Гульфира Бекмуратова, Россия Язувшылар союзынынъ агзасы.

«Тувган ярыкландырувдынъ янъы негизин салувшылардынъ бактысын куьнлеймен. Сонда баьри зат та — маданият: олардынъ аьр бир абыты, тынысы, эткен исининъ эм ойынынъ барысы, олардынъ кевдеси анъ байлыкка толы, баьриси де пайдалы. Онынъ шыгармаларыннан баскалай, халк акынынынъ яшавы — оьзи эстелик келеектеги несилге.

Солай Сулейман Стальский мен де болаяк. Кайсы ерде де босагады абытлагандай болып, ол оьлимсизликке абытлар эм таварых болып, дайымларга калар». Соьйтип язады лезгин шаири Сулейман Стальскийдинъ акында меним суьйикли язувшым Борис Пастернак. Сулейман Стальскийдинъ ятлавларынынъ маьнеси уьйкен, олардынъ яшав акында ялынлы сыдаралары кайбиримиздинъ янымызды да кыйнайды. Окувшым алдына шаирдинъ мени мен ногай тилине коьширилген ятлавларын саламан.

Сулейман Стальский

Эп болмас

Кусагына бийдай салып,

Курытпага эп болмас.

Суьзгишине сув куйып,

Толтырмага эш болмас.

 

Соьз табылар айтпага,

Тек артка биз кайтпассык.

Кырк ясынъа келгенде,

Бесикте биз ятпассык.

 

Парахатлык излевде

Ялган соьзлер соьйлеймиз.

Аспандагы юлдызга

Кол созамыз, етпеймиз.

 

Акылынъа сенип сен,

Аьжи-Йолга туьспессинъ.

Эшекке иер салсанъ да,

Юйрик атка етпессинъ.

 

Мен айтаман, акылсыздан

Кудай мени сакласын.

Отты якпай, кой этти

Кувырып эш болмассынъ.

 

Алдар алга ювырар,

Лашын кус оьрге ымтылар,

Карга, шоршып, какылдап,

Тек сол куска тенъ болмас.

 

Ийт куйрыгын былгай берип,

Оьктемсир де, мактанар.

Акылсыз бан анъкылдак

Бары-йогы аз акылга таласар.

 

Ойларынъды тыныклыкка ясырып,

Авырлыгын юрегинъ мен сезесинъ.

Питне яйып, соьйлегенди токтатып,

Бир заманда арып-талып, безесинъ.

 

Йыллар озып, кетедилер алыска.

Мен де кешип бу яшавдан кетермен.

Ама халкым куьналемес оьзимди,

Сол затка мен сав яным ман сенемен.

 

Дагестаным

Дагестаным,

Тав басында карлардай,

Сен парахат, тап бурынгы картлардай.

Сен арада ашув толы казадай,

Эм колынъа савыт-садак алгандай.

 

Дагестаным,

Сенинъ янынъ осалланып, корккандай,

Сени урып аьр бир киси болгандай.

Арада сен согыспага шабасынъ,

Явга карап коркынышсыз барасынъ.

 

Дагестаным,

Сен куьш-куватлы йигиттей,

Тав басында карагустай ушасынъ.

Уьйкен таслар артында

Арада сен эш козгалмай ятасынъ.

 

Дагестаным,

Сен арада кызганыш та боласынъ

Непсикорлык аьр бир ерде табасынъ.

Силкилейсинъ куьнсиз калган осалды,

Эрши аьлге халк алдында каласынъ.

 

Дагестаным,

Сен йыйнайсынъ тоьгеректе инсанлар,
Сонъ айтасынъ «басым кайгы, таламан»

Нымыссызга, ырыяга юрегинъди ашасынъ,

Коьтересинъ тостакайды боза ман.

 

Дагестаным,

Коьзинъ сенинъ коьрсе де,

Акыйкатлык бас орынга салмайсынъ.

Юрегинъде исси отлар янса да,

Янынъды сен, коьбисинше, ашпайсынъ.

 

Дагестаным,

Сен арада оьз алдымда баладай,

Баска заман ясуьйкендей боласынъ.

Арада сен эситпейсинъ, сагырдай,

Эситсенъ де, уьндемей де каласынъ.

 

Дагестаным,

Мен Сулейман, ятлав сага язаман

Адиллигим яшавымнынъ басында.

Айтканымды эситпесенъ, янаман.

Баьле минен яшарман ма дуныяда?

 

Бурынгы яв дос болмас

Бурынгы яв дос болмас сага

Бурынгы яв сага болмас агай.

Сен оны ман янъы дослык баслама,

Келер куьнлер – суьйинмеге болмас пай.

 

Ийги соьзлер сен олардан карама.

Тынъламайсынъ меним айткан соьзиме.

Оьз акылынъ, туьсинемен, оьзинъде

Янъы досынъ кан бастырар коьзинъе.

 

Сен юрерсинъ янъы достынъ касында,

Питне салып, бурылмага эш бермес.

Соьзлерине тынълама сен, алдатар,

Эр кисидинъ касиети коьринмес.

 

Мага тынъла, маслагатым берейим,

Битип турган яраларга туз тасла.

Юзлеген йыл сасып турган сувларда

Тазылыкты табарман деп ойлама.

 

Тек бир затты ийги этип анъладым,

Мен Сулейман, китаплерди билмеймен.

Ятлавымды кыйын салып язаман.

Маьнесиз соьз сыдырага бермеймен.

 

Орысшадан коьширген Г.Бекмуратова.