«… Халкым, сенинъ тавысынъды Эш арымай тынълайман, Халкым, сенинъ куллыгынъда Шолпа туьсип ялдайман…» Ю. КАРАКАЕВ. Бу сыдыралар Юмав Иманьязович Каракаевтинъ шынтылай да онынъ халкынынъ пайдасына, миллетимиздинъ бас байлыгы – тилин саклавда шолпа туьсип ислейтаганы акында ашыктан-ашык шайытлайды. Ногай тилимиздинъ байлыгына, онынъ тазалыгына эм шеберлигине, дурыс язылувына эм оьрленуьвине оьзининъ бактысын, кесписин, савлай яшав аьрекетин багыслаган...
Ногай халкымыздынъ адабиат тармагындагы етимислери акында эситсек, суьйиништен тоьбемиз коькке етеди. Янъыларда, тамбыз айынынъ 26-ншы куьнинде, Махачкаладагы Поэзия театрында шатлыклы байрам йолыгысы болып озды. Сонда белгили ногай язувшымыз Карашай-Шеркеш Республикасынынъ Халк язувшысы Иса Суюн увылы Капаевке Савлайроссиялык адабиат баргысы «Саманта» деген романы уьшин берилди. Язувшымыздынъ акында айтканда, онынъ халкы, эли уьшин коскан адабиат уьлиси оьлшемсиз...
Савлай халкымызды суьйиндирип, элимиздинъ туьрли муьйислерине, шет эллерде яшайтаган ногайларга – баьрисине де TV-Дослар ногай телевидение ашылды деген хабар келди. Мен ногай миллет телевидениесининъ директоры, ногайдынъ зейинли увылы Даниял Исакаев пен йолыгысып, хабарластым. Соравларымнынъ бириси – сондай иске сизди не зат даьвлендирди?
Коьз алдыма енъиллик пен келтирмеге боламан, яшав маьнелиги, оьз-оьзин оьрлендируьв акында хабарлав, ынжы тизуьв, ойын эсабында анъланып, кайбиревлердинъ, халкта айтылганлай, «калыбыннан шыгып», айтаягын: оьзек те, аьдем танълыгы, суьйикли исине берилип куллык этуьвден коьнъилленуьв эм сондай баска материялар аьруьв, эм тек оьтпек пен аьдем ток турмайды, ама аьдемге бас деп оьтпек кереги аян.
Джалалдин Магомед увылы Шихмурзаев… Оьмири бек кыска болган, ама онынъ иси, халкы уьшин эткен ийгилиги оьмирлерге сакланар. Менимше, ногай халкы онынъ атын ийги ягыннан айтып турмага керек.
Быйыл май айынынъ биринде белгили ногай аьлими, язувшы, фольклоршы Джалалдин Магомедович Шихмурзаев тувганлы 85 йыл болаяк эди. Оьзи арамызда йок болса да, бу мереке онынъ тувган еринде маьнели оьзгерис эсабында озгарылар деп ойлайман. Яшавы онынъ яркын эм емисли эди эм сонъында коьп йыллар бойы онынъ тенълерининъ эм аьлимлердинъ куьндегилик исинде бардырылды.
Янъыларда Ногай район орталыгында орынласкан А.Тахо-Годи атындагы миллет музейининъ филиалында ногай халкынынъ зейинли, айлак та оьнерли инсаны Сраждин Батыров тувганлы 70 йыл толувына багысланган шара озгарылды.
Ногай район орталык китапханалар тармагынынъ бас меканында ашык майдан форматында «Эркин микрофон» шарасы болып озды.
Юлдызы соьнип, дуныядан аьдем кешсе, оны таныганларга бек авыр болады, онынъ ювык аьдемлери болса, яшавынынъ ызгы куьнине дейим толтырылмас йойымы ман байланыслы кайгыды юрегинде саклайдылар. Сраждиннинъ аьзиз карындасы, меним кардашым Вайдат бу куьнге дейим де аявлап саклайды аданасынынъ эстелигин. Ол оьзининъ эрине, бес кызына, тоьгеректеги баьри ювыкларына ялгыз аданасы Сраждинди кайтип суьйгенин билдирип, сездирип келеди....
Ол бизден кеткенли, мине 20 йылдан артты. Не шаклы йыл кетсе де, онынъ акында авырув кемимейди, авырув баска болады, йылдан-йылга – бираз яркын, философиялык маьнеси де куьшленеди. Авырув кемимейди, белки, онынъ орынына баска аьдем келмегенге болса ярайды. Баскалар келеди – талаплы, яркын, бажарымлы. Тек баска дережели. Ондай бирев де болмаяк. Экинши Батыров болмаяк.
