Оьткен дуьйсемби куьн «Дагестан Республикасынынъ патшалык тиллерин саклав, уьйренуьв эм оьрлендируьв» патшалык программасын токтастыратаган ДР Оькиметининъ токтасы кабыл этилип алынды.
Бу баслав регионнынъ тил туьрлилигининъ, онынъ маданият калымжасынынъ кесеги эсабында уьйкен маьнелигин белгилейди. Дагестан – ол Россиядынъ аьлемет регионы. Мунда аьрисининъ оьз тили эм маданияты бар отыздан артык халклар яшайдылар. Дагестан халкларынынъ тиллери тек аьллесуьв алаты тувыл, тарих эстелигин, аьдетйорыклардынъ эм ой-карастынъ юритуьвшиси де болады. Ама халклар ара биргелес аьрекет юритуьв эм орыс тилининъ тезлик пен яйылув аьллеринде бу тиллердинъ коьбиси йок болув кавыфлыгы астында турадылар. Оькимет
пен токтастырылган программа республика халкларынынъ тиллерин колтыклав эм оьрлентуьв бойынша исти онълавга каратылган. Программадынъ бас мыратлары: тиллерди саклав, оларды уьйренуьв эм оьрлентуьв.
Программага коьре, тиллерди саклав эм несилден-несилге коьшируьв уьшин аьллер туьзилмеге тийисли, олай деген, Дагестан халклар тиллери уьйренилетаган билимлендируьв учреждениелерди колтыклав керек. Маьнели борыш – яслар арасында тувган тиллерди уьйренуьвге кызыксындырув тувдырув.
Сонынъ уьшин янъы окув пособиелер, курслар эм программалар туьзилуьви планланады. Тиллерди оьрлентуьв бойынша программада айырым эс каратылады Дагестан халклар тиллеринде сапатлы контент кереклигине. Ога тиллердинъ сыйын арттырув эм куьнле-куьнлик кулланувда маьнели орын тутатаган миллет коьлемлик информация амалларын яклав киреди. Эм, оьзек те, бу яктан уьйкен маьнелиги бар миллет тиллеринде шыгатаган республикалык газеталар эм журналлар. Дагестан Аькимбасы Халк Йыйынына каратылган оьз Шакырувында миллет коьлемлик
информация амаллары тиллерди саклав исининъ белсен катнасувшылары болмага кереклигин белгиледи. Олар информацияды тек билдирип калмай, яслар аудиториясы уьшин кызыклы контент туьзбеге тийислилер. Дагестан халкларын колтыклав – ол тек маданият асабалыгын саклав
соравы тувыл, ол ямагаттынъ бирлигин эм бирлесуьвин кеплевде маьнели абыт. Тил туьрлилигине инвестициялар киритуьв – ол аьр халктынъ маданиятына эм аьдетйорыкларына сый этуьвге негизленген бизим келеектегимиз.
«Дагестан Республикасынынъ патшалык тиллерин саклав, уьйренуьв эм оьрлендируьв» деп токтастырылган патшалык программасы регионнынъ маданият туьрлилигин беркитуьвге эм оны армаган оьрлендируьви уьшин аьллер туьзуьвге маьнели абыт болады. Бу аьрекетте яслардынъ
катнасувы эм миллет коьлемлик информациялар амалларынынъ туткан белсенли орыны келеектеги несиллер уьшин программады уьстинликли яшавга шыгарувдынъ эм саклавдынъ негизи болаяк.
Эльмира Кожаева,
«Шоьл тавысы» республикалык газетасынынъ бас редакторы.
