Ким оьлтирген ана тилин, айтынъыз! Биз оьзимиз куьналимиз баьримиз! Кайдан бала уьйренмеге болады? Оны мутып, кулланмайды халкымыз! Бесик йырлар ногайша йырланмайды, Ата-ана не экенин де билмейди Бесиклерди шетке салып муттырып, Уйклатув деп балады шайкамайды. Тынъламайды оьсеяткан балалар Ногай юмак, эртегилер эм шынълар. Биз оьзимиз куьналимиз баьримиз, Биз айтпасак, сол затларды ким айтар? Дестанлардынъ, баьтирлердинъ ногай...
Элимиздинъ бас каласы Москвада адабиятшылардынъ Орталык Уьйинде 5-нши декабрьде Дагестан халк шаири Фазу Алиевадынъ 90 йыллыгына багысланып шатлыклы кешлик озгарылаяк. Ол йыл узагында республикада эм онынъ тысында оьткен шараларды тамамлайды.
Альберт Яхья увылы Тамакаев 1966-ншы йыл караша айынынъ 19-ншы куьнинде Карашай-Шеркеш Республикасынынъ (алдынгы Ставрополь крайынынъ) Адыге-Хабль районынынъ Эркен -Юрт авылында тувган. Ерли мектебти битирип, Черксск каласынынъ профтехучилищесинде окып, «водитель-крановщик» кесписин байырлаган. Сонъгы йылларда «Эркен-Юрт» авылхозяйстволык предприятиесинде слесарь-моторист болып ислеп баслаган. Оьз билимин арттырув ниет пен Карашай-Шеркеш патшалык педагогикалык университетине туьскен. Соны ман бирге яс Черкесск...
(Басы 40-ншы номерде) – Калай болады экен, яс, аьли де сулыбы йок куллыкшы исин соьйтип ийги этип толтырады? – деп сорады ол меннен. Сонъ ол мага етиспевликлеримди коьрсетти, олар коьп тувыл эди, болса да, тергевшидинъ айтувы ман, солар мени тутнакка да аькелмеге болганлар. Соьйтип, мен бир сезон иследим, етекшим Хусин Магомед увылы Джумагулов эм бухгалтер...
Аьр аьдемнинъ завыклы балалыгы, билим алув йолына аяк басып, сонъ 8-10 йыллар узагында тувган авылынынъ ерли мектебин окып битирип, орта билим акында шайытламады байырлаган йыллар яркын шаклар болып эскеруьвлер эсабында мутылмай сакланады.
Мен неше йыллардан бери бизим ногайлар арасында хатын-кызлардан болып, шаирлеримиз, язувшыларымыз, журналистлеримиз язатаган, баспалайтаган затларын окып, кайдайды ды уьйкен разылык алып келемен. Олардынъ язганларынынъ темасы да, ашылув йосыгы да разылык бередилер. Ол бек яхшы. Олардынъ асарлары бизим ана топырагымыз – Ногай шоьли, онынъ аьдемлери, табиаты эм куьндегилик яшавы акында дер эдим. Арада бир заманда шаирдинъ...
О, сен майдан!.. («Эдиге эм Витовт поэмасыннан уьзик) О, сен майдан! Тувган еннет еримиз, Кытай тамнан Манан сувга тирелген. Авлагынъда ат ойнаткан шоьлимиз, Сагынынъда сак тарихинъ тирилген. Курал айда кургак ерге кырк тамса, Курткашыгынъ ер мен коькти бийлейди. Коьп юзлеген оьленлеринъ кокыса, Таза аванъ тастынъ оьзин эмлейди. Ак булыттай атка минип тоьбеде, Энди коьзге коьринмейди...
– Сисе кайтип ясайдылар, Азамат? Деп сорaйды окытyвшы деристе. Яваплайды соравына окувшы: – Топ пан буздым терезелер неше де. Мен билемен, сол бузылган кесеклер Келеекте – бир аьлемет сиселер. Эсап дерис. – Ойлап кара, Азамат. Сен туькеннен эки алма алгансынъ. Сонъ биревин Айсылувга бергенде, Нешев калды? Кайтип энди санарсынъ? Куьрсинеди Азамат: – Эсап дерис –...
Филология илмилерининъ кандидаты Аминат Исмаил кызы Шутуковадынъ ийги ой ман, илмидинъ енъил болмаган йолы ман Ак Кобан бойыннан сепер шыгып, Ногай шоьллигине келип, авыл-авылды кезип юрген бир куьни акында хабарламага суьйдим.
(Басы 34-нши номерде). Октябрь айынынъ экинши яртысында Ашыкулак янында душпан бизим аьскер боьликлерининъ коршалавын бузбага, Кизлярды алмага эм Каспий тенъизи ягасына шыгув ниети мен алдыга коьтерилмеге хаст этти. Немецлер согыска коьп санлы танкларын, авиациясын эм аьдемлерин киргистедилер. Партизанлар 3 танкты, 2 мотоциклди, 87 гитлеровшыларды, сонынъ санында 2 офицерлерди йок эткенлер. 1942-нши йылдынъ куьзинде Ашыкулак авылына...
