Ногай халкымызда ана тилинде шыгатаган газета, журналлардынъ саны аз болса да, олар буьгуьнлерде асыл ногай тилимиздинъ ошагын соьндирмей алып барувы ман уьйкен маьнели эм ак ниетли исти толтырып келедилер. «Маьметекей» деген республикалык адабиат-художестволык балалар уьшин журналынынъ биринши номери дуныя ярыгын коьргенли 20 йыл болды. Сол йыллар ишинде журнал редакциясынынъ ис куллыкшыларынынъ етимисли эм яваплы аьрекетлевлери...
Ногай район уьлке танув музейинде белгили ногай шаири, журналист, ДР ат казанган маданият куллыкшысы Магомет-Али Хановтынъ мерекесине багысланган яратувшылык кешлик шатлыклы аьлде оьтти. Шарады район орталык китапханасынынъ куллыкшысы С.Курпаева ашты. «Магомет-Али Ханов – ногай халкынынъ шаири, язувшы, талаплы журналист. Ол 1962- нши йылда Ногай районынынъ Терекли- Мектеб авылында тувып оьскен. КЧГПИ-динъ филология боьлигин тамамлаган. Буьгуьнлерде...
Мен бу макаламда белгили язувшымыз, шаиримиз, хабаршымыз Магомет-Али Хановтынъ 60 йыллыгы ман байланыста оьз ойларымды айтаман.
Ким оьлтирген ана тилин, айтынъыз! Биз оьзимиз куьналимиз баьримиз! Кайдан бала уьйренмеге болады? Оны мутып, кулланмайды халкымыз! Бесик йырлар ногайша йырланмайды, Ата-ана не экенин де билмейди Бесиклерди шетке салып муттырып, Уйклатув деп балады шайкамайды. Тынъламайды оьсеяткан балалар Ногай юмак, эртегилер эм шынълар. Биз оьзимиз куьналимиз баьримиз, Биз айтпасак, сол затларды ким айтар? Дестанлардынъ, баьтирлердинъ ногай...
Элимиздинъ бас каласы Москвада адабиятшылардынъ Орталык Уьйинде 5-нши декабрьде Дагестан халк шаири Фазу Алиевадынъ 90 йыллыгына багысланып шатлыклы кешлик озгарылаяк. Ол йыл узагында республикада эм онынъ тысында оьткен шараларды тамамлайды.
Альберт Яхья увылы Тамакаев 1966-ншы йыл караша айынынъ 19-ншы куьнинде Карашай-Шеркеш Республикасынынъ (алдынгы Ставрополь крайынынъ) Адыге-Хабль районынынъ Эркен -Юрт авылында тувган. Ерли мектебти битирип, Черксск каласынынъ профтехучилищесинде окып, «водитель-крановщик» кесписин байырлаган. Сонъгы йылларда «Эркен-Юрт» авылхозяйстволык предприятиесинде слесарь-моторист болып ислеп баслаган. Оьз билимин арттырув ниет пен Карашай-Шеркеш патшалык педагогикалык университетине туьскен. Соны ман бирге яс Черкесск...
(Басы 40-ншы номерде) – Калай болады экен, яс, аьли де сулыбы йок куллыкшы исин соьйтип ийги этип толтырады? – деп сорады ол меннен. Сонъ ол мага етиспевликлеримди коьрсетти, олар коьп тувыл эди, болса да, тергевшидинъ айтувы ман, солар мени тутнакка да аькелмеге болганлар. Соьйтип, мен бир сезон иследим, етекшим Хусин Магомед увылы Джумагулов эм бухгалтер...
Аьр аьдемнинъ завыклы балалыгы, билим алув йолына аяк басып, сонъ 8-10 йыллар узагында тувган авылынынъ ерли мектебин окып битирип, орта билим акында шайытламады байырлаган йыллар яркын шаклар болып эскеруьвлер эсабында мутылмай сакланады.
Мен неше йыллардан бери бизим ногайлар арасында хатын-кызлардан болып, шаирлеримиз, язувшыларымыз, журналистлеримиз язатаган, баспалайтаган затларын окып, кайдайды ды уьйкен разылык алып келемен. Олардынъ язганларынынъ темасы да, ашылув йосыгы да разылык бередилер. Ол бек яхшы. Олардынъ асарлары бизим ана топырагымыз – Ногай шоьли, онынъ аьдемлери, табиаты эм куьндегилик яшавы акында дер эдим. Арада бир заманда шаирдинъ...
О, сен майдан!.. («Эдиге эм Витовт поэмасыннан уьзик) О, сен майдан! Тувган еннет еримиз, Кытай тамнан Манан сувга тирелген. Авлагынъда ат ойнаткан шоьлимиз, Сагынынъда сак тарихинъ тирилген. Курал айда кургак ерге кырк тамса, Курткашыгынъ ер мен коькти бийлейди. Коьп юзлеген оьленлеринъ кокыса, Таза аванъ тастынъ оьзин эмлейди. Ак булыттай атка минип тоьбеде, Энди коьзге коьринмейди...
