Йыйынды баслай келип, район етекшиси быйыл 12-нши апрельде Орта-Тоьбе авылында болып озган ислер акында кыска кепте билдируьвин этти. Онынъ айтувы ман, сол куьн ок бу ис пен байланыста район иш ислер боьлигининъ куллыкшылары Орта-Тоьбе авылына йиберилген эдилер. Сонда олар оьз куллыкларын юритип, авылдан 9 аьдемди ыслап боьликке аькелгенлер.
Юма сонъгы куьн оларга суд кесилген, эм судтынъ токтасы ман биревлери 3-ер сутка капалув дембисине тартылганлар. М.Аджековтынъ соьзине коьре, эндигиси соны ман байланыста 2 уголовлык ис ашылмага каралады, неге десе бир неше авыл яшавшылары келип, эгин кырларында ислеп турган эки аьдемди тоьбелегенлер. Сырагысында Карагас авыл яшавшысы район больницасына туьскен. Онынъ тракторын да бузганлар.
– Мундай аьллерде биз алдын неше кере де ыхтыяр саклавшы органларын катыстырмай, аьдемлердинъ оьзлерин шакырып, соравларды шешпеге шалысканмыз. Оькинишке, сондай заттынъ хайыры болмады, аьдемлер бизди анъламадылар. Буьгуьнлерде, оьзинъиз коьргенлей, болаяк зат болды. Мен бас деп ыхтыяр саклавшы органларынынъ куллыкшыларына разылыгымды билдиремен. Бу ерде мен биревге де, бу залда олтырганларга да, закон кырына шыгып, оьз соравларын шешпеге ыхтыяр берилмеген деп ойлайман.
Сол ок ысланганлардынъ бириси – Загир Насыров, ол «ерим йок», – дейди, ама онынъ 300 гектар ерлери бар, эм 10 йыл ишинде ол солар уьшин 1 маьнет налог та тоьлемеген, – деп белгиледи М.Аджеков.
Район аькимбасынынъ айтувы ман, патшалык сондай тийиссизликлерди дайым да шыдап эм кешип турмаяк. Бу ерде ол былтыр Эдиге авылында сувгарув ислери мен байланыслы исти эскерди. Авылга киретаган ерде коьл бар. Былтыр авыл яслары шыгып, татавыл ман баратаган сувды бурып, бу коьлге йибергенлер. Сырагысында Эдигединъ артында орынласкан бакша оьстируьвшилерге сув етиспей калган.
– Биз де, олар да аьдемлер ше, – деп бардырды соьзин район аькимбасы, – бизим конъсылар, олтырып бир тил таппага болады ша бизге. Биз неге аьр заман да бизики онъ деп, тек бизге аьруьв болсын деп санаймыз? Эм мине аьли Орта-Тоьбе авылында болган ислер де, оькинишке, сол да бизим сондай ойымыздынъ, законга оьзимизше каравымыздынъ сырагысы. Аьши, ол заманда бизде законлар тутылмага керек тувыл ма?
Бизим ерлер – патшалыктынъ ерлери эм солар хайыр бермеге тийисли. Аьли онда (ОртаТоьбеде) 150 арендаторлар бар, олар баьриси де – ногайлар, олардынъ да яртысы – бу авыл яшавшылары. Олардынъ хыйлысында ерлери де бар эм сонынъ уьшин налоглар тоьлемейдилер эм соларды тоьлемеге борышлы деп те санамайдылар оьзлерин. Сога карамастан, олар тагы да ер керек дейдилер.
М.Аджеков район активи халк арасында бу маьселеден тура анълатув куллыгын юритпеге борышлы экенин белгиледи. «Бу соравды булай кепте калдырмага ярамайды, – деди ол.
– Мунавдай аьл бизге келиссиз, неге десе кырдан бирев де келмеген, баьриси де – бизим район яшавшылары. Сонынъ уьшин ыхтыяр саклавшы органлары бу болып озган иске оьз белгисин берерлер, оннан сонъ армаган ойласармыз не этпеге керегин», – деди район аькимбасы.
М.Ханов.
