Ногай халкым аьвелгиде кайдай уллы эм йигит халк болган. Ол оьзининъ Ногай Орда деген Уллы оькимети мен кенъ яйылган шоьл еринде орынласып яшап келген. Сол бурынгы халкта кайдай да бир оьнерли аьдемлер коьп болган. Олар – айтувлы шаирлер, йырлавшылар, халк авызлама яратувшылыгын билуьвшилер, кайдай да бир терен ойлы бозлавшы ясуьйкен кыскаяклылар. Аьр бир аьелде уьйдинъ...
Ногай шоьллигинде уьйкен байрам бола калса, этип турган куллыгын калдырып, Кобан ягасыннан Суюн Капаев келетаган эди яде халкымыздынъ айтувлы язувшысы, шаири Суюн Капаев Ногай шоьллигине келген куьн халк байрамына айланатаган эди. Суюн Капаев замандасларынынъ ойларын, ымтылысларын, юрек дертлерин хабарларында, повестьлеринде, романларында ашык этип коьрсеткенине окувшылар ман бирге аьлимлер де ак юректен куванатаган эдилер.
«Тандыр… ногайлар тандырды аьр уьйдинъ тамыры деп санайдылар. Тандыр болмаса, яшав да йок. Эгер тандыр соьнсе, уьйинъ соьнди дейдилер. Ногайда «тандырынъ соьнсин» деген каргыстан уьйкен каргыс болмас. Бу сыдыраларды Суюн Капаевтинъ баьри яратувшылыгына эпиграф этип салмага болады. Суюн Имамали увылы Капаевтинъ аьр бир поэзия, проза китабинде тандырдынъ оты янады. Сол – яшавдынъ оьмир оты, аьр...
Белгили болган кепте, ногай шаьйири, коьшируьвши эм публицисти, Дагыстаннынъ язувшылар Союзынынъ секретари Анвар-Бек Оьтей улы Култаев «Дагыстаннынъ халк шаьйири» деген йогары атка тийисли этилинди. Сосы йылы хабар шоьл ериндеги шаьйирдинъ тувган-оьскен авылы Куьнбатарга да етти.
Коькек айдынъ ишинде Дагестан патшалык университетинде XVIII-XIX оьмирлердинъ эм XX юзйыллыктынъ басындагы «Дагестан шаирлигининъ антологиясы» деген йыйынтыктынъ презентациясы болып озды. Бу китап дагестан халкларынынъ адабиатын излестируьв Орталыгы ман баспаланган.
Быйылдынъ 28-нши мартында Дагестан Республикасынынъ Аькимбасы Сергей Меликовтынъ Указы бойынша белгили ногай шаири, язувшы, журналист, Дагестан Язувшылар союзынынъ ногай секциясынынъ етекшиси, ДР ат казанган маданият куллыкшысы Анварбек Утей увылы Култаевке адабиат тармагында етискен уьйкен уьстинликлери эм коьпйыллык емисли ис аьрекети уьшин Дагестан Республикасынынъ Халк поэти деген сыйлы ат берилген. Янъыларда газетамыздынъ оьз хабаршысы оны ман...
Дагестан Республикасынынъ Аькимбасы Сергей Меликовтынъ 2022-нши йылдынъ 28-нши мартында кабыл этилинип алынган 63-нши номерли Указына коьре, адабиат тармагында етискен уьстинликлери эм коьпйыллык етимисли куллык эткени уьшин шаир, коьшируьвши, публицист, Россия Язувшылар союзынынъ агзасы, Дагестан Республикасынынъ Язувшылар союзынынъ ногай секциясынынъ етекшиси Анварбек Утей увылы Култаев «Дагестан Республикасынынъ Халк шаири» деген сыйлы атка тийисли этилинди.
Кайтип тез оьтеди заман. Тек туьнегуьнлерде мектебтинъ босагасыннан абытлап, билимлер дуныясына кирген эдик, буьгуьнлерде мектебте уныклар окыйдылар. Сол йылларды бир инсан да мутып болмайды деген соьзлериме баьриси де макул болар деп ойлайман. Суьйикли окытувшыларымыз аьр дайым бизим эсимизде. Тек, оькинишке, олардынъ биревлери дуныядан кешип кеттилер. Окытувшылар дуныядан тайса, окувшылардынъ янлары оьксиз каладылар. Соьйтип, янъыларда бизим...
2021-нши йылдынъ карагыс айында бу дуныядан кешти ногай халкымыздынъ белгили, зейинли шаири Магомет Янмурза увылы Кожаев. Ногай халкымыз Магомет досымызды журналист, язувшы, «Шоьл тавысы» республикалык газетамыздынъ бас редакторы деп таныган. Яшав Магомет экевимизди тар байланыстырды, бала заманымыздан алып оьмиримиз бойы бир-биримиз бен катнасып келдик.
Оьткен йылдынъ ызгы куьнлеринде Дагестан Республикасынынъ бас каласы Махачкаладагы «Эпоха» баспа уьйинде, филологиялык илмилерининъ докторы Насипхан Хусиновна Суюновадынъ эм филологиялык илмилерининъ кандидаты Фания Анваровна Кусегеновадынъ куьш салувлары ман, ногай миллетли халкынынъ талаплы шаир кызы Кадрияга багысланган, онынъ туьрли йылларда язылган шыгармалары киритилип, уьш топламалы, салдарлы китаби шыкты.
