Тарих. Ер юзинде аьдемлер яшаган, олардынъ эслери болган шаклы, тарихте болган оьзгерислер несилден-несилге берилип келеек. Эс бир заманда да йойылмаяк.
Тарихте Сталинград согысы да айырым орынды алады. Эки юз куьн кыйынлыкка калган бу ердинъ сол заманлардагы яшавшылары.
1942-нши йылдынъ шилле айынынъ 17-нши куьниннен алып 1943-нши йылдынъ увыт айынынъ 2-нши куьнине дейим Совет Союзынынъ аьскершилери, Сталинград каласын коршалап, Эдил эм Тен (Дон) йылгаларынынъ араларында энъ де уьйкен немец стратегиялык куьпти бузгышлав уьстинде куьрес юриткенлер.
Уллы Аталык согысында Сталинград урыслары айлак маьнелилердинъ санында болады. Мунда немец аьскершилери шапкынлык эткен шакларда олардынъ аьскершилерининъ де, танклары да, артиллериясы да, санына коьре, бир неше кереге артык болган. Болса да, бизим аьскершилердинъ йигерлиги эм тыпаклыгы енъуьвге аькелген.
Буьгуьн бизим элимиз сол Сталинград урысларындагы енъуьвдинъ сексен йыллык мерекесин белгиледи. Окув учреждениелерде, музейлерде сол оьзгериске багысланып шаралар озгарыладылар. Сол санда Ногай район еринде орынласкан А.Тахо-Годи атындагы музейининъ филиалында Ногай район МР администрациясынынъ Хатын-кызлар советининъ председатели, Ногай район китапхана куллыкшылары биргелесип, Сталинград согысынынъ мерекесине багысланган «Несиллердинъ соьнмеек эси» деп аталган шарады озгардылар.
Шарага Сталинград согысында катнаскан ердеслеримиздинъ балалары, уныклары эм немерелери, Ногай район МР администрациясындагы Савытлы куьшлерининъ эм ыхтыяр саклавшы органларынынъ Ветеранлар советининъ председатели А.Сангишиев, Ногай район еринде ерлескен аьскер боьлигининъ агзалары, Нариман авылынынъ А.Асанов атындагы орта мектебининъ 7-нши класс окувшылары оьзлерининъ окытувшысы ман ортакшылык эттилер.
Шарады Сталинград согысынынъ тарихиннен хабарлавы ман китапхана куллыкшысы Арина Якубова ашты эм юритти. Шарадынъ барысында окувшылардынъ ятлав окувларын, согыс ветеранларынынъ увыллары ман кызларынынъ хабарлавларын, уныклардынъ согыс йылларына багысланган йырларын эситип кайттык.
Кызыклы эди Кидирниязовлардынъ тукымынынъ ваькиллерининъ хабарлары. Олар бир тавыстан Сталинград согысынынъ аьскершиси, 1945-нши йылда озган Енъуьв парадынынъ катнасувшысы Кошманбет Шаман увылы Кидирниязов акында айтып, онынъ омырав белгилерин йыйылганларга коьрсетип кеттилер. Олардынъ соьзи атасы акында эскеруьвлер мен эм Кошманбет Шаман увылынынъ яшаган йылларында суьйип йырлаган «Ай, сен, Волга, суьйгеним сен Волга» деген йырын йырлав ман тамамланды.
Сталинград согысында катнаскан Уллы Аталык согысынынъ ветеранларын атлы-аты ман атап, оьзининъ кызыклы хабарын айтып кетти А.Сангишиев. Шарады Тойбике Кулунчаковадынъ, Эльмурза Янакаевтинъ ярасык тавыслары ман йырлаган йырлары ярасыклады.
Уллы Аталык согысы коьплеген аьдемлердинъ яшавын кыскарткан. Тувмай калган балалар, яшалмаган яс оьмирлер… Согыста катнасканлардынъ баьрисининъ аты да белгили болмаса да, Уллы Аталык согысынынъ каарлы тавысы несиллердинъ эслеринде янъыравлы сес пен кайтып тураяк.
Г.Курганова,
РФ Журналистлер союзынынъ агзасы.
Суьвретте: шара катнасувшылары.
