Россияда коьп тартатаганлардынъ сырасына эр кисилердинъ 50-60 проценти киреди. Таьмеки тартув эм соннан болатаган авырувлардан Россияда миллионнан кем болмаган гражданлар оьледилер.
Таьмеки тартув коьплеген авыр маразлардынъ оьсуьвине себеп этеди, бас деп онкологиялык, юрек эм тыныс алув муьшелердинъ, мый эм ас казан тармакларынынъ.
Таьмеки тартув юрек-тамырлар тармагынынъ картаювына, кан коьтерилуьвге, юректинъ ишемия авырувына, инфарктка, стенокардияга себеп этеди.
Таьмеки тарткан сонъ, кан тамырлар йоллары ябыладылар. Сонынъ аркасында шарктынъ коьплеген муьшелерининъ азыкланувы кемийди. Тартатаганлардынъ тамырлары барган сайын ябыла бередилер эм ызында сол зат авыр мараз бан кутылмага болады. Солай ок таьмеки тартув мый тамырларынынъ да ябылувына себеп этеди. Сонынъ аркасында мыйга кан аз барады эм ызы инсульт болмага болады.
Юрек тамырларынынъ авырувынынъ аркасында инфаркт болады эм аьдем, аьдетинше, сакат болып токтайды.
Таьмеки тартув атеросклероздынъ эрте басланувына себеп болады.
Юректинъ ишемия авырувынынъ аркасында таьмеки тартатаганлардынъ арасында стенокардия 2 кере коьп болады эм бирден оьлуьв 4 кере артады.
Стенокардия болып баслаганда, таьмеки тартувды аьдем койса, сол авырувдынъ белгилери аз-аздан тайып баслайды.
Таьмеки тартатаганлардынъ касында болув да уьйкен зарар келтиреди, неге десе ога да таьмекидинъ баьри зыянлы затлары барады. Боьтен де таьмеки тартатаганлардынъ касында болув балаларга эм оьспирлерге зыянлы.Сол зат оларга алдыдагы яшавында савлык ягыннан кыйынлыклар тувдырмага боладылар.
Юрек авырувларды болдырмага суьймеген аьдем таьмеки тартувды тасламага тийисли. Оьзек те, зыра да тартпай койган ийги, ама тартып баслаган болсанъ, оны кеш калдырмай, таслав керек.
Солай ок, таьмеки тартатаганлардынъ касында болмаска тийисли. Сонынъ уьшин, таьмеки тартатаган ерлерде болмаска шалысып, ювыкларынъды эм тенълеринъди сенинъ касынъда таьмеки тартпаска тилемеге тийисли.
Таьмеки тартувдынъ шаркка зарарын тергейтаганлардынъ билдируьвине коьре, ямагат ерлерде таьмеки тартувды койдырган эллерде инфарктлар саны азайган.
И.Мамутова, врач-кардиолог.
