Дагестан Республикасынынъ сырт межелериннен алып онынъ энъ кубыла каласы – бурынгы Дербентке дейим созылды мине 5-нши кере ногай аксакаллыларынынъ баславы ман озгарылатаган атлылар походы. Ол Ногай районынынъ Терекли-Мектеб авылында курал айынынъ 9-да басланып, 15-нши куьнинде тамамланды. Йол бойында атлылар маьнели ерлерде токтадылар, регионнынъ бас каласы – Махачкаладан оьттилер. Мун-
да атлыларды Дагестан Республикасынынъ физический культура эм спорт бойынша министри Сажид Сажидов йолыкты.
Бу оьзгерисли шарады «Ногай» КСК етекшиси Абдулла Атанагулов уйгынлаган.
Уллы Аталык согысында Уллы Енъуьвдинъ 80 йыллык сыйына багысланып, Ногай районыннан атлылар ман миллет эстелигининъ эм оьктемлигининъ белгиси – Енъуьв Байрагы шатлыклы аьлде Россиядынъ бурынгы эм кубыла каласы – Дербентке еткерилди. Мунда, карагай орманлыгында, шара катнасувшылары, палаткалар лагерин курып, конып калдылар, каладынъ эстеликли ерлери мен таныстылар, программага коьре, Уллы Аталык согысы йылларында ян берген баьтирлер эм СВО катнасувшылар эстелигине сый этип, «Скорбящая мать» мемориалына шешекейлер байламларын салдылар.
Дербенттинъ туризмининъ оьрленуьв Орталыгынынъ директоры Гюлага Бабаева бу шарадынъ политикалык ягыннан да, маданият ягыннан да уьйкен маьнелиги барлыгын белгиледи.
— Бу оьзгерис бизим миллетлер эм халклар уьшин бирлестируьвши белгиси эсабында бизим маданияттынъ эм аьдет-йорыклардынъ кенъ яйылывуна себеплигин тийгистеди. Ол солай ок атлылар спортын кайтадан тургызувга сезимли уьлисин косты, – деди ол.
Ат уьстинде юзлеген шакырымлар, тарих маьнелиги бар ерлерде токтав… Олар тарих бет-
лериннен туьскендей: аьдеттеги кийимлер, таварыхлардан шыккан атлар йыныслары, эм ата-бабаларымыздынъ оьткен ерлери бойынша йол. Дагестаннан, Шешен Республикасыннан, Ставрополь крайыннан, Астраханьнен эм баска регионлардан юзле-
ген атлылар ногай маданиятын эм бурынгы атлар йынысын кайтадан тургызувга элимизге маьне бермеге кереги акында эске салув мырат пан бирлестилер.
Дербент каласында ногай атлыларды ердесимиз, асылы ман – Карагас авыл яшавшысы, 1971- нши йылдан алып Дербент каласында яшайтаган Ильяс Кошманбет увылы Кидирниязов карсы алды эм заьлимдей заман хабарласты. «Узак йолды кыска этип, ат уьстинде Ногай шоьлиннен келген ердеслеримди коьрип, олар ман йолыгысып, ана тилимизде аьлле- скеним юрегимди суьйинишли сезимлер мен бийлетти, – деди ол. Данъклы мерекеге эм СВО еринде эли уьшин янларын курман эткен яс йигитлеримиздинъ эстелигининъ сыйына багысланган бу оьзгерисли шара уйгынлы аьлде оьтти.
Л.Уразаева,
РФ Журналистлер союзынынъ агзасы.
