларын онълав, аэропортты модернизациялав, темир йол инфраструктурасын кенъейтуьв эм коьп баска куллыклар киредилер», – деген Васильев. Сол ок заман ол республика алдында уьйкен эм маьнели борышлар туратаганын белгиледи. 

В.Васильев миллет проектлери эсабында федераллык орталыгы ман биргелесип куллык этуьв аркасы ман тек бу йыл ишинде бизим регионнынъ экономикасына 14 миллиард маьнет акша йиберилеегин билдирди. «Ол зат, бириншилей, бизге сенимлик барлыгын аянлайды, ама сол ок заманда бизге, баьри де оьлшемлердеги етекшилерге, сол йиберилетаган карыжларды хайыры эм заманы ман кулланув яктан уьйкен яваплылык тапшырады», – деген Дагестан етекшиси.

В.Васильев тек янъыларга дейим «республика экономикасы коррупциядынъ йогары оьлшемлиги эм административлик буйрыкка бойсынувы ман белгиленгенин эм сол зат властьтинъ коррупцияга баткан ваькиллери туьзген структуралары аркасы ман бюджет карыжлары республика кырына шыгарылувына себеп болганын» эске салды. 

«Коррупциядынъ йолын кесуьв, бюджет карыжларын кулланувдынъ хайырын арттырув ниет пен республикага баска регионлардан 38 прокурорлар шакыртылган эдилер. Сол заттан бизим хозяйствомыздынъ аьлин, властьтинъ, экономикады уйгынлавдынъ, гражданлардынъ шагынувларына эм аьризелерине каравымыздынъ аьлин тергев басланды. 

 

Биз кемшиликлерди, етиспевликлерди таптык эм солар ман бирге йол карталарын туьздик. Соьйтип, ниет этилинген коьрсетимлерге етисуьв мырад пан программалык куллык туьзилди, солардынъ бас иштелиги – ол бизим аьдемлердинъ, Дагестан яшавшыларынынъ яшавын ийгилендируьв», – деп белгиледи В.Васильев. 

Сондай аьллерде республика власть органларына тийисли аьдемлерди келтируьв акында сорав тувады деп бардырган соьзин республика басшысы. ДР Аькимбасынынъ эм Оькиметининъ администрациясынынъ колтыклавы ман «Меним Дагестаным» деп аталган конкурс оьткерилген. Сонынъ тамамларына коьре буьгуьнлерде 42 аьдем йогары власть ис орынларына беркитилген. 

Язбада республика етекшиси социаллык тармагына да уьйкен маьне берген. Владимир Васильевтинъ ойына коьре, буьгуьнлерде республика алдында туратаган бас социаллык маьселелери деп яшавшылардынъ келимлерининъ оьлшемининъ тоьменлиги саналады. Олай дегени, кыйын актынъ эм социаллык яктан коршаланмаган яшавшылар куьплерининъ алатаган акша пособиелерининъ оьлшемининъ азлыгы, ама соны ман бирге, регион етекшиси, бюджет келимлерин арттырув, налоглар йыюв, бизнести, муьлкти эм ерлерди регистрациялав бойынша юритилетаган куллык бу соравларды шешуьв уьшин берк финанс негизин кеплендирмеге амал береди деген.

Соны ман байланыста Васильев, Россия Президентининъ Язбасына коьре, бюджетниклер кыйын акынынъ оьлшеми регион бойынша орта кыйын актынъ оьлшеминнен тоьмен болмага керек тувыл деген принцип тутылмага керегин белгилеген. Ол Дагестан Оькиметине быйыл окытувшыларга, мектебке дейим билимлендируьв учреждениелерининъ эм бюджет тармагынынъ баска куллыкшыларына кыйын акларын оьстируьвдинъ йолларын излестируьв исти армаган бардырмага тапшырды. 

Оннан баскалай, республикадынъ министрлер кабинетине аьр балага ай сайын тоьленетаган акшадынъ оьлшемин заьлимдей арттырув бойынша кенъеслер аьзирлев борышы тапшырылган, регионда сондай акшады 450 мынънан артык балалар аладылар. Дагестан Аькимбасы соны ман бирге ызгы йылларда баска керексинетаган аьдемлер куьплерине де, ондайлар 160 мынънан артык аьдем, акша пособиелери косылмаганы акында айтты. Ол республика Оькиметине быйыл ок сол маьселе бойынша тийисли кенъеслер аьзирлемеге керегин билдирди. 

Дагестан Аькимбасы Язбасында айырым кепте савлык саклав тармагынынъ соравларында токталды. Сонынъ приоритетли борышлары деп халкка этилинетаган медициналык ярдамнынъ сапатын арттырув, оьлим оьлшемин, сонынъ санында саьбийлер оьлим оьлшемин тоьменлетуьв, дарманлар ман канагатланув, солай ок тармакка алдышы технологияларды киргистуьв саналатаганы белгиленген. 
Васильев оьткен йылларда республикада медицинады уйгынлав тармагында медицина учреждениелерин карыжлав, дарманлар ман канагатлав, солай ок сатып алувлар ягыннан уьйкен бузувлар болганын белгилеген. Онынъ айтувы ман, авырувлылар ягыннан медицина ярдамларынынъ сапаты эм медицина учреждениелеринде акша йыюв акында коьп шагынувлар туьсетаган эдилер. 

Регион басшысы финанс карыжларды ийгилендируьв бойынша 2018-нши йылда юритилген патшалык политикасынынъ аркасы ман льготалары бар гражданлар куьплерин дарманлар ман канагатлавга йиберилетаган шыктажларды 4 кере арттырмага амал табылганын билдирди. 

Владимир Васильев 2019-ншы йылда республикада 11 савлык саклав объектлери курылаягы акында айтты. Оннан баскалай, йогары технологиялы медициналык ярдамын беретаган медициналык организациялар саны йыл сайын артып барувын белгиледи.

Республика аькимбасынынъ ойына коьре, йогары технологиялы медицинады оьрлентуьв республика кырында аьруьв ис сулыбын алган, йогары усталыгы эм оьз кесписи бойынша сый-абырайы болган врачларды республика ерине келтируьвге анъсатлыклар туьзбеге себеп болар. 

Васильев солай ок ерли-еринде медициналык ярдам этуьвди ийгилендирип барувга эс эттирди.
Дагестан Аькимбасы быйыл республика ортак эм орта кеспили билимлендируьв тармакты оьрлентуьвге, элининъ бактысы уьшин оьз мойынына яваплыкты алмага эм ис рыногында баскалар ман тийисли куьндеслик юритип болаяк гражданлардынъ янъы несилин тербиялавга, балаларда эм ясларда бажарымлыгын эм оьнерлерин оьстируьвге каратылган «Билимлендируьв» миллет проектин яшавга шыгарувга кирискени акында билдирди. 

Оьзининъ Язбасында Дагестан Аькимбасы В.Васильев республикалык инвестиционлык программасын яшавга шыгарув, халктынъ оьз авылларын, орамларын коьрклендируьв эм оьрлентуьв бойынша ийги баславларын колтыклав кереги, республикада предпринимательстводы коьтергишлев эм баска соравлар акында айырым кепте айтып озды.