Шатраш ойыны – бек кызыклы, аьдемнинъ кылыгын эм онда коьплеген пайдалы сапатларын кеплейтаган ойынлардынъ бириси. Сол ойын бизге аьлиги заманда билетаган кебинде келмеген. Ол асылы ман Индия элинде тувган. Оны баслап чатуранга деп билгенлер.
Шатрашты кайсы йылда тувган деп айтпага бек кыйын. Тарихшилердинъ белгилевине коьре, шатраш ойыны бизим оьмирге дейим 600-ншы йыл артта ойлап шыгарылган. Буьгуьнлерде шатраш ойыны ясуьйкенлер эм яслар арасында да бек кызыклы ойынлардынъ бириси деп белгили. Элимизде, шет эллеринде спорттынъ сол кебиннен туьрли турнирлери, базласлары озгарылып, уста шатраш ойнавшылары белгиленип келедилер.
Янъыларда Ставрополь крайынынъ Коясыл авылында ногайлар уьшин туьзилген командалары катнасувы ман «Шоьл шатрашы» деген турнири йогары коьнъилде оьтти. Турнир Ставрополь крайынынъ ногай регионаллык миллетмаданият автономиясынынъ етекшилеви аркалы уйгынланып озды.
Шарадынъ бас мырады ногайлар арасында сол интеллектуаллык ойынын яйылдырув, оьсип келеятырган несилде патриотлык сезимлерин оьрлендируьв, ногай халкы яшайтаган регионлар ара дослык байланысларды беркитуьв эм мектеб окувшылары арасында ногай тилди таралтув ниетте уйгынланды. Сол шарада элимиздинъ уьш регионларыннан, айтпага, ногай халкы яшайтаган Дагестаннынъ,
Карашай-Шеркеш Республикасынынъ Ногай районларыннан, Ставрополь крайынынъ Нефтекум районынынъ авылларыннан 50-ге ювык
шатраш ойнавшылары ойын бойынша оьзлерининъ терен билимлери мен сынастылар. «Шоьл шатрашы» турнирдинъ бес кезеги бойынша ойынга суьйим, шалыскырлык, тиресуьвлик турнирде уста ойнавшыларын айырып белгиледи.
Турнирдинъ тамамлары бойынша Карашай-Шеркеш Республикасыннан «Ферзь» командасы – биринши орынга, Дагестан Республикасынынъ Нариман авылыннан команда – 2-нши орынга эм Терекли-Мектеб авылыннан команда 3-нши орынга тийисли этилдилер. Оьспирлер арасында Дагестаннан – Алан Абдулжалиев, кадетлер арасында Карашай Республикасыннан – Амир Карасов эм кызлар арасында Дагестаннан Амира Исмаилова 1-нши орынды бийледилер.
Шатраш ойынында йогары етимислер коьрсеткен енъуьвшилер эм баргы иелери кубок пан, Сый грамоталары, медальлер эм акшалай баргыларына тийисли этилдилер.
Соьйтип, сол куьн кызыклы шара йогары коьнъилде эм дослык аьлде оьтуьви мен, уьш регионларда яшайтаган ногай миллетли ясларымыз арасында тек интеллектуаллык ойынын яйылдырып, оьнерли ойнавшыларын белгилеп калмай, энъ бас деп, бирлик коьпирин, аралык байланысты беркитуьвге оьз
себеплигин этуьв амалы да болды.
Г.Нурдинова.
Суьвретте: шарадан коьринис.
